منی سپر ءُ جاسک ءِ مراگاه
میرجان میر ، دشتیاری ، 11/11/97

بسیار سفر باید کرد تا پخته شودخامی
صوفی نشود صافی تا در نکشد جامی

سات ءُ سپر په وش ءُ وشدلی ءَ سک وش انت ، ملک ، مردم ، چاگرد ،وڑ ءُ داب،دود ءُ ربیدگ ، رنگ ءُ دروشم ، داب ءُ ڈیل ، مهمانداری ، گال ءُ گالوار نوکتریں گند ایت ءُ اشکنت هر بنی آدم ءَ اے دنیا ءِ میتگ ءُ شهر ءُ کشورانی سپر وش بیت بلے مردم وت اے چار روچیں زندگانی ءَ مساپرے ،لهتیں سپر په زوربردی ءُ نادراهیانی سوب ءَ پیش کاینت یا گوں نادلکشی ءَ که مجبوری مردم ءَ زور کن اَنت ءُ مساپر بیت بلے آپ ءُ نان ءُ هاک ءِ گور ءِ زور چه هرکسی واک ءَ در اِنت ءُ من هم آپ ءُ نان ءِ تگدیر ءَ چه لاچار بوتاں که برواں .
چوکه مولانا روانبد گوش ایت :
دو چیز مرد ءَ بارت په زور
یکے آپ ءُ نان ءُ دگه هاک ءِ گور
بلے سپر ءِ تہ ءَ انسان ءِ تجربت ءُ مردم زانتی ، همراه شناسی ، چاگرد ءِ پجار ، گیش بیان ءُ ودّان بنت ءُ زندگی پهتوتر ءُ ارواه تازه تر بیت .
بازیں وشی ءُ نه وشی ءُ تهل ءُ ترپشی ءُ رنج ءُ گماں مارایت ءُ چم ء وت چه نزیک ءَ گند ایت پرچا که همے چیز زندگی ءَ مدام چو سپرے ءَ دیم ءَ کاینت .
سپر نامه هم ادب ءُ لبزانک ءِ ردانکی بهراں چہ یک بهرے که پارسی ءُ بلوچی یا دگه زبانانی لبزانک ءِ ته ءَ بازیں کتاب ماں همے تهر ءَ نبیسگ بیتگ انت …
جاشک ءِ بزانت یا نام ایر کنگ ءِ سوب ءَ پیسر ءَ شمارا گوشگ لوٹ آں لوریمر اروپایی جهانگول ماں صفوی اهد ءِ گُڈسر ءَ نبیس ایت “جاشک یا جاشوق یک وڑیں کسانیں ماهیگے ماں اربی زبان ءَ که باز ماں اے بندناں گندگ بیت ءُ اے ملک ءِ نام ایر کنگ ءِ سوبے” (علی آباد . شهریچی گالوار . تاکدیم 15 )
جاسک ءِ مردم درست مسلمان انت گیشتر سنی حنفی ٹول ئیگ اَنت ءُ بلوچی زبان ءِ بشگردی گالوار ءَ هبر کن انت ءُ مردمانی کار ءُ روزگار دهکان کاری ، مال داری ءُ دریا وردی ءُ باپاری اِنت اے ملک ءِ آپ چه جگین کور ءِ رودرآتک ءَ ماں بشکرد ءِ آبند ءَ کیت جاسک ءِ تمباک ماں کنڈ ءُ کشور ءَ نام کپتگ ءُ من هم په ایشی ءِ کشگ ءَ بے بهر نه بوتاں اے وهد ءَ جاسکی کیلوے تمباک ایرانی 6000 هزار تومان اِنت .
جاشک ءِ کر ءُ گور ءَ سیادی بندن ءُ هور هست اَنت که اے وڑ ءَ اَنت .
کوه مبارک Kohmobarak ،گوک سر Goksar ، ابد Abd ءُ کرتی ءِ هور که ماں خاورمیانه ءَ مستریں هور اِنت .
غار سادر من 30 کیلومتری جاسک ءَ اِنت ماں گزدان ءِ دمگ ءَ اے غار ءَ دو دپ هست دگه ساسانیانی اهد ءِ لهتیں دو اتاق ماں کوه مبارک ءَ موجود اَنت که تلار تراشتگ ءُ اے اتاق جوڑ کتگ انت اش .
جاسک ءِ وتی شهر ءِ تہ ءَ دو برج هست که سیاه ءُ اسپیت گوش اَنت اِش که قاجاریانی زمانگ ئیگ اَنت ماں دریا ءِ لمب ءَ تیاب ءِ دپ ءَ لک اَنت انوں نیروی هوایی ءَ وتی واڑ ءِ تہ ءَ کتگ انت .
جاسک ءِ گوریچانی رودر آتک ءَ 20 کیلومتری ءَ لهتیں گرم آپ ءِ چمگ هست که پوراف ءِ نام ءَ زانگ بنت .(205 ضرب المثل بلوچی گویش جاسک،بانک دکتر مریم داوری ءُ دکتر محمود زهی تاکدیم 12 .13 .16 .17 )
جاشک مکران ءِ رو ایرشتی شهر ءَ چه یک شهرے که زروان گونگ اِنت چوکه گوادر ، بلے جاسک ءِ هشکی نیمگ ءِ پهنات مستر ءُ سے نیمگ ءَ بزاں (رودر آتک ، رو ایرشت ءُ زربار ) ءَ دریا انت ءُ یک نیمگے بزاں گوریچان ، هشکی ءَ اِنت .
مردنی انت من باز جاسک ءَ شتگ ءُ چه همے راه ءَ گوستگاں بلے هجبر شپ نه جلّ اتگ پرچا که سیریک ءُ بشگرد ءُ میناپ ءُ گمبرون منی روگ ءِ مکسد بیتگ اگاں سنگتانی لوگ ءَ شامے ءَ یا سبارگے ءَ داشتگ گڑا په وتی دیم تر ءِ مکسد ءَ راهگیج بیتگاں .
جاسک ءِ درور په چابهار ءُ میناپ ءِ مردماں چش انت که په جیونی ءُ پسنی ءَ گوادر انت ، چهبار ءُ میناپ باز دیر تر انت چه جیونی ءُ پسنی ءَ بلے په گوادر ءُ جاسک ءَ راه کمکے چوٹ کنگ لوٹ ایت ءُ په راهگوز ءَ وهد بارت .
گوشگ ءَ ات آں که هر بنی آدم ءَ سپر وش بیت بلے سپر تئی تب ءُ هیالانی به بیت ءُ تئی لوٹ ءُ واهگ اود ءَ مانا به بنت ءُ تئی دیستگیں واب ترا آگاهی ءَ دست به کپ انت که چد ءُ وشتر هجبر بیت نه کنت گڑا “نور علی نور” انت .
گیشتر جهد کناں وتی چم دیست ءُ گوش اشکتگیں چیزاں که تچک ءَ تچک دیستگ ءُ اشکتگ اَنت بیان به کناں نئیکه دگه یکے منی ءُ منی ند ءِ میانجی ءَ راوی گری به کنت ءُ منی دپ په کوش ءَ به بیت گڑا منی ته ءِ مردم من ءَ باربار ڈوبار ایت ءُ جست کنت که آئی ءِ پسو دیگ هم په من مشکل اِنت پرچا که “آپ جان ءَ پاک کنت ءُ راستی دل ءَ”.
اے مراگش ءَ بازیں کلوه ءُ پیگامے په بلوچ راج ءَ گون اَت هما ملک که زوراکیں راجاں گوں وتی دود ءُ زبان ءَ ایشانی سر ءَ چوکه گرک ءُ هپتار پس ءُ میشانی سر ءَ چه رمگ ءَ دیر بنت ، ارش اش برتگ .
همے ملکانی مردم اے مراگش ءَ پد اے هبر ءَ سما کن انت که مئے زبان ءِ لهتیں آب ٹ ، ڈ ، ڑ همے ارشانی دیماں شتگ انت یا مئے بلوچی ءِ وش دروشمیں پچ ءُ پوشاک چه مئے بلوچی ءِ نازانکیں بالاد ءَ چه لکشتگ انت ءُ درامدانی پچ گور ءَ کتگ اَنت الم مردمانی ته ءَ اے سنچ آتکگ ءُ گیشتر جهد کن انت .
شر ءُ هرابی هرجاه گندگ کیت پرچا که شر ءُ هرابی زندگی ءِ بهر انت ءُ زندگی هم یک سپرے بلے اے مراگش هر وڑ ءَ منی زانت ءُ دید ءَ ستا کرز ایت .
په هر ادیب ءُ جهدکار ءَ اے مراگش ءِ بهر زیرگ واهگے بوتگ ءُ هال ءِ اشکنگ مستاگے .
سوشل میڈیا ءِ تہ ءَ اے هال په هرکسی گوشانی پردگانی واستا ٹلنگوکے بیتگ ءُ هرکس ءُ ناکس ءَ زانتگ جاسک ءَ مراگشے هست .
داں جرس آواز نه کنت کوچ ءِ
مهری په راهاں نه بنت کتّار

روان انت…