دود ءُ ربیدگ
اسحاق رحیم
سیمی بَھر
میار جَلّی / باھوٹ :
میار جَلّی یا باھوٹی بلوچ ءِ ھما دود اِنت کہ کسے ءِ سرا جَنگ ءُ مُشکلے بہ کپ ایت یا کسے ءَ انچیں سَکّی ءُ سوری یے بہ گپت گڈا ھما سکّی گپتگیں یا مشکل سرا کپتگیں مردم روت چہ وت توانمَند ءُ ڈڈّتریں مردمے ءِ گور ءَ میار ءُ باھوٹ بیت چرائی ءَ وتی جان سلامتی یے یا مال ءُ مِلکتانی نِگہپانی ءِ کمک ءَ لوٹ ایت۔
ھما مردم کہ روت ءُ میار بیت آئی ءَ “میاربَند” گوش اَنت ءُ ھما مردم کہ میار ءَ دار ایت آئی ءَ “میار جَلّ” گوش اَنت۔
میار جَلّ گیشتر جھد کنت کہ میار بند کہ آئی ءِ گور ءَ پہ میاربَندی اتکگ آئی ءِ سُھل ءُ ترْان ءَ بہ کنت۔
پدا میار داریں مردم اے میار ءَ چو وتی ساہ ءُ دیدگاں دوست دار ایت بزاں کہ ھما مردم کہ اتکگ ءُ باھوٹ انت بلوچ وتی باھوٹ ءِ ھاتر ءَ ھمک رنگیں قربانی دئیگ ءَ تیار بیت۔
بلوچ راج دپتر ءَ اگاں ما گوں ھیرتی ءَ بہ پولیں تہ مارا بلوچ ءِ گور ءَ میارجلّی ءِ بازیں درور گِندگ ءَ کاینت۔
کسے ءَ اگاں ھون ءُ بیرے سر ءَ کپتگ یا کہ آئی مال ءُ دلوتانی سرا تیار ءُ زوارکے ءَ ارُش کتگ گڈا آ شُتگ چہ وت ڈڈّ تر ءُ توانمند تریں بلوچے ءِ گور ءَ میار ءُ باھوٹ بیتگ پدا ھما بلوچ ءَ وتی میار ءُ باھوٹ ءِ نہ تہنا انان گور بیتگ بلکیں پہ میار ءُ باھوٹ ءَ وتی سر ءِ ندْر کنگ ءُ کوشارینگ ءَ ھم پَد نہ کِنز اِتگ۔
اگاں ما رند ءُ لاشار ءِ سی سالی جنگ ءَ بہ چاریں تہ اشی ءِ بنیادی سبب ھم میارجَلّی ءُ باھوٹی بوتگ۔
وھدے گوھرام لاشاری پہ میرچاکررند ءِ باھوٹیں زالبول گوھر ءِ ھِرّانی بزاں بَگّ ءُ مالانی سرا ارُش کنت گڈا چاکر پہ وتی باھوٹ ءِ ھاتر ءَ تاں سی سال گوں گوھرام ءُ لاشاری ٹَکّ ءَ جنگ کنت۔
ھمے پیم دودا پہ میاریں سمّی ءِ گوکانی ھاتر ءَ گوں بیبگر پُژّ ءَ جنگ کنت ءُ وتی سرا ندْر کنت۔
وھدیکہ بیبگر دودا ءِ میاریں سمّی ءِ گوکاں جَنت ءُ روگ ءَ بیت ھمے وھد ءَ دودا نوک سیر بیت ءُ نیم روچ ءَ وتی کُلّ ءَ گوں وتی دُنانی بانک ءَ وش واب بیت دودا ءِ مات ءَ کسے ھال دنت کہ بیبگر ءَ سمّی ءِ گوک جَتگ اَنت ءُ روگ ءَ اِنت۔
بہ چار اِت کہ دودا ءِ مات وتی نوک سالونکیں بَچّ دودا ءَ چون پہ میار ءُ باھوٹ ءِ ھاتر ءَ ندْر بَیگ ءِ سکین ءَ دنت۔
گوشتگ مہربانیں مات ءَ
آ مرد کہ میاراں جَلّاں
نیمروچاں نہ وپساں کُلّاں
گوں دوست ءُ شرسریں گرْانمُلّاں
سیری مَنِّہاں ساریتیناں
دوست ءَ گوں زباد مالیناں
گوں ھمے گَپّ ءَ دودا جہہ جنت ءُ روت گوں بیبگر ءَ جنگ دنت ءُ پہ وتی باھوٹ ءِ ھاتر ءَ وت ءَ کوشارین ایت۔
بلوچ میارجَلّی ءَ پہ وت مزنیں شانے سرپد بیت پمیشکہ گوش ایت
“میار چہ ٹیلَگاں دوست تَر اِنت”
بلوچ میار ءِ پہازگ ءُ آئی ءِ جان سلامتی ءِ ڈُبّہ ءَ وتی سرا مزنیں زمّہ واری ءِ سرپد بیت پمیشکہ یک بتلے چوش گوش اَنت کہ
“مَرد میاراں ماں چادِر ءَ بَند اَنت
نامرد میاراں ماں رھسراں درْوہ اَنت”
اے راج ءِ ھیال ءُ لیکہ پہ میار جَلّی ءَ ھمیش انت کہ ھرچے بہ بیت بلے میار ءُ باھوٹ ءَ کسے ھم دست پِر مہ کنت بزاں میار ءَ کسانیں تاوانے ھم مہ گپت۔ دگہ بَتلے کہ
“میار ءَ نہ آپ بارت ءُ ناں ھاک وارت”
بلے اے زمانگ ءَ گوں وھد ءِ مَٹّ بوگ ءِ پَجّیگ ءَ میارجَلّی ءِ دود ھم چہ پیسریگ ءَ کمّ ترّ اِتگ پمیشکہ واجہ عبداللہ پیشنی گوش ایت
مُرت اَنت میار جَلّیں مُلوک
راجانی ترْانتوسیں سروک
رپتاں بہ زیرِ ھاک ءُ ڈوک
منتاں نہ زانتکاریں گنوک
ایررِتکہ چَمّیں کانسلوک
لاپ ءِ گلاماں مثلِ گوک
بلے چوش ھم نہ انت کہ اے دود ھلاس اِنت مرچی ھم میار جَلّیں بلوچ پہ میار ءُ باھوٹ ءِ ھاتر ءَ وتی سر ءَ ندْر کنگ ءَ چَکّ ءُ پَد نہ بنت۔
(روان اِنت)