Baask- Home of Balochi Language, Literature & Culture

Balochi Literature بلوچی ادب => بلوچی لبزانک، چمشانک ءُ ﺁزمانک => Topic started by: Zahida Raees Raji on May 16, 2012, 07:44:13 AM

Title: پد منتگیں زبان که بن رهبندے هم هست انت ۓ گڑا کار مرد پرچے نه بیت؟
Post by: Zahida Raees Raji on May 16, 2012, 07:44:13 AM

جان محمد پرکان
گیشتریں زبان زانتانی هیال انت که بلوچی ایرانیانی میدی گالوارے ایشانی زبان ژند بوتگ ، ژند میدی ایرانیانی گالوارے نیگراهی (مذهبی) کتاب "اوستا"ءِ زبان اِنت. اے کتاب اچ مهتر عیسیءِ پیداک بوگءَ یک هزار سال ساریءَ ماں کوه البرزءِ گرءُ گٹاں نبشتگ کنگ بوتگ.

گوش انت اے کتابءِ تهءَ 21 در بیتگ ات که دوازده هزار گوکی پوستانی سرءَ گوں تنگویں آباں نبیسگ بوتگ. رومی ءُ یونانی اُرشءِ وهدءَ ایشیءِ بازین در زوال بوت. مهتر عیسیءِ پیدا بیگءِ اولی قرنءَ وهدے که ایرانیان پدا بود کت پارتیاءَ زندے ردءُ بند دات اِش گڑا پارتیاءِ بادشاه والگسس اولی کتابءِ پشت کپتگیں بهر یک برے پد ءُ چتءُ مچ کت انتءُ اے ماں پهلوی ترّینگءِ کوشست اِش کرت چدءُ رند عربان هند پادمال کت پشت کپتگیں کتابءِ اے بهر همے هارءِ هرجان ملّ اِتءُ داں زمانگے وهدءِ تاڑءُ تهلانکاں گون ات.

نوزدهمی قرنءَ زانتکارءُ کواسان "اوستا"ءِ کمے تاک دست کپیت. اے تاکان مان دنیاءِ دگه زبانان ترّینگءُ کار بیتگءُ بیگءَ انت. اوستا ءِ سرءَ بیتگین کارانی بهرءَ انت ءُ زانگ بیت که بلوچی ژند زبانءُ کوهنیں پارسی (پهلوی) داں وهدےءَ گپ ءُ گالءُ تواری بنداتءَ هواری کن اَنت.

چدءُ گیش که کجام زباں گوں کجام زبانءَ چی سیادی کنت یا کجام گالوارءِ سرچمگ کجام بیت کنت یک دیرائیں پٹءُ پولے لوٹ ایتءُ وت یک زبانےءِ بن رهبند (گرامر) گپءُ گالءُ ردءُ بندیءِ پچءُ ریچءُ بنگالانی (مصدر اصل) گیشءُ گیوار ءَ پدرا بیت کن انت. بلے اے نبشتانکءَ منی لوٹءُ واهگ زبانءِ بن زهءِ شوهاز ءُ گوں دگه زباناں آئیءِ سیادیءَ پٹءُ لوٹ نه انت بلکیں زبان زانتءُ کواسانی اے هیالءُ لیکهانی ادا گیگان (نقل) په اے هاترا کنگ بیتگ که کجام هم دورءُ باریگےءَ زبانءِ سرا کار کنوکیں واجهانی چم آئی نبشتگ کتگیں سیاهگ (تحریر – مواد)ءِ سرا بنت. پرچا که نبیستگیں سیاهگ پٹ ءُ پولی کنوکیں لبز انتءُ زبان زانتاں ردیں راهءَ پرّین اَنتءُ گپچلےءَ دور دینت. ردیں کشکءِ آسرءُ منزل هچ وڑءَ راست بیت نه کنت. انگت بیتگیں پٹءُ پول گیشتر تواری بندات (Phonetic - Tronuntiation) ءِ میار انت.

ایشےءَ شکے نیست که سیاهگءِ انوگیں "الفبا" هما توارانی عکس ءُ نقش انت که مٹءُ بدلاں داں اے دروشمءَ رستگ انت په دیرائیں توارےءَ دیرا دیرائیں ٹکّءُ نشان دیگ بوتگ ءُ همے دیرا دیرائیں ٹکءُ نشانانی هواریءَ گال جوڑ بوتگ انت ءُ گالانی په رهبندے ردءُ بند دیگ ءُ کتّارگءَ گپ اڈ بوتگ انت.

بزاں زبان گالانی (الفاظ) ماں رهبندےءَ کارمرد کنگءِ نام انت. اے گال ماں گپءُ رپءَ درشان کنگ به بنت یا ماں نبشتگءَ گوں سیاهگےءِ سیاهگی ٹکّءُ نشان بزاں گوں حرف ءُ گال یا ماں اشاراتی زبانےءَ گوں اشاراتاں – په ایشانی درشانیءَ زانگءُ وانگءَ نبیسگءُ سرپد بیگءَ یا په سرپدکنگءَ یک منّتگیں وڑ ، پیم ءُ رهبندے الّمی اِنت اگاں نه دپءَ کشّتگیں بے مانائیں توار ، کاگدءِ سرا نقشیں چپءُ چوٹیں کشک یا انچائیں اشارتے ، هچ وڑءَ زبانے لیکگ نه بیت ، بزاں په زبانےءَ گال (لفظ) ءُ په گالانی کارمرد کنگءَ رهبندے (اصول) ءِ بیگ الّمی انت.

بلے مروچی ما گندیں که مارا بلوچی بازیں سیاهگانی تهءَ اے رهبند جاه نئیت. اگاں مروچیگیں پٹءُ پولءَ اے سهرا پدّرا کتگ که هچ چشیں زبانے نیست که گوشگءُ نبیسگ به بیت چه رهبندےءَ زبهر به بیت ، پرچے که رهبند که ماں انگریزیءَ گرامر (Grammer) کن انت ءُ عزتی صرفءُ نحو وهدے که ماں بلوچیءَ واجه سید هاشمیءَ ایشیءَ "بن رهبند" ءِ نام داتگ. وت چه زبانءِ جندءَ دیراءُ جتائیں چیزے نه انت په زبانءَ بن رهبند انچو الّمی انت که په زندءَ ساه ، بن درءُ بن رهبند یک گپّےءِ گوشگءِ وهد تبءُ میل کارءُ کاروهدءُ گوں گوشوکءَ گوشداروکءِ سیادیءَ درشان کنت. چه ایشیءَ زانگ بیت که گوشوکءِ لوٹءُ مراد چی انت . اگاں نه سرا برّائیں لبجگءَ کس گپءُ هبرے گوشت نه کنت.

هرروچیگیں انچائیں گپءُ ترانءَ داں نبیسگءِ لبزانکی سیاهگءَ مزنیں فرقءُ تپاوتے هست انت بلے زبانءَ نابلدیں ندکار اے نیمگءَ بهـ دلگوش گور نه کن اَنت خاص بلوچی زبانءَ اے یک ریشے جوڑ بیتگ په منی هیالءَ په ایشیءَ مئے بلوچی زبانءِ ندکارءُ قلمکار چو بازءَ میاریگ هم نه انت. پرچے که زبانے داں دربرجاهءَ دربرائینگءُ سرپد کنائینگ مه بیت آئیءِ رهبندءُ بن رهبند داں سرجمی ، پدّراهیءُ پیکّیءَ سرءُ سوج کنگ مه بنت آئیءِ دراهیں گرءُ دار هما چاگردءِ سرا بیت یا هما چاگردءَ زندگی کنوکانی جندءِ تب ءُ میلءَ سیادی کنت که همودا قلمکار نندوک انت. بلے وهدے که زبانے ماں لبزانکے پڑءَ کارمرد بیت بزاں گوں رژنءُ زانتءَ کارمرد کنگ به بیت گڑا بائد انت که قلمکارءُ لبزانت لبزانک (ادب)ءَ کارمرد بیوکیں زبانءُ لبزانکءِ جندءِ دراهیں نازرکیءُ لوٹ ءُ گزراں کمار به کنت. اگاں نه لبزانکءَ کارمرد بوتگیں زبان که چه بن رهبندءَ زبهر به بیت یا آئیءِ تهءَ گالانی ردءُ بندءُ کتّارگ رد به بیت. هچ وڑءَ لبزانکی زبانے گوشگ بیت نه کنت ، سهرا انت که اے وڑیں نزوریءُ نادلگوشیءَ نزانتکاراں دگه میارے پر نیست بلے مئے زانتکاریں واجه ءُ رژنکاریں کواس پرچا هیال گور نه کن انت؟ زاناں بلوچی زبانے نه انت یا ایشیءِ لبزانتءُ قلمکار نزانتکارءُ پهوال انت؟ یا بلوچیءِ جند چه رهبندءُ بن رهبندءِ گرءُ بنداں پهک آزات انت؟

پدّرا انت که چوش نه انت نه ایشیءِ لبزانتءُ قلمکار نه زانتکارءُ پهوال انت نے که بلوچی یک سرجمیں زبانے بیگءَ ابید چه رهبندءُ بن رهبندءَ زبهر انت!

جُست پدا هما انت که اے پد منتگیں زبان که بن رهبندے هم هست انت ۓ گڑا کار مرد پرچے نه بیت؟ همے منی اے نبشتانکءِ بن گپ (موضوع) انت.

لهتے دوست ءُ سنگتانی گپّ ءُ ترانءَ من مار اتگ که آیانی نزا په چیزے نبیسگءَ اے زانگءُ سردردیءِ بهـ ضرورت نه انت که بن رهبندءِ حسابءَ سیاهگ راست انت یا رد آیانی گوشگ انت که ایوکءَ اے دلگوش گور کنگ لوٹیت که نبیسّتگیں گپّءَ وانوک سرپد بنت یا نه؟


zurtag cha adabi diwwan a.
Title: Re: پد منتگیں زبان که بن رهبندے هم هست انت ۓ گڑا کار مرد پرچے نه بیت؟
Post by: Naguman on May 25, 2012, 10:20:50 PM
ey labz Tronuntiation na en. Pronunciation en.
Title: Re: پد منتگیں زبان که بن رهبندے هم هست انت ۓ گڑا کار مرد پرچے نه بیت؟
Post by: MirAskaniBaluch on June 10, 2012, 01:26:23 AM
نبیسوک پہ ھر وڑا وتی نبشتانکاں ونت کنت و پہ آئ دلء آسان انت بلے بئے ھما انت کہ وانوک سرپد بہ بیت.
 
 وھدے کہ استایا بانے بن ردے ڈوک چوٹ ایر کتگ گوڑا بانے سر خاک راست بیت تاں وھدے دراھین بان لومبینگ مہ بیت و پدا راست بندگ مہ بیت.

اولی گپ اشی انت کہ کواس ترس انت برابر گؤش ئے ایران ئیگ و آمریکا جنگ انت.

دومی گپ اشی انت کہ ھمے فارسی زبان انت کہ بلوچی انت کموکے رھبندی فرق کنت.

سومی گپ اشی انت کہ ھچ زبانے گپ و رپ و نبشتانک یک وڑا بیت نہ کن انت.