( زِندنامک )
پنچمی بہر ………………..رفیق چاکر
سیمی کلاسءَ منی وانگءِ گیشتر بہر چہ ٹوبہءَ تاں جائینءِ ہائی سکولءَ ھمک روچ پنچ تاں شش کلو میٹر پادانءَ گوستگ اَت. من وانگءَ اِتاں بلے وتی کماش واجہ چاکر جان ھم من بیگار کُرتگ اَتءُ ھمک سُہب منی کتابانی بگل جول کماشءَ کوپگاں کُرتگ اَتءُ من آئی رندءَ چہ ٹوبہءِ کوہءَ اے دیمءُ آ دیم بوتگ اِتاں.ھمک گامءَ منءَ منی کماشءَ وانگءُ آئی ارزشتءِ بابتءَ سرپدی داتگ اَت آدگہ گپ ئے اَت کہ آ وت وانندھیں مردمے نہ بوتگ.منی زِندءَ اولی رند اَت کہ مئے میتگءَ منی تروزھگ واجہ حدامُرزی برکت ءُ واجہ عبید جان منی ماتءِ چارگءَ اَتکگ اِتاں ءُ مئے گِدانءِ لوگءَ اولی رندءَ برکت جانءَ منی کتاب دیمءَ کُرتگ اِتاںءُ منءَ جُستءُ پد کُرتگ اَت.عبید جانءَ منءَ گیشتر وانگءِ سکین دات ءُ پنچ ماہءَ رند ھمک سُہبءِ سرا پاد آیگءُ سکولءَ روگءِ واستہ منی توکلءَ جواب داتگ اَت کہ من کسان اِتاںءُ ھمک روچءِ روگ پہ من گران بوتگ اَت.سکولءَ وانگءَ چہ پد بیگاہءِ وھداں ھمے نزیکءُ گوراں من گوں یونس چاکر، فاروق غلام محمدءُ سلیم نور محمدءَ پس چارینتگ اَت.پنچ ماہءَ رند منی ماتءَ تکانُسری بِندات کُرتگ اَت کہ چُک پادانءَ سکولءَ روگءَ چہ سک نگیگ اِنتءُ الم توجیلے سازگ لوٹیت.پتءَ ھمک رنگیں توجیلءِ سازگءِ جُہد کُرت بلے سوبمند نہ بوتگ اَت.واری بزگی اَت لوگءِ وردنءُمئے زِندءِ بِنداتی آسراتی پتءَ پہ مزنیں جکانسریءُ وامءُ شام سرجم کنگءِ جُہد کُرتگ اَت.ماتءَ پہ گُد دوچیءُ تگرد گواپی منی کسان کسانیں واھگ سرجم کُرتگ اِتاں بلے یک بیلےءَ نان رستگ اَتءُ دومی بیلءَ ھُشکیں لاپءَ ما پہ واپسگءَ لاچار بوتگ اِتاں.گُدءُ پُچءُ دگہ آسراتیءِ ھچ بستءُ بند نیست اَت.سالءَ اگاں ائیدءَ یک جوڈھے پُچءُ ربڈے جُپت ئے بوٹءُ چپل رستگ اَت اے ھم یک گنجے اَت.ماہ گوستگ اِتاں بلے مئے لوگءِ چُلدانءَ لوھیگ پہ نارُشتءَ بِر نہ بوتگ اَت. مئے وراک مئے پسانی شیرءُ گوں سیاھیں چاہءَ ما لوگءِ مردماں وتی گُژنءِ آس توسینتگ اَت.
ھمک شپ ماتءَ پتءَ را پہ منی واستہ سیکلےءِ بابتءَ گُشتگ اَت یکءُ دو ھپتگ گوستگ اَتءُ من وتی پتءِ دُمبءَ کپتگءُ سکولءَ شُتگ اِتاںءُ گُڈی روچءَ منءَ سکولءَ سر کنگءَ چہ پد پتءَ منءَ یل داتگ اَتءُ منءَ گُشتگ اَت کہ من کلیری رواں کارےءَ بوت کنت کہ من یکءُ دوروچءَ تئی ھمراہ مہ باں بلے وتی وانگءَ ھچ رنگءَ یلہ مکن.من سکولءَ چہ پد واتر ٹوبہءَ لوگءَ اتکگ اِتاں مگرب تہارءَ رند منی کماش لوگءَ اتکگ اَتءُ پہ گل منءَ گُشتگ اَت ئے کہ من پرتو سیکلے زُرتگءُ لوگءِ کشءَ ائیر اِنت بلے باز ازباب لوٹیتءُ پہ اے ازبابانی گِرگءَ پنجگور روگ لوٹیت.چہ گلءَ بال منءُ منی سئے ایں مستریں گُہارلوگءِ کشءَ شُتگءُ پُرشتگیںءُ ابید چہ ٹیرءُ ٹوپءُ دگہ ازباباں اَلنگءُ دَلنگیں سیکل بڈ کُرتگءُ لوگءَ آورتگ اَت.اے سیکل پہ من یکے نوکیں اُمیتءُ نوکیں بانداتے ءِ مستاگءَ منءَ دیگ ءَ اَت. چہ وشیءَ ماتءِ چمانی ارس رِتکگ اِتاں ءُ مئے لوگءَ شادھانی ندارگ گِندگ بوتاں.میتگءِ تیوگیں زھگ ، زالبولءُ کماش مئے لوگءَ اتکگ اِتاںءُواجہ بوھیرءَ پہ اے وشیءِ درگتءَ شیرکنیءِ لوٹگ بِندات کُرتگ اَت.دگہ شیرکنی و کسی وھمءُ گُمانءَ نیست اَت بلے ماتءَ مئے بُز دُشتگ اَتءُ شیر چاہ گراستگ اَت کہ ھمک مردمءَ یک یک کوپ واتگ اَتءُ مئے لوگءِ وشی گیش بوتگ اِتاں.تیوگیں شپ چہ گلءَ منی چم نَز نہ بوتگ اِتاں.پتءَ گُشتگ اَت کہ اے سیکل آئی چہ کلیری حافظ حامدءِ کرا زُرتگ کہ آئی چُکءِ بوتگ.حافظ حامد مئے دمگءَ نِشتگیں یک کورے اَت کہ آچہ کسانیءَ کور بوتگ اَت بلے قرآن مجیدءِ حافظ ئے اَت.حافظ حامد مدام جمعہ نمازءَ چہ کلیری سیکلءِ سرا آئی زھگءُ مردماں آورتگ اَت.سیکلءِ جنجال ھلاس بوتگ اَت بلے پہ سیکلءِ راہ گیجگءُ پاداں ڈَک کنگءَ پتءَ جیڑگ بِندات کُرتگ اَت.سیکل منی کسانیءِ واھگے بوتگ اَتءُ منی واھگ ھماوھدءَ گیشتر بوتگ اَت کہ عارف مولجان سیکلےءَ سوار اَتءُ من وتی ماتءَ گوں اے واھگ درشان کُرتگ اَت کہ کدی بیت من ھم سیکلےءَ سوار باں.ماتءَ منءَ دلجمی داتگ اَت بلے دو سالءَ چہ پد منی اے واھگ ھماوھدءَ سرجم بوتگ اَت کہ من پہ سکولءِ روگءُ آیگءَ جنجال بوتگ اِتاں.
دومیءُ سیمی روچءَ پتءَ چہ کسےءِ کِرا وامءُ شام کُرتگ اَتءُ ما دیم پہ پنجگورءَ شُتاں.پنجگورءَ محمد جان لکھ پتیءِ دوکانءَ ماسیکلءِ تیوگیں ازباب زُرتگ اِتاں بلے مارا شپ کپتگ اَتءُ ماپنجگور وتی ناکو زتک واجہ حاجی امام الدین آسکانیءِ مہمان اِتاں.اے اولی رند اَت کہ من چہ لوگءَ دراتکگ اِتاںءُ چہ ماتءَ جتا بوتگ اِتاں پمشکہ من تیوگیں شپ پہ گریوگءُ ناسلامتی گوازینتگ اَت.سُہبءَ یکرندے پدا چتکانءَ محمد جان لکھ پتیءِ دوکانءَ ماسرجمیں ازباب زُرتگءُ واتر پروم اتکگ اِتاں.پروم ءَ پہ سیکلءِ ازبابانی یکجاہ کنگءُ ٹاھینگءَ منءَ منی کماشءَ منی تروزتک نمیرانیں برکت جانءِ کِرا بُرتگ اَت کہ آئی گوں واھگ منی سیکل ٹاھینتگ اَتءُ منءَ داتگ اَت.گوں سیکلءِ ٹاھینگءَ منی سکولءَ روگءِ جنجال کمتر بوتگ اِتاںءُ من ھمک روچ سیکلءِ سرا پیڈل جنانءُ وانگءَ اتک اِتاں.بیگاہءَ پدادیم پہ کوہءَ واتر لوگءَ اتکگ اِتاں.چہ منی سیکلءِ زورگءَ منی پتءِ ھمک روچءِ آیگءِ جنجال ھلاس بوتگ اَت.وھد جُنزان بوتءُ دیر نہ بوتءُ ماواترلڑءُ بار کُرتءُ دیم پہ وتی بُنکی میتگءَ اتکاں.ٹوبہءَ ششءُ ھپت ماہءَ جلگءَ چہ من شوانگیءِ تیوگیں رپکءُ ھُنراں چہ سرپد بوتگ اِتاں.اے وھداں من تیوگیں دمگءِ کورءُ شیپءُ تَلءُ آپدارانی ناماں چہ سرپد بوتگ اِتاں.بانورءِ پیش،شامکَستریءِ تل،کانسلوکءِ ڈاٹ،سنگوئی ھوشاب،سبزلءِ تلاپ،ھوکانی ڈاٹ،چِگردیءُ دگہ نامداریں جاگہ مئے لیب جاہ بوتگ اِتاں.ٹوبہءِ میتگءَ ما مِہر دیستگ اَتءُ بازیں مُدت ئےءَ پدانگت ھما مِہرءُ وشیں دورءُ باریگ منءَ انچش یات اَنت کہ ھچ رنگءَ شموشگ نہ بنت.
چہ ٹوبہءَ لڑءُ بار کنگءُوتی میتگءَ آیگءَ گوں اے سال ھم آسر بوتگ اَتءُ مئے چکاس بوتگ اِتاںءُ من چہ سیمی کلاسءَ چارمیءَ پاس کنگءُ راہ دیگ بوتاں.سئے ماہءِ سردیءِ موکلاں ما ھمک روچی لیبءُ گوازی،مچکدگءُکِشتءُ کشارانی سرا گردءُ ترءَ ابید گوں میتگءِ سنگتءُ عزیزاں لیب کنگءُ وتی وھدءِ تیلانک دیگ مئے ھمک روچی کار اِتاں.پرومءِ لہتیں انچیں کارست اَست بوتگ اَنت کہ آیاں چہ ابید پرومءِ ھمک وشی ناسرجم بوتگ.ناکو شیر محمد مدام کہ جمعہءِ نمازءَ اتکگ مردم وداریگ بوتگ اَنت کہ باریں ناکو شیر محمد کہنءِ راجکاریءِ اعلانءَ کنت کہ نا.ناکو شیر محمدءَ کہ مردمانءَ پہ راجکاریءَ توار کنگی بوتگ گُڈا مسیتءِ دیمءَ نمبیانی نیمگءَ کسانیں بُرزگیں کلانٹگےءِ سرا اوشتاتگءُ جار جتگ کہ باندا کہنءِ راجکاری اِنتءُ ھرکس کہ نیاتک بزاں کہ روپ اِنت.اگاں کسے نیاتکگءُ روپ بوتگ گُڈا ایدگہ کار کنوکاں دومی روچءَ آرا زرگِپتگءُ تیوگیں زر بسکوٹ کُرتگءُ کارءِ گُڈ سراں یکجاہ نِشتگءُ وارتگ اَنت.کار کنوکیں مردمانی واھگ بوتگ کہ ژندءُ نِزوریں مردم مُدام روپ بہ بنتءُ بسکوٹ مُچ بہ بیت.سلیم کَر پہ روپیں مردمانی کیسگانی پٹءُ ھنڈءَ بلد بوتگءُ پہ زور آیانی کیسگءِ زر در کُرتگءُ پہ بسکوٹءِ گِرگءَ یکے روان داتگ.واجہ محمد جائینءِ مچانی بُنءَ مُدام پَس کُشتگءُ گوشت بہا کُرتگ.کسےءَ کہ گوشتءِ کار بوتگ گُڈا ناکو محمدءِ کِرا الم اتکگ.واجہ مولوی غلام اللہ چہ بسیمہءَ پہ ھلکءُ لڑ اتکگ اَتءُ پروم جائینءَ جاہ منند بوتگ اَت.آ پرومءِ اولی نامداریں عالم دین اَت کہ سُہبءَ سکولءَ آئی اسلامیات واننیتگ اَتءُ بیگاہءَ مسیتءَ چکاں آئی کِرا سیپارگءُ قرآن پاک در بُرتگ اَت.واجہ مولوی غلام اللہ پرومءَ انچُش وتی تہا جاگہ دات کہ پدا آ تاں وتی زِندءِ گُڈی روچاں پرومءَ نِشتگ اَتءُ آئی پرومءَ علمءُ زانتءِ یک بلاھیں دریگے پچ کُرتءُ چہ ھمے دریگءَ علمءُ زانتءِ رُوژنائی ھمک نیمگءَ تالان بوت.پرومءِ ھمک سورءُ آروسانی نکاحءِ وانینوک گیشتر ھما بوتگءُ ھمک میت آئی وتی دستاں شُشتگءُ کبرءُ کسارت کُرتگ.پروم انگت واجہءِ مِہرانی وامدار اِنتءُ واجہءِ علمءُ زانتءِ درچک انگت شاھُڈ جنانءُ بر کنان اِنت.واجہ ڈاکٹر نوروز کہ آئی سیادی چہ بلوچستانءِ دمگ بینچءَ اِنت کساس سیءُ پنچ سال بیت کہ پرومءِ مردمانی جان سلامتیءِ آسراتی دیگءَ اِنت.ما کسان اِتاں ءُ ھمے اُشکتگ اَت کہ نوروز نامءِ ڈاکٹرے اتکگ کہ اسپتالءَ مردماں چاریتءُ درمان دنت.ڈاکٹر نوروزءَ ھم پرومءَ انچُش جاگہ کُرت کہ آ تنے وھدی پروم جاہ منند اِنتءُ پرومءَ آئی گوں وتی مِہراں وامدار کُرتگ پرومءِ چُشیں مردم نیست کہ ڈاکٹر نوروزءِ مِہرانی وامداریءَ چہ پشت کپتگ.
سکولءَ چارمی کلاسءِ وانگ کہ بِندات بوت گُڈا یکرندے پدا کتابءُ تختی (لو) سلیٹءُ کاپی ما بگل جولءَ مان کُرتگءُ وانگءَ شُتگ اِتاں.مئے میتگءَ چہ پزیر آسکانی چہ جائینءَ پزیر صالح،امان کریم،عارف مولجان،ماجد قادر،ادریس فضل بیبگر،شیر جان،عبدالمالک،شوکت ءُ دگہ بازیں نودر بر وانگءَ اِتاں. چارمی کلاسءِ بابتءَ پیسرا من نبشتہ کُرتگ اَت کہ چارمی کلاسءَ واجہ احمد علی خادمءِ دستءَ پہ ریاضیءِ سوالانی نہ زانگءَ ماالکاپیءَ لٹ وارتگ اَت.سکولءِ دیمی نیمگءَ منظور میڈیکل اسٹورءِ کشءِ دوکانءَ بِرنجءُ کابلیءِ بہا بُرید اَت ءُ نودربر گیشاں چہ گیش گِرگءُ ورگءَ مشکول اِتاںءُ بس ھمے یکیں رند اَت کہ چہ کُجا کلدارے منءَ رستگ اَت کہ من ھم ھمے کوٹیءِ دپءَ میلانک بوتاں بلے منءَ وار نہ بوتءُ تیوگیں نودربراں پہ تیلانکءُ مہمیزاں منءَ بستءُ من ڈنءَ ھتر مال بوتاں.من وتی یکیں کلدار زُرتءُ دوکانےءِ نیمگءَ رہادگ بوتاں کہ چیزے بہ گراں بلے ھمے کوٹیءِ دیمی نیمگءَ اُمید واجہ غلام رسول گوں وتی کستریں برات عارفءَ گپءُ تران کنگءُ آرا گُشگءَ اَت کہ من ترا روچے دو کلدار دیاں تو انگت گیشتر زر لوٹ ئےءُ وانگءَ انگت تو دلگوش نہ دئے.گوں دو کلدارءِ دیگءَ منی دلءَ واھگے بوت کہ اگاں منءَ روچے دو کلدار بہ رستیں من دگہ چے لوٹ اِتگ اَت.من تانکہ بُرزی کلاساں شُتگ اِتاں منی اے واھگ سرجم نہ بوتگ اَت کہ روچے دو کلدار منی کیسگءَ بہ بیت.کدی کدی من رد ھم وارتگ اَتءُ مُلاءِ دوکانءَ کاجا یا دگہ ورگی چیزانی گونیءِ سرا نِشتگءُ وتی کیسگ پُر کُرتگ اَت.بلے ملا یعقوب کہ مُدام گوں گراکاں دلگوش بوتگ اَت گُڈا کدی کدی موہ رستگ اَت کہ چہ کاجایاں چَنکے بزوراںءُ کیسگءَ بہ کناں.
روان اِنت……..