بلۆچی زُبان و لَـبزانکئے بُنجاه، اوپسالا یونیورسِیٹی ءِ رَھبند

[Zahida Raees Raji]

Balochi Language Centre at Uppsala
University, Uppsala, Sweden
بلۆچی زُبان و لَـبزانکئے بُنجاه، اوپسالا یونیورسِیٹی، اوپسالا، سویڈن
e-mail: carina.jahani@lingfil.uu.se
مڑاھدارین وانۆکان!
اَنچش که شما سھیگ اێت، کمّے وَھد پێسر مان سویڈنا، اوپسالائے یونیورسیٹیئے بلۆچی زبان و لبزانکئے بُنجاهئے کارمستر پروپئیسر کارینا جھانی، سدّیک آزات و اَزیز دادیارئے نێمگا په بلۆچی نبشتاری رَھبندئے تَچکتر و واناکتر کنگا لھتێن پێشنهاد کنگ بوتگ‌اَت. آ پێشنهاد‌کنۆکانی دِلستکێن واھگ اَت که نبشتاری رَھبندئے تچک و راست و شایگانتر کنگا، نامدار و زانتکارێن زبانزانت و کلمکار یکجا ببنت و په ھمشئور و ھمدستی اے کارا دێما ببرنت.
پمێشا، گۆن ھمے نۆکێن رَھبندا لھتێن نبشتانک په  بلۆچ زانتکار و کوّاسان راه دئیگ بوتنت که اے پێشنهادانی باروا وتی گران‌کیمتێن اِلمی سر و سۆج و شئور و سَلاھان بدئینت. پێشنهادئے رئوان دئیگا ابێد، ٹیلیپون، ایمئیل و اسکایپئے سرا هم گۆن بازێن گچێنی زبانزانت، ندکار و نبیسکاران  دْراجێن شئور و سلاھی گپ و تران بوتنت.
سئے و چار ماهئے ودارا رند، چه بلۆچ سرڈگارئے دوێن بَھران، چه اُروپا و چه مزنھۆرئے جَھمنندێن بازێن زبانزانت و کلمکارانی نێمگا رَستگێن پَسّئو، په  نبشتارئے نۆکێن رَھبندئے پێش‌کنۆکان یک مزنێن دِلبڈیے اَت.
بازێن نامدار و زانتکارێن نبیسکار و زبانزانتانی شئور و سلاھا رَند، سال 2014 ئے مارچئے 26–28 ئے رۆچان مان سویڈنا، اوپسالائے یونیورسیٹیئے بلۆچی زبان و لبزانکئے بُنجاھا، چه بازێن ڈێھ و سرڈگاران بلۆچ لبزگر و زبانکوّاس، ندکار و دربرجاھانی اُستاد ، بلۆچی لبزتاکانی شنگکار و ھوالگر و  لبزکارانی یک یاتمانێن کُنپرانسے بوت.
اے سئے رۆچی کنپرانسا، گچینی زانتکار و بهرزورۆکان په واھگ و دِلواھیے نۆکێن نبشتاری رَھبندئے سرا گند و نند و گپ و تران کت، بازێن پێشنهادے یلئو کنگ بوتنت و  نۆکێن پێسنهاد آرگ بوتنت. چه اے کنپرانسئے زانتکارێن بھرزورۆکانی تپاکێن شئور و سلاه و ھمتئوارێن منّگا رَند، نۆکێن رَھبند ھمیش اِنت که شمئے دێما انت. 
اوپسالائے یونیورسیٹیئے بلۆچی زبان و لبزانکئے بُنجاها شئور کُتگ که په همے زوتان لھتێن کتاب، نۆکێن نبشتاری رھبندا چاپ و شنگ کنگ ببنت. نون چه ھمے کتابان ، په دَروَر لَھتێن نبشتانک دَر چتگ و نۆکێن رَھبندا نبشتگ و په شما پێش کنگا اێن.
 

[Zahida Raees Raji]

کنپرانسئے منتگێن نبشتاری رَھبند اِش اِنت:

بلۆچیئے بُندر و بنداتی آب:
آ، ا، ب، پ، ت، ٹ، ج، چ، د، ڈ، ر، ڑ، ز، ژ، س، ش، ک، گ، ل، م، ن، و،  ۆ، ه، ی، ے

بلۆچیئے بُندری لئوزانی (حروف، letter) نام:
آ، الپ، بے، پے، تے، ٹے، جے، چے، دے، ڈے، رے، ڑے ، زے، ژے، سے، شے، کے، گے، لے، مے، نے، وے، ۆ، ھے، یے، ے

بلۆچیئے در آمدێن لئوز:
ث، ح، خ، ذ، ص، ض، ط، ظ، ع، غ، ف، ق

بلۆچیئے در آمدێن لئوزانی نام:
ثا، حا، خا، ذال، ساد، ضاد،  طا، ظا، عین، غین، فے، قاف   

تئواردارێن لئوز:

آ  :á سارتێن آپ ((sártén áp

اَ a:  اَنار ((anár

اُ o: شُما ((shomá هاسّێن هالتانی تها «و» نبیسگَ بیت، من و تئو (man o taw)

و u: لَجّئے جو ( (lajjay ju

ۆ ó: بُرزێن کۆه ((borzén kóh، رۆچ (róch)،
بلۆچ (Balóch)، گۆن (gón)

اے گونڈیٔن نشان «ˇ» (که چَنگلۆ نامێنگ بوتگ) زورگ و «و»ئے سربُرا اێرکنَگ بوتگ. اے نشان کُردی نبشتهئے رھبندا هم زورگ بوتگ و مان «یونی کُوڈا» مان اِنت.
 
اِ e: اِمبری (embari)، اِکّدر ekkadar

ی i: زهیر (zahir)، شیر (shir)

ێـ é: سارتێن آپ (sártén áp)، دێم (dém)، رێم (rém)،
اے وشّێن هوا ( (é wasshén hawá

ادا هم «ˇ»ئے نشان زورگ و«ی»ئے سربُرا اێر کنگ بوتگ.

ئےay: مئے برات (may brát)،
کئے گوشیت (kay gwashit)،
رۆچئے رُژن (róchay rozhn)، سئیل (sayl)

ئو aw: هئور (hawr)، کئور (kawr)، شئور (shawr)
په تۆکی ێـ (é) و ئے (ay)ئے نبیسّگا ‌بچارێت:
جنگلئے شێــر (jangalay shér)،
پازُلئے شئـیـر (Pázolay shayr)،
دێـمی آپسر(démi ápsar)،
دئیـمی کِشت (بزان کِشتے که گۆن هئورا آپ دئیگ ببیت) (daymi kesht)
اے مال، بهرێن مال اَنت (آ مال که بهر بوتگ‌اَنت) و چه بهرئینا (مکسد چه بھرئینئے مُلکا) آرگ بوتگ‌ اَنت.
 (é mál bahrén mál ant o cha Bahrayná árag butagant)

په تۆکی ۆ (ó) و ئو (aw)ئے نبیسگا ‌بچارێت:
ما هۆریگا کارَ کنیٔن (má hórigá kára kanén)،
هئورَ گواریت (hawra gwárit)،
کۆرَ نگندنت  (kóra nagendant)،
باندا کئور هارَ کنت (bándá kawr hára kant)


1: سیاھگئے اے رَهبندا الپ، «همزه و زَبرئے» بدلا کار گِرگ بوتگ. گۆن اَلپئے کارمرز کنَگا‌، همزهانی بازێن تکرار گارَ بنت. چُش که: رۆچ – رۆچا(róch – róchá)،
شپ – شپا (shap – shapá)،
هانی هانیا (Háni – Hániá).

2: «و» «همزه و پێش»ئے بدلا زورگ بوتگ، چُش که: من و تئو (man o taw)، رۆچ و شپ (róch o shap).

3: «همزه و زێر»ئے بدلا، ئے (ay) کاربندَ بیت:
جنگلئے شێــر (jangalay shér)،
پازُلئے شئـیـر (Pázolay shayr).

4: تۆکی همزه:
اے همزه، «و» و «ی»ئے پێسرا کئیت چُش که: هئور(hawr)، ڈئول(dhawl)،  کئیل (kayl)، مئیار(mayār)، زئیت(zayt)،
آ کئیت بله تئو مئیا ((á kayt bale taw mayá.
 
5: «ئے ay»ئے تئوار اگن «هست» و «بئیگ»ئے مانایا بدنت، جتا نبیسّگَ بیت، چُش که: تئو کئے ائے (taw kay ay)؟
اگن تئو جیّند نه‌‌ائے، گڑا بگوش که کئے ائے؟
(agan taw Jiand na ay, gorhá begwash ke kay ay?)

6: «ییyi »: اے دوێن (ی) همۆدان کارمرزَ ‌بنت که چه «ائی»ئے تئوارا جتا اَنت، چُش که: «اِسراییل» و«اَیید» (پێسرا «ائید» و «اسرائیل» نبیسگ بوتگ‌اَنت).
هر رۆچے که اِسراییلی و پلستینی سُهلَ کننت، آ رۆچ آیانی اَیید اِنت.
(har róché ke Esráyili o Pelestini sohl kanant, á róch áyáni ayid ent)

7: «م ـ ن ـ ب»ئے جتا ننبیسگ: اے نبشتاری رَھبندا، «م ـ ن ـ ب» هُکم و پرمانی، یا مکن کنگی گالانی تها جتا نبیسگَ نبنت. تئواردارێن آبانی پێسرا گۆن «ئـ» نبیسگَ بیت، چُش که: مَکَنت، نَکَنت، بِکنت، مَرئوت، برئوت، بیار، مئیار، نئیاریت، بۆشت.
بگئیر چه تئواردارێن لئوزانی دێما، چُش که: نه‌اِنت، مه‌اۆشت.

8: «اُن یا آن»: پێشا لهتێنا «آن» و لھتێنا «اُن» نبشتگ، بله اِے رھبندا «آن» زورگ بوتگ، چُش که:
اِے من ‌‌آن که په وت ‌آن (é man án ke pa wat án)
اِے من آن که چه وت بێوت نه‌آن
(é man án ke cha wat béwat naán)
من آ جنێن‌ آن که چه مردێنان کمتر نه‌آن
(man á janén ke cha mardénán kamter naán)

9: «ایت»it: مان اے رَھبندا، «ایت» جتا ‌نبیسگَ نبیت، شاهو پِرَ ترّیت (Sháhó pera tarrit). دادشاه، چه وتی بێرا سرَ ‌نگوزیت (Dádsháh, cha wati bérá sara nagwazit).
آ که مرد اِنت، گۆن هۆنیا همزانَ نَنندیت
 (á ke mard ent gón hóniá hamzána nanendit).

10: «اێتét »: لهتێن جاهان، پێسرا، کارگالانی آهرا نبیسّگ بوتگ بله ما اِے رھبندئے تها نزُرتگ و اِشیئے جاھا "ے" کارمرزَ کنێن، چُش که: اِے شرّێن ٹێکیے (é sharrén thékié)، آ مرد شَرّێن مردے (á mard sharrén mardé) ،
آ چه مئےھمراھان یکّے (á cha may hamráhán yakké) .

11: «اَت، اِنت، اَنت»: اے گالوار و تئوارانی نِبیسّگ چُش اِنت که اگن «هست» و «بئیگ»ئے مانایا بدنت، جتا نبیسّگَ بیت، چُش که: آسا اَت که مان آ جنگا په مردی مُرت
(Ásá at ke mán á jangá pa mardi mort).

یا که کارگالے گۆن «گ» هلاس ببیت. چُش که: آتکگ‌اَنت (átkagant)، بُرتگ‌اَنت(bortagant) ،
کُشتگ‌اَنت (koshtagant) .
چاکر سَهاکئے «سئوگات»نامێن اَسپ مئیگ اِنت و هَمَّل جیّندئے «سیاه»نامێن اَسپ شمئیگ
(Chákar Sahákay “Sawgát” námén asp mayg ent o Hammal Jianday “Syáh” námén asp shomayg)
آ مئیگ اِنت، و اے دگه آیانیگ اَنت
 (á mayg ent o, é dega áyánig ant).

12: زبرئے تئوار که بلۆچی زبانا هست‌اِنت گۆن زبر نبیسگَ بیت. لاتینئے تها اے زبرئے نشان «a» اِنت: چُش که:

چاکرا که گوهرام دیست، آییا مان کلاتئے پێشجاها کدمَ جت
Chákará ke Gwahrám dist, áyiá mán kalátay péshjáhá kadama jat

تئو که کایئے منَ روان
Taw ke káyay mana rawán

 

[Zahida Raees Raji]

لاتینیئے اَلپبا و آیانی تئوار:

Áá, Aa, Bb,Cc, Dd, Éé, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk. Ll, Mm, Nn, Óó, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Ww, Yy Zz
 Ch/ch, Sh/sh, Zh/zhپه (چ، ش، ژ) کارمرزَ بنت.
 cch, ssh, zzhاگن گۆن تشدید ببنت.
Dh/dh, Rh/rh, Th/th (ڈ، ڑ، ٹ) کارمرزبینت.
 ddh, rrh, tthاگن گۆن تشدید ببئینت.
é په «ێـ» چُش که: é mard, bér, dér, chérá
ó په «ۆ» چُش که: róch, nód, sór
ay په «ئیـ» چُش که: layb, ayb, aysh, may, tay
aw په «ئو» چُش که: haw, rawt, hawr, dhawl, kawr
لاتین الپبائے رِد و بند:
Á/á: áp, bárt, má o shomá, kár
A/a: aps, anbár, kallag, hawr, kawl
B/b: bar o bahar, brát, Bráhém,
Ch/ch: chokk, chamm, hech (cch: macch, mocch)
D/d: dam, kadam, mardom, sad, pád
Dh/dh: dhat, dhagár, dhong
 (ddh: addh, dhaddh)
E/e: edán, gerag, ejázat, esht
É/é: bér, dér, rém, sér, séth
G/g: gerag, grádag, gap, gwam o gég
H/h: habar, hál, har, hák, hór
I/i: ingor, bit, eshi, disti
J/j: jámag, jakkag, jam, jest, jammáz
K/k: kár, kapag, korrag, kalamkár
L/l: layb lézg, ladh, lál, lell, kobl
M/m: mardom, man, már, mahár, dam
N/n: nun, nést, napt, mannag, ná
O/o: orhe, god, shomá, godhá, morg
Ó/ó: róch, mótk, ódá, bód
P/p: pád, pet, pári, próshag, bapp
R/r: rawag, ráz, rédag, róch, rad, radkár
rh: gorhá, marhá, orhe
S/s: sar, sád, sad, sásár, sámán, master
Sh/sh: shahr, shár, shahmát, shokr, shamóshag (ssh: kasshag, bassh)
T/t: taw, tár, tahár, tás, tahl, tahm
Th/th: thál, thokkor, tháppig, káthár (tth: batth, katthag)
U/u: ju, ruh, but, zut, dur, sur
W/w: warag, wapsag, hawr, mawar, wád, kawsh, wár
Y/y: yár, mayár, kayt, tayár, shaytán
Z/z: zár, zarr, zer, zurag, zór
Zh/zh: zháng, zhámbalénag, zhambá،zhamb, zhand, (zzh: hozzhár)

[Zahida Raees Raji]

 
جَهلئے نبشتگێن گالانی رهبندا پجّاریٔت:

بلۆچ، بلۆچا، بلۆچئے، بلۆچے، بلۆچێا، بلۆچێئے، بلۆچان، بلۆچانی
بلۆچ بلۆچا آزارَ ندنت، که بلۆچئے دۆد نه‌اِنت. بلۆچے که بلۆچێا آزارَ دنت،  چه بلۆچیئے ربیتا در اِنت. بلۆچان، بلۆچانی اِزّت داشتگ.

کار، کارا، کارئے، کارے، کارێا، کارێئے، کاران، کارانی
کارے که بنگێجَ کنئے، آ کار وت کارئے راھا گیشّێنیت. چشێن کارے مکن که آ دگه کاران ھراب بکنت و کارانی راها بےپد بکنت.

ورنا، ورنایا، ورنائے، ورنایے، ورناێا، ورناێئے، ورنایان، ورنایانی
ورنا، ورناێا شگانَ نجنت، ورنائے شرّی په ورنایے، ورناێا ھرابَ نکنت. په ورنایان ورناێئے ھمت، ورنایانی بْراہ اِنت.   

کیتۆ، کیتۆا، کیتۆئے، کیتۆے، کیتۆێا، کیتۆێئے، کیتۆان، کیتۆانی

مزنێن بَچَکّ
گونڈێن چُکّ
سردێن آپ
گرمێن رۆچ
ورناێن جَنِک
گرم، گرمێن، گرمتر، گرمترێن
وشّ، وشّێن، وشتر، وشترێن   

من، منا، منی، منیگ
تئو، ترا، تئیی، تئییگ
ما، مارا، مئے، مئیگ   
شما، شمارا، شمئے، شمئیگ
اے، اِشیا، اِشیئے، اِشیئیگ
(اے که اِشیا زُرتگ، اِشیئیگ نه اِنت)
آ، آییا، آییئے، آییئیگ
(آ پیرێن مرد که آییا چُش گوشت آییئے پِت اَت، پِتا چه چُکّا ھما چیز بُرت که آییئیگ نه‌اَت)
اے، اِشان، اِشانی، اِشانیگ   
(اے ھما اَتنت که اِشان شام وارتگ‌اَت و گۆن وت سرآرۆک  بُرتگ‌اتنت که اِشانیگ نه‌اَتنت)
آ، آیان، آیانی، آیانیگ
(آ که آیان مالواری کُتگ اَت آیانی نام دَپترانَ نمانیت و وشنامی آیانیگَ نبیت)

زِردُن، زردِت، زِردی، زِردِن، زِردۆ، زِردِش
(زِردُن که په زِردِت بِزَریت جانا آشۆپَ کپیت
تئیی ڈَکّان، زِردُن آزرێنت
زِردی په من گْواہَ ندَنت
زِردُن چه تئیی نوَشّیا رێش بُوت.
زِردۆ کدی په ما رازیگَ نبیت!
زِردت په دِگران واھانیگ اِنت په ما نه)

کارُن کت، کارِت کت، کاری کت، کارِن کت، کارۆ کت، کارِش کت.
   
کجااُن دیست، کجااِت دیست، کجایی دیست، کجااِن دیست، کجااۆ دیست، کجااِش دیست.

پسئوا‌ُن دات، پسئوا‌ِت دات، پسئو‌ی دات، پسئوا‌ِن دات ، پسئوا‌ۆ دات ، پسئو‌اِش دات.

دێمرئوی‌اُن کُت دێمرئوی‌اِت کُت ، دێمرئویی کُت، دێمرئوی‌اِن کُت ، دێمرئویۆ کُت، دێمرئوی‌اِش کُت.

کنَگ: کنان، کنئے، کنت، کنێن، کنێت، کننت (نکنان... بکنان... مکنان...)
دئیگ: دئیان، دئیئے، دنت، دئیێن، دئیێت، دئینت (ندئیان... بدئیان... مدئیان...نَدئینت)
رئوگ: رئوان، رئوئے ، رئوت، رئوێن، رئوێت، رئونت (نرئوان... برئوان...مرئوان...نَرئونت)   
آیگ: کایان، کایئے، کئیت، کاێن، کاێت، کاینت (نئیایان... بیایان...مئیایان، نئیاینت..)
گِندگ: گندان، گندئے، گندیت، گندێن، گندێت، گندنت (نگندان... بگندان...مگندان...)
اۆشتگ: اۆشتان، اۆشتئے، اۆشتیت، اۆشتێن، اۆشتێت، اۆشتنت (نه‌اۆشتان... بۆشتان...مه‌اۆشتان...)

کنَگ: من کت (کتنت)، تئو کت (کتنت)، آییا کت (کتنت)، ما کت(کتنت)، شما کت (کتنت)، آیان کت (کتنت) (نکت...)
دئیگ: من دات (داتنت)، تئو دات (داتنت)، آییا دات (داتنت)، ما دات (داتنت)، شما دات (داتنت)، آیان دات (داتنت) (ندات...)
رئوگ: شُتان، شُتئے، شت، شتێن، شتێت، شتنت (نَشُتان...)
آیگ: آتکان، آتکئے، آتک، آتکێن، آتکێت، آتکنت (نیاتکان...)
گِندگ: من دیست (دیستنت)، تئو دیست (دیستنت)، آییا دیست (دیستنت)، ما دیست (دیستنت)، شما دیست (دیستنت)، آیان دیست(دیستنت) (ندیست...)
اۆشتگ: اۆشتاتان، اۆشتاتئے، اۆشتات، اۆشتاتێن، اۆشتاتێت، اۆشتاتنت (نه‌اۆشتاتان)

کنَگ: من کُتگ (کتگ‌اَنت)، تئو کُتگ (کُتگ‌اَنت)، آییا کُتگ (کُتگ‌اَنت)، ما کُتگ (کُتگ‌اَنت)، شما کُتگ (کُتگ‌اَنت)، آیان کُتگ (کُتگ‌اَنت) (نکتگ...)
دئیگ: من داتگ (داتگ‌اَنت)، تئو داتگ (داتگ‌اَنت)، آییا داتگ (داتگ اَنت)، ما داتگ (داتگ‌اَنت)، شما داتگ (داتگ‌اَنت)، آیان داتگ (داتگ‌اَنت) (نداتگ...)
رئوگ: شُتگ‌آن، شُتگ‌ائے، شُتگ، شُتگ‌اێن، شُتگ‌اێت، شُتگ‌اَنت (نَشُتگ‌آن...)   
آیگ: آتکگ‌آن، آتکگ‌ائے، آتکگ، آتکگ‌اێن، آتکگ‌اێت، آتکگ‌اَنت (نیاتکگ‌آن...) 
گِندگ:من دیستگ (دیستگ‌اَنت)، تئو دیستگ (دیستگ‌اَنت)، آییا دیستگ (دیستگ‌اَنت)، ما دیستگ (دیستگ‌اَنت)، شما دیستگ (دیستگ اَنت)، آیان دیستگ (دیستگ اَنت) (ندیستگ...)
اۆشتگ: اۆشتاتگ‌آن، اۆشتاتگ‌ائے، اۆشتاتگ، اۆشتاتگ‌اێن، اۆشتاتگ‌اێت، اۆشتاتگ‌اَنت (نه‌اۆشتاتگ‌آن)

کنَگ: من کُتگ‌اَت (کُتگ اَتنت)، تئو کُتگ‌اَت (کُتگ اَتنت)، آییا کُتگ‌اَت (کُتگ‌اَتنت)، ما کُتگ‌اَت (کُتگ‌اَتنت)، شما کُتگ‌اَت (کُتگ‌اَتنت)، آیان کُتگ‌اَت (کُتگ‌اَتنت) (نکُتگ‌اَت...)
دئیگ: من داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت)، تئو داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت)، آییا داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت)، ما داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت)، شما داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت)، آیان داتگ‌اَت (داتگ‌اَتنت) (نداتگ‌اَت...)
رئوگ: شُتگ‌اَتان، شُتگ‌اتئے، شُتگ‌اَت، شُتگ‌اَتێن، شُتگ‌اَتێت، شُتگ‌اَتنت (نِشتگ‌اَتان...)
آیگ: آتکگ‌اَتان، آتکگ‌اَتئے، آتکگ‌اَت، آتکگ‌اَتێن، آتکگ‌اَتێت، آتکگ‌اَتنت (نیاتکگ‌اَتان...) 
گِندگ:من دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت)، تئو دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت)، آییا دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت)، ما دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت)، شما دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت)، آیان دیستگ‌اَت (دیستگ‌اَتنت) (ندیستگ‌اَت...)
اۆشتگ:: اۆشتاتگ‌اَتان، اۆشتاتگ‌اتئے، اۆشتاتگ‌اَت، اۆشتاتگ‌اَتێن، اۆشتاتگ‌اَتێت، اۆشتاتگ‌اَتنت (نه‌اۆشتاتگ‌اَتان)
کنَگ: من بکتێن (بکتێننت)، تئو بکتێن (بکتێننت)، آییا بکتێن (بکتێننت)، ما بکتێن (بکتێننت)، شما بکتێن (بکتێننت)، آیان بکتێن (بکتێننت) (مکتێن‌...)
دئیگ: من بداتێن (بداتێننت)، تئو بداتێن (بداتێننت)، آییا بداتێن (بداتێننت)، ما بداتێن (بداتێننت)، شما بداتێن (بداتێننت)، آیان بداتێن (بداتێننت) (مداتێن...)
رئوگ: بشتێنان، بشتێنئے، بشتێن، بشتێنێن، بشتێنێت، بشتێننت (مَشتێنان...)   
آیگ: بیاتکێنان، بیاتکێنئے، بیاتکێن، بیاتکێنێن، بیاتکێنێت، بیاتکێننت (میاتکێنان...)
اۆشتگ: بۆشتاتێنان، بۆشتاتێنئے، بۆشتاتێن، بۆشتاتێنێن، بۆشتاتێنێت، بۆشتاتێننت (مه‌اۆشتاتێنان...)
وشّ آن، وشّ ائے، وشّ اِنت، وشّ اێن، وشّ اێت، وشّ اَنت
وشّ نه‌آن، وشّ نه‌ائے، وشّ نه‌اِنت، وشّ نه‌اێن، وشّ نه‌اێت، وشّ نه‌اَنت   
بلۆچے آن، بلۆچے ائے، بلۆچے، بلۆچ اێن، بلۆچ اێت، بلۆچ اَنت
بلۆچے نه‌آن، بلۆچے نه‌ائے، بلۆچے نه‌اِنت، بلۆچ نه‌اێن، بلۆچ نه‌اێت، بلۆچ نه‌اَنت
وشّ اَتان، وشّ اَتئے، وشّ اَت، وشّ اَتێن، وشّ اَتێت، وشّ اَتنت
وشّ نه‌اَتان، وشّ نه‌اَتئے، وشّ نه‌اَت، وشّ نه‌اَتێن، وشّ نه‌اَتێت، وشّ نه‌اَتنت   
اِدا اَتان، اِدا اَتئے، اِدا اَت، اِدا اَتێن،    اِدا اَتێت، اِدا اَتنت
اِدا نه‌اَتان، اِدا نه‌اَتئے، اِدا نه‌اَت، اِدا نه‌اَتێن، اِدا نه‌اَتێت، اِدا نه‌اَتنت
 
په دَروَرپێش کُتگێن نِبشتانکانی دْرِچ، اِش اَنت:
۱ـ چه تُنّاپێن تْرانا: نبشتانکے «سِدّیک آزات»
۲ـ چه مِهرهۆماشا: اولی بهر «گنی پرواز»
۳ـ چه اُمێتانی زِرگواتا: لهتێن شئیر «اَزیز دادیار ـ بلۆچ»
۴ـ پاسے گۆن چُکّان (واجه پنچکشئے گێدی کِسّه).
۵ـ یوھنّائے اِنجیل: اوَلی بهر «چه اِنجیلئے نۆکێن ترجمها».

 

[Zahida Raees Raji]

چه تُنّاپێن تْرانا
سِدّیک آزات

دانکےپه آزات جمالدینیئے یاتمانا
گِهێن پدرێچئے وَرنایان
چۆ کُرانا بپهرێزێت
مئے یات و یاتگیریا
آزات جمالدینیئے یاتگیریا، مرۆچیگێن اے دیوانا منا هماییئے جندئے اے شئیر، گیر آیگا‌ اِنت. منی هئیالا ما هچبر په دل ‌سِتک اے بارَوا پگر نکتگ که بلۆچی لبزانک و شائریئے آسمانئے اے رۆشناێن استارا، زبان و لبزانک، دۆد و رَبێدگ و اِزم و میوزیکئے زندگ دارگ و دێما برگا‌، وتا چتئورێن سَکّی و سۆریانی کورَ‌ها سۆتکگ و بْرێتکگ. بلۆچی لبزانکئے اے سرمچار و تمردێن شهیدا، په زبان و لبزانکئے بئیرکئے بُرز و بلند کنگا‌ وت چتئورێن سَکّی و سۆری سگّتگ‌اَنت:
که ما جئورێن شپان گوازێنتگ
شپ و رۆچ چێرِ آسمانا
په بے‌چاشتی و بے‌شامی
گۆن تُنّ و گُژنگێن لُنٹّان
باز مردم بلکێن آزات جمالدینئے شئیرانی تها بئیان بوتگێن اے اهوالان شائرێئے وشگپّی بلێکنت، بله راستێن هبراِش اِنت که چه هما رۆچا که کوئیٹهئے «لٹهانهئے» چکّاسجاها، آییا بلۆچیئے بئیرک زُرتگ و در کپتگ، وتی زندئے دراهێن آرام و آسودگی په بلۆچیا کُربان کتگ‌اَنت. سال ۱۹۷۱ که من کوئیٹهئے مزن‌دربرجاها(college)  شُتان، آزات جمالدینی گۆن دگه بازێن سنگتان کوئیٹهئے بنّامێن پئوجی آزارجاها «کُلی کئیمپا»بندیگ اَت، گوشنت «کُلی کئیمپئے» بندیھانَھا آزاتِش لٹّ و شَلّاکَ جت که آییئے پَنّام پرچے «آزات» اِنت و آ پرچے بلۆچی زبانا شائریَ کنت و ماهتاک و دگه تاکبند چاپ و شِنگَ کنت. ما چه وتی مسترێن سنگتان اے کسّه هم اشکتگ‌اَت که «کُلی کئیمپئے»آزار جاها آزات ئے همراهیا اے دگه بلۆچ بندی اِش برپانی سرا واپێنتگ و ازیئت داتگ‌اَنت. آ اِش دو سئے رۆچا، یکّێن جاها بستگ و برپانی سرا اۆشتارێنتگ‌اَنت که اشیئے نتیجَها، آیانی پاد گْوات گپتگ و تْرکِّتگ و هۆن‌رێچ بوتگ‌اَنت، بله اے سرمچاران هچبر چه وتی کتگێن کئوم‌ دؤستی کاران پشۆمانی زاهِر نکتگ و دْراهێن اَزیئت اِش په مردی سَگِّتگ‌اَنت.
گۆن من، آزات جمالدینئے دیدار و سنگتی سال 1962 یا کمے رندترا هما وهدا بوت که ابدُلکریم شۆرشا چه کوئیٹَها بلۆچی زبانا اولی هپتگی هالتاک «نۆکێن دئور» بُنگێج کتگ‌اَنت و رندا آزات جمالدینی آییئے شۆنکار بوتگ‌اَت. ما نۆک‌ ورنا اتێن و سیاسی و پگری درگتا هم ناپُهته اتێن، پمێشا هر وهد که مۆهَ رسِت، بێگاهان نۆکێن دئورئے کارگسا (دَپتر) شُت و په وتی سیاسی، لبزانکی و راجدربری زانتکاریئے گێش کنگ و زندئے رِپک و راهانی هێل گرگا‌، گۆن آزاتا دیوان و گند و نِندَ ‌کت.
چیزے وهدا رَند، ما اے هبر مارِت که آییئے کارگسا رئوگ و آیگ و گۆن آییا دیوان و مجلس کنَگا‌، اے هالتاکئے کار مهتلَ بیت. پمێشا ما آییا مشوره دات که آ وتی هالتاکئے کاران مارا هۆر بکنت و چه ما کار بِبندیت . آ سَکّ وش بوت و په واهگ مارا هالتاکئے کارانی باروا استادئے ڈئولا سر و سۆجی کت و کاری پَرمات.
اے ڈئولا، ما آییئے کُمکّار بوتێن و چیزے وهدا رَند، مئے نیاما مستری و کستریئے پرک کمتر بوت و ما دۆست بوتێن و چه هالتاکئے کارگِسا، کاربۆجا رَند، هۆربوت و کوئیٹهئے مشهورێن «ساکی»نامێن رِستوران و پێھارجاها شُت و دیوانَ کت. «ساکیئے» اے دیوانانی تها زبان و لبزانک، راجدپتر و دۆد و رَبێدگ، ساز و اِزمگری، سیاست و راجدربری و دگه بازێن سرهالان مئے نیاما دراجکشّێن تْران بوتگ‌اَتنت. آییئے زبان ‌و کئوم‌ دۆستیئے جۆش و جزبه گۆن بۆلانا همکدّ اَت و ما چه آییئے زبان ‌دۆستی و کئوم‌پرستیئے همے «بۆلان بالادێن» جۆش و جزبهان، وتی نۆک ‌رُدۆمێن زبان‌ وکئوم دۆستی  واهگانی سۆهانگ و پلگارگ و سینگارگا‌،«ساکیئے» اے دیوان، کَزا ‌نکتنت. چه همے دیوانان مئے وهدئے گێشترێن ورنایان پێشرپتێن رهبندانی سرا کئومی و راجی زِند، زبان و لبزانک و سیاسی و راجدربری جُنزئے (بزان تهریکئے) دێما برگئے واهگ و دلبَڈّی رسِت. آ دئورا، یک نێمگے بلۆچستانئے سیاسی زْرُمْبِشت باز تێز اَت و دومی نێمگا، پنجاپ‌شاهی پئوجی سرکارا ترندی و تَمَردی سَگّتَ نکت. پمێشا بلۆچ سَرۆک و سیاستکار، دستگیر کنَگ بوتگ‌اتنت. ما ــ ورنا ـ چه آزات جمالدینی و اے دگه بلۆچ ‌دۆستێن سرانی پێداگ کتگێن کئومی جۆش و جزبهان سررێچ اتێن و گۆن همے تێز و ترندێن بلۆچی زْرُمْبِشتئے رَما گۆن کپت و شالئے مزن‌دربرجاها (کالجا) بلۆچ شاگردانی پِهنیامێن (underground) دیوان و میٹنگ کُتنت. آ دئور، تُرس و بیمّئے دئور اَت، گێشترێن سیاسی سَرۆک و رَهدربر و سیاسی کارنده جێل اتنت.
سیاسی کشّ و چیلّ اَت. هما سیاسی کارکُن که جێل نه‌اتنت، سَهیگ اتنت که مئے شاگردانی پِهنیام و چێراَندرێن گِند و نِند و دیوان هست اَنت، بله چه تُرسا وتا چه ما دورِشَ داشت، چیّا که ایوبی مارشالئے لَٹّ ترند اتنت و «کُلی کیمپئے» آزارجاه انگت بند نه‌اَت ـ من نون کئے و کیی ناما بگران؟
سیاست و راجدربریئے مانشانتگێن سیاهێن جمبرانی تهاری و تامۆریا، هر کس چه وتی جندئے ساهگا ترستگ و تتکگ‌اَت.
بله نترس و مزن‌جگرێن سرمچار، آزات جمالدینی، گۆن ما همدست و همکۆپگ اَت. همے زمانگا، ما چیزے ورنایان، سیاسی جبر و زُلم و زۆراکیئے تهارترێن دئور و زمانگا، شالکۆٹئے مزن‌دربرجاها بلۆچ شاگردانی پِهنیام و چێراَندرێن دیوان، یک گامے دێما بُرت و بلۆچ شاگردانی رُمب، «ورنا واننده گلَّئے» ڈێوا  رۆک کت که رَندا بلۆچ سٹوڈنٹس آرگنایزئیشن BSO بوت. چه بلۆچ شاگردانی جُنزئے بُنگێج و چِست و اێران، نابلد ونزانتکارێن نبیسکار «ورنا واننده گَلّا» بلۆچ شاگردانی اولی رُمبَ گوشنت.
باید ادا من اے هبرا بگیشّێنان و تچک بکنان که من و منی بازێن سنگتان چه ورنا واننده گَلّا پێسر ۱۹۵۸ئے سالا وتی "هایی اسکولئے" وانگئے وهدا «مکّران سٹوڈنٹس پڈرئیشنئے» ناما شاگردانی یک رِدوبندێن گَلّے اڈ کتگ‌اَت که آییئے بُنجاه تُربت ئے «هایی اسکول» اَت و برانچ پنجگور، پسّنی، گوادر،جیونی و تُمپّئے اسکولان بوتگ‌اَت. «مکران سٹوڈنٹس پڈرئیشنئے» بارَوا نامدارێن شائر و کلمکار و دانشورفیض احمد فیض ئےشۆنکاریا، چه لاهورا چاپ بئیۆکێن هپتگی تاکبند «لئیل و نهارا» یک رپۆرٹے ھم چاپ بوتگ‌اَت. بلکێن لئیل و نهارئے هما تاکبند منی کوهنێن اُردانی تها پَشت کپتگ‌اَنت. واجه گنی پرواز و گلام پاروک، لئیل و نهارئے اے تاکبندان در بگێجنت که منی کوهنێن اُردو پُتِینک و کتابانی وارِس و پشتپد، هما اَنت. ورنا واننده گل چه کوئیٹَها بُنگێج کتگێن شاگردانی دومی گلّ بوتگ.
 سیاسی گُٹّ‌تۆسیئے آ دئورا، که مردمان وتی جندئے سرئے مودانی سرا اۆست پِرنکتگ‌اَت، ورنا واننده گلّئے جۆڑ بئیگ په هما بلۆچان که یک دلێکیمی و نااُمێتی و ترس و بیمّئے آماچ اتنت اجکّایی و مۆجزهے اَت و په بلۆچانی وشنیاتک و بدواهان، یک اناگتێن بیرونَپتے اَت. ورنا واننده گلّئے بنگێجا، باپُشتا آزات جمالدینیئے رۆشناێن پگرگۆن اَت. «کُلی کئیمپئے» آزارجاه و لٹهانهئے چکّاسجاها در آتکگێن اے سرمچارا وتی دراهێن زِند، مان چکّاسان گوازێنتگ. بله مئے کئوما وتی کئومی سرۆک و راجی کارنده هچبرآیانی زندا شرپدار نکتگ‌اَنت.
اگن مرچی من بگوشان که ما و شما مردگ ‌پرست‌ اێن، ته منا پَهِل بکنێت. بله وهدے من مُردگ‌ پرستیئے هبرا کنان، منا سَنَدے گۆن اِنت.آزات جمالدینیئےباروا، مئیگ و شمئے مردگ ‌پرستیئے سَنَد مروچیگێن اے دیوان اِنت. اے یلێن سرمچارا وتی دراهێن زِند په بلۆچانی نام و تئوارئے بئیرکئے بُرز و بلند کنَگا‌ ندر و کُربان کتگ‌اَت. بله تان زندگ اَت، بلۆچ کئوم چه آییا بێترانگ اَت. ورنا چه آییا بێترانگ اتنت. آییا پوریاگری و مزدوریَ کت و وتی لاپ گژنگَ کت و بلۆچی زبانا ماهتاکَ کشّت. کئومئے زردار و اَزگارچه آییا بێترانگ اتنت. چه درستان مسترێن پُردردێن راستی اِش اِنت که، مرۆچی ما و شما په آزات جمالدینیئے یاتگیریا، ادا دیوان کنگا‌ اێن و آییا سِپَت کنگ و ساڑایگا‌ اێن. همے آزات جمالدینیا، کمّ و گێش چار سال همے مُلکئے تها بے یار و مدت‌کاری، بے کس و بے دسرسی و واری و بزّگی گوازێنتگ. بلکێن آ وهدا چه ما  وشما لهتێن ادا نبوتگ‌اێن، بله مئیگ و شمئے دگه هزاران بلۆچ برات همدا بوتگنت، پمێشا منَ گوشان: ما و شما اماراتئے جهمنندێن بلۆچ ـ بلۆچی ننگ و ناموس، بلۆچی مڑاهئے برجاه دارگا‌ مزنێن دپارچِست کنۆکێن بلۆچ ـ چه بلۆچی ننگ و نامئے بئیرک‌دارێن اے سرمچارا بێترانگ و بے کِمار اتێن.

هر وهد که تئیی یاتا کپان
چُرّنت چه چمّا بنت روان
ارسانی کئور کۆهان جنان
کَرّنت برنت مئے وشّیان
تئیی بزّگی بێچارگی
لمبۆکێن آسے مان دلان

اے شئیرانی پِر بندۆک، اێوکا لبزانی جۆڑێنۆک و رِد و بند کنۆکین
 شائرے نبوتگ. مئیگ و شمئے بزّگی و بێچارگیا په دل آییئے وشّی کرِّتگ و بُرتگ و آییئے دلا لمبۆکێن آسے رۆک بوتگ.
هروهد په تئو چمَّ کپنت
ٹُکُرجگردل آپَ بیت،
ناسوریئے بَرکِرّے رُدیت
تئیی بزّگی بێچارگی
لمبۆکێن آسے مان دلان .
راست و تچکێن هبرهم همش اِنت که بلۆچی ننگ و نامئے اے نمیران و ابدمانێن شهیدا، کئومئے بے سر و بے راهیئے دردا ناسورییے دات، بلکێن شما سهیگ اێت که آییئے مرکئے سئوب «کئینسرئے» نادراهی اَت.ما و شما آییئے زندا، آ هچ دات نکت. آییئے زندئے مسترێن واهگ و دلئے مراد اش اَت که آییئے «ماهتاک بلۆچی» دایم چۆ بانۆرا پُلگد و پُرسَهت و زێورببیت.
وتی زندئے همے مرادئے پوره کنگ و دلئے واهگانی سرجم کنگا‌، گۆن مزنێن امێتێا اماراتا آتک که گۆن اماراتئے «سَکی نۆدبندگان» گند و نند بکنت و په «ماهتاک بلۆچیئے» دوار بانۆر کنگا‌، چه آیان کمک بلۆٹیت. منی هُدامرزێن دۆست، چه وتی کئومئے اے نزۆریا هم شرسهیگ اَت که آ، چه «ننگا» زیات، په «ناما» هُدۆک و واهگداراَنت، بله زانا چه اے هبرا بێترانگ اَت که آ وت ٹگّی و چَرپ‌زبانیا بلد نه‌اِنت، چه زَرّئے لۆٹگ و پچ گرگ و پِنڈگئے «اِزم و آرٹا» نزانتکار اِنت. بگندئے آییا اے هم نزانتگ‌اَت که اے دئوروزمانگئے «سَکی نۆدبندگ» ننگَ نلۆٹنت ۔۔۔ نامَ لۆٹنت.
منی مڑاھدارێن براتان!
آزات جمالدینی آتک و همے مُلکا سر بوت. دریائے تها،لانچئے ناآرام و دْراجێن سپرا آ، نادراه کت. وهدے آ تئیابئے نزیکّا رستنت، لانچئے ناهُدایا، انچُش که ما شما سجّهێنَ زانێن، لانچئے درستیگێن مُساپِر، دریائے سۆرێن آپئے تها اێرگێتکنت و شُت، آزات جمالدینی، اے دگه مساپِرانی همراهیا، دریائے سۆرێن آپا مان دیان، ترندێن چئولانی دێما داران، په سلامتی آتک و هُشکیا در کپت و پدا پاد پیادگ، کپان و پرۆشان، آتک و په آپسرے سر بوت. بله چه دریائے سۆرێن آپئے سئوبا،دوێن پادی گوات گپت و رێش بوتنت. بژن و پُردردێن راستی اِش اِنت که ابوزَبیئے مزنێن شهرا، که اۆدئے هربلۆچ، وتا سَکی نۆدبندگَ لێکیت، آزات جمالدینی چه دوێن پادان لنگ په شُد و تنّ لنگڑ و بے یار و مدتکار، کپتگ‌اَت. همے بے یار و مدتکاری و نادراهیئے هالتا یک مِهربانێن پنجاپی پوریاگریا آ بڈّۆ کت و وتی هنکێنا بُرت. آپ و تام و دَوا و درمان کت و تان سئے چار ماه وتی هنکێنا داشت و هرچ و وَرد و وراک دات تان آ جۆڑ بوت.
براتان!
مرۆچی من شمئے اے دیوانا میرێن بلۆچانی مسترێن هنکێن ابوزبیا جهمنندێن هما بزّگێن پنجاپی پوریاگرا – که منیَ نزانان – پرجۆش، پرمهر و پُرمڑاێن سلام سئوگاتَ کنان، که آییا –نه په نام و نه په ننگ بله په اِنسان‌دۆستی لنگ و مُنڈ و گژنگ و تنّگێن بلۆچ سرمچار وتی اَمبازان گپت، بَڈّو کت و وتی لۆگا برت و په آییا بےدرورێن براتی هزمت و میزبانی کت.
 وهدے من آ انسان‌دۆستێن پوریاگرئے ترانگا کپان و پدا وتی کئومئے ازگارێن «سَکی نۆدبندگان» گیرَکاران چه لجّا مئیاریگَ بان و وتا و وتی کئومئے «سَکی نۆدبندگان» آ پوریا گرئے پادانی چێرئے دنزّانی برابرهم نلێکان.
براتان!
ما و شما «مُردگ‌پرست و زندگ‌پرامۆش اێن» ــ مرۆچی ادا هما مردئے یاتگیریا مُچّ و یکجاه اێن که آییا اے مُلکئے تها وتی رۆچ په واری و بزّگی، بێوسی و بے دسرسی گوازێنتنت. بله، شاباش و آپرین اِنت آییئے مزنێن باتنا که تان مُرت و شُت، کئومئے گِلَگی نکت.  آییا وتی دراهێن بدێن رۆچ، سَکّی و سۆریئے تها گوازێنتنت. بژن اِنت هما رۆچان که آزات جمالدینی، ابوزَبیئے شهرئے ٹَپال‌جاهئے (post office) دێما پیادَگراهئے سرا نِشتگ‌اَت و په یک درهم و نێم درهما مردمانی کاگدی نبشتنت وپه وت زَمبے نانی شۆهازَ ‌کُت. ٹَگّ و چَرپ‌زبانێن هوالکار و شِنگکار اِدئے سَکی نۆدبندگانی دیوانانی براه اتنت و مزنێن مهمانی و داوَت ورگا‌ اتنت، و زنڈێن بٹاک جنگا‌ اِتنت و دراجێن «شاپینگ لِسٹ» اڈ کنگا‌ اتنت.
منی مڑاهدارێن براتان!
 منا پَهِل کنێت، بله ما و شما «زندگ‌پرامۆش و مُردگ‌پرست اێن». انگت همے مُلکا، انچێن زندگ هست‌اَنت که، چه مڑاهدارێن بلۆچ و اماراتئے «سَکی نۆدبندگان» په داد و دهِشا نه په دپی سلامیا هُدۆک اَنت. بله چه ما و شما کسے آیان جُستَ نکنت.
من مرۆچی شما سجّهێنان شاهدَ کنان و گوشان که اگن همے «زندگ»، باندا «مُردگ» ببنت، ما و شما سَجّھێن همے جاگها نندێن، دیوانَ کنێن و آیانَ ساڑاێن و سِپتَ کنێن و آیانی کتگێن کاران، یاتَ کنێن. بیایێت ما وشما درستیگێن، اے تهلێن راستیا بِمنێن که، بلۆچ مۆتک‌گرێن کئومے.
آزات جمالدینیا چه وتی بے دروَر و سرمچارێن جهدا، بلۆچی زبان و لبزانکئے کاروان، یک انچێن منزلێا برت و سَر کت که چه آییا رَند، آییئے راه تچک بوت.
آییا بلۆچ کلمکارانی یک مزنێن ٹۆلیے پێداک کت. چه آیانی کُمکا، بلۆچ لبزانکی جُنز دێما بُرت. آزاتئے لبزانکی جُنزا، دۆد و رَبێدگ، سیاست، ساز و میوزیکی و راجی زِندئے اے دگه درستێن پهناتان یک نۆکێن رُژنے دات. تان وهدے رو زمینّا بلۆچی زبانئے یک وانۆک و نبیّسۆکے هم مانیت،آزات، نمیرانَ ‌مانیت.
بله براتان!
آزاتئے رَندپدانی گِرَگ و آییئے کتگێن کارانی یات گیریئے رهبند ،اِش نه‌اِنت که ما و شما کنگا‌ اێن. منی هئیالا، آزاتئے تَلوَسۆکێن ساهئے سهڑێنگ و رزا کنگا‌، باید ما آییئے چۆرئوێن «ماهتاک بلۆچیا» بِسَمبهێنێن و بانۆر بکنێن.
دومی، اِش که: مُردگ‌پرستیا یله بدئیێن و زندگانی کَدروکیمتا بزانێن.
آهِرا من چه شما درستان پَهِلّیَ لۆٹان که شمئے دێما لهتێن تَهل و کُچّلێن هبر، راست بیان و زاهِر کتنت ــ بله راستی، زانا کدی وشّ بوتگ؟ من اُمێتَ کنان که دێمترا هم شما چه راستیئے کُچّلێن تامئے چَشگا‌، پُشتا نکنزّێت.
سِدّیک آزات

[Zahida Raees Raji]

چه مِهرهۆشاما بهرے

مِهر...دل و چمّانی یک اَوار و وشّێن لئیبے ـــــــــــ بله همے لئیب،...برے برے زِندئے گرانترێن چَکّاس هم جۆڑَ ‌بیت ـــ
                                     گنی پرواز


آییئے لۆگ مان گوادرا، پَدی زِرئے دێما سڑکّئے رۆدراتکی نێمگا اَت.
آییئے هێل و آدت اَت که هر جَهل‌ بێگاها، دیوانجاهئے گۆریچانی دروازگی پَچَ کت، دروازگئے دپا کُرسیے جَت و نِشت و زِرئے نِدارگیَ کت. آییئے دێمئے روّا رۆچَ دْرپشت.
نۆک ‌ورناێن بچّکان لئیبی گُد پراَت و پُٹبالشَ کت. لهتێن ورنایان    پہ ورزشا تَچ و تاگَ کت. ورنا، کماش، پیر،جنێن، مردێن و           
چُکّان، اێوکاییا و ٹۆلی ٹۆلیا زِرئے کِرّ و گوران ترّ و تابَ کت.
برے برے لهتێن ورنا و نۆک‌بالگێن بَچکّ و جَنکّان زِرئے آپا هم مانَ دات و گۆن چئولان لئیبَ کت، یا آپئے تۆکا بُکّشَ وارت و درَ‌آتکنت.پدا، رۆچ مان زِرئے سربرا سر ‌بوت، زَرد و سُهر ‌ترّت و مان زِرا اێر ‌شُت. رۆچئے اێر رئوگئے نِدارگا رَند، آ پاد ‌آتک، زِرئے کِرّا شُت وآییئے دێمئے دراجیا،سئیل و سوادا ‌لگّت.یک دْرِچا اۆشتاتگێن یکدارـ لانچ و، آیانی گورا، نِشتگێن و اۆشتاتگێن مردمانی دێما، گوزان بوت و باتیلئے کۆهئے بُنا سر ‌بوت و پدا لۆگا واترّی کت.
آیانی لۆگئے گۆریچانی نێمگئے لۆگ، گوهرام نامێن ازگارێن مردمێئیگ اَت که برے آییئے تۆکا کِریھہ دارین مردمَ نِشتنت و برے هالیگ اَت. چیزے مُدّت هالیک بئیگا‌ رَند، آ رۆچان یک جنێنے گۆن کسان‌سالێن بچکێا و کماشێن مردیا، آتک و نِشت.
یک جَهل‌بێگاهێا، آ، وتی هێل وآدتئے پدا، دیوانجاهئے دێما، کُرسیئے سرا نِشتگ‌اَت و زِرئے نِدارگ کنَگا اَت، که کَشئے لۆگئے مزنێن دروازگا بْرمش بوت. آییا په بے‌ارادهی کَشکایی چارِت. همساهگێن جنێن، ڈنّا در آیگا‌ اَت. آ، وشّ وشّا درآتک، دروازگی تِکّه دات و دێم په زِرا ره گپت.
آییا یک شَلَهێن ـ سبزێن جارجٹے سر تا پادا پِراَت، سبزێن وئیلئے گُشان، گُٹّا اَت و سبزبندێن سَنڈَل پادا اَت و چه آییئے کَشا گْوست. کشکایی، کَلَهے آییئے نێمگا چارِت، آییا هم کمُّکے سر چِست کت و چارِت. جنێنا هاس، دلگۆش نکت، بله مردێنئے دلگۆش هماییئے نێمگا اَت. جنێن، مردێنئے نِزرا زِرئے کِرّا شُت. دمانے اۆشتات و زرئے نِدارگی کت و پدا دێم په باتیلئے کۆها، سئیل و سواد کنان بوت و شُت و، ساهتے پدا واترّی کت و مردێنئے دێما گوَزان بوت، آییئے نێمگا پدا کَلَهے چارتی و وتی لۆگئے مزنێن دروازگی پچ کت و تها پُترت ــــ گۆن جنێنئے لۆگئے پُترگا‌، رۆچ هم اێر نِشت و مردێن چه وتی جاگها پاد آتک و دێم په زِرا ره گپت و ٹێلایی کنان بوت و باتیلئے نێمگا شُت.
بله مرچی، آییئے پگروهئیالانی زِرا، یک کمَےّ بیل وآلاڑ آتکگ‌اَت. پدی زِرا، ژَمب ژَمبے مان اَت ــ بله آییئے پگر و هئیالانی زِرئے تئوارا، پدی زِرئے تئوار، وتی چێرا گار کتگ‌اَت.
«اے سَکّێن ماڈرن و اَێڈوانسێن زالے. وانندهێن ـ شهری جنێنے زانگَ بیت ــ
بارێن کُجئے مردم اِنت؟ نامی کئے اِنت؟ کسب و کاری چی اِنت؟ سوری کتگ یانه؟»

*************

[Zahida Raees Raji]

چه اُمێتانی زِرگواتا لهتێن شئیر
اَزیز بلۆچ (دادیار)
واب

وابـا منیگــا دۆشــــی آلـــم مـــــان کــَندگـا اَت
بـانــــۆرے اَت گْـوشئیگــا زُلپـانـی رَنـدگـا اَت
 هـــرکَس اُمێتئے کـۆٹا گـۆن شادهی روان اَت
شئیرے پـــه سُهل و سئوتے زنــداپــه بندگا اَت
وجـــدان هُـــدا اَت و هَـــکّ دنیائے بادشاه اَت
«آزاتیئــے پــرێشتگ» بـَـنــدانـــی سِنــدگـا اَت
اِشکــئے سَمَنــد سَنج اَت سَــرچــمّگـا مُـرادئے
دنـــزّان زمـــانگئے چــــه بُشکانی چنــــڈّگا اَت
وش زێمرێن سَمیناگـۆن اَت گــوشئے زِری نۆد
وشبــۆکنان گُـــلانــــی هـــــر باگـــــا نِنـدگـا اَت
ڈُکّــــالیانـی آ دێــــه،«بَرکـــئے» گـرێشگاکُـشـت
سد گـُــلهبــــارئے استین  هــر جــا گــرنــدگا اَت
باپاری رۆزگارئے زَهـــراَت گۆن مرک ومیــرا
سئودائے لَبــزوکئولـی گـۆن هـرچے زنـدگــا اَت
زنـــدئے ســوالیــئے دل رێش اَت چَـــه ملکموتا
وِردی مَسیهــئے نـــام و مکسودی   پــــردگـا اَت
«اَرمـــان» بَـــدَل کنان اَت سیه رۆچیــانـی رنگـا
پـــراے مُــــرادا مئیگــــاهــرجا مان گـردگــا اَت
گــــار اَت مــان هـــر کتابـا سُلتانی نام و،شاهی ــ
آ نامــــے اَت کـه سَد بـر گنتـر چــــه بنــدگــا اَت

مِهـــراَت کلاتئے کازی کانونــی چَنگ و سازاَت
میــران وَتـــی جهــانــا اے ڈئــــــولا گِنــدگـا اَت
 
وتن اۆمان

پَـر وَتن ھَـــرکَس مِهـــــــرَ ‌رۆدێنیت
 گــــئیـرَتئــے اَلمـــــاساجَلَــــکشێنیت
سَکّیـــئے اَیّــامــــا هــمـــےهَـنـجـــــر
مــــــرد و نامـــردئے راهــا گیشّێنیت
واک اگــــن جنگئیـــگَ نبـیـت مــــردا
زنــــــد پــــه نــامــــردیّـا مگـوازێنیت
مَـــکــّهـــێـن مــــاتئــے دامُـــنا دَستـی
 ڈنّــیـــئــے رَه گــــۆلا مَپِـــــــرّێنـــیت
بیت اگـن نابــــود و نگیـپت بێــــــرے
پَتّــرے زۆرا چێـــــــر مَگــێجــێنـــیت
پْـــرشتَگـــــێن دَستــا  بــے دَوا بِلّیـــت
 دژمنئـــے دَرمـــــانئیــــی مَلَــگێنــیت
پـردوێــن رۆچــــانـــی سئێنـــن کـــۆلا
گـــــۆرّم و بَگّـــانی مچــــــارێنیـــــت
ھـــــــارَ ‌کَنت زُلمانی سِتَم ھـَــــرچُنت
 اِزّتـئے منـــــڈّیــــلّا مَبـــــــاھـێنـــیت
سَر مَکـَنت جَهــــل ودُژمِــنئـےزِردا
پــــروَتـی بــــالادا مَکـــــــــندّێنــیــت
بِل سَتَر ز‌همــــــا زاگَ دنــت د ژمن
 گـــــــردنـــا کنگێنــــا مــجـــــۆکێنیت
دَرکَپیت ڈنّـــا مــــــان دَرانـــــڈّێهـــی
 جان چَــــــه بَنّــــــامــیــا بِچُـــٹّێنــیت
سَکّــی وسۆریّــان بِکَنت جــی جـــان
گُـــــربتــئے دَرمــــانـــابجــــۆڑێنـیت
گـــۆن شَهیـدانــی گُلــــزُمێــن یـاتـــا
تُستگـێـــن زِردا وش ببـــــــۆدێنـــیت
شۆن بـــدنــت تـژن وتانهـــان زپتێن
 دژمنـا آرامـــــــا منـــنـــــدێنــیــــت
 
جان جــلان گَــرْک ودل جلایی بات
کئے وتا، مـــــاتـا پـــــــه نرنجێنت؟
گئیـــرَتئے گـَپّا چــۆنَ جَـنت آ کـه
ھُــۆنــیا ھَمــــــــزانــابِنــــِنـــدێنیت
پَنجَــگــا گیـــرایـــی مَبـــاتێــن تـان
دژمِـنــئےبئیـــــــرَکّـــــابِجُمـــبێنیت
دل منــی گیمُّــرتگ وَتـــن بــے تئو
 گُـــــربتی هــــــچ دابــــا نپُلّـێنـیـــت
آسمـــان بَهتئـــےتئیی پــــــدا چیّــــا
کێنگــــئـے استینـّـــــــــا نجکسێنیت؟
گـۆن وَتـــی بیـــرو دَھشَتی گْــرَنـدان
دژمـــــنئــــےهبّنـــــــدا نلـــرزێنیت؟
مان کجا واب اِن تئیی مــــزارێن شێر
گْـــــــرێشَــگے بـازارا نـَپـِـرّێنــیــت؟
بۆری سئوگــاتــی سَرّگئینت زۆرئے
مئــے گُلێـــن دَربَنـــــدئیـی چَکرّێنیت
ھَمّــلئے اُۆبــادَگ کُجــــــا مَـَـــلّیـــت؟
سیــاها گۆن سئــــوگــاتا نَمێــــڑێنیت
دل زَھیــــــرانــــی آچـــشابـُـــن دات
ھِــــچ وَتـــا چـے آسا نَکِــــــنزّێنیت
برتگ اُن پــردئـــوسێن دیـاران  دل
بلـکێن تان یاتا تئیی شمــۆشێنیت
اَرسی چه جـاڑێن دیدگان گـوارنت
سرمــان هچ سرجـاهے ننـــادێنیت
ھـانگُلئے مِهــرانــی کَلاتُـــن بُـرت
 بلکێــن گُــل نـــادانــا بِسَهـــرێنیت
گْوشت منا زێدئے پْرێشتگا میـران!
کس وتــی دِلــــــدارا نــــرمبـێنیت
بِل دلئــے ره‌شێپـــــا مَکَــپ نادان
آ تـــــرا بـارت و دور ‌پِــــــرّێنیت

چۆن کَنان گوشتُن اے دلے چاھیگ
دِل چــــه تئیی کَهــــن‌آپـا نتــرّێنیت


زَری زِردُن
بیــــا بَهـــت وبکن چــــاره گـــرییّے
دلئے چاتُـن مرۆچی سی سرییّے
یبــااِت مَهـرمێـــن دۆست واَزیزان!
په من مرچی کنِت مَردُمــــــــــگرییّے
دلازُرتگ گنــۆکێـــن ناشَــــرییّے
شِزایی واهگئے سَدهَنجـــــــــــرییّے
زَری زِردُن پـه «زرنـازێـن» زریّــے
«گُل اَندامے» که شرتـرچه پــرییّے
رواج و راه و رپتـــــاری گــوشئیـگــا
«کپۆت و کَبگ وسێسوکـئوتـرییّے»
گۆن رُمبے رئوت اگن گندئے همااِنت
شَلیت آهنچـــۆ «آهـــــو» کــُهسرییّے
اگن نِنـدی رَما «مهگــۆنگـانــی»
«سرئـے مَهنـــاسریگــی» سرورییّے
درپشیت انچۆ «ماهے چاردهـی» کَج
چــه دورا بـــۆیی مِسک واَنبرییّے
نشانےدهرا اِشتگ سُنٹّے کِرّئیی
که چـــۆ پێـــــرۆزه مان انگشترییّے
اَجـب زێبنتی سَهت وزرگری هـار
   گـوشئے وت کـاروباری زَرگرییّے
گُلئے بُرّ وبْـراهاچےگـوشان مـن
               په وسپئیی لِلّ بیت هرشائرییّے   
چُشێن رنگے اَمُــلّئے چِهرگا اِنت
               هُــــــدابَکشِت نَکت پـــر هچ پرییّے
سپهداراَنت درێسی چـۆ مان جانا
               نــــدیتگ اے وڑێن مـن نژگــرییّے
بگندئیگی اگن دێما گوشئے وت:
            جهـــــانا نے چُشێن سورتگــرییّے   
همادابێن کهێبانی کلات اِن
                نبنت مٹّی نه مُلکی نان درییّے
جنان جـاناپـه آپ و آس وآچش
               دمے بلکێن بکنت گُل دلبرییّے

سرُن کُربان په «مهلِنجا»اگن نون
               منــابِلّی په یک هـِــزمتگرییّے
بچُکّن دستئے ٹکّئیی گِردُکێنا
               گوشئیگا چـــۆکــه پُتّــه جمبرییّے
بچاران ماری کنگێن گردنئیی من
               که رنگی پوره کوشّ و کۆکُرییّے
تئوارئے زیــلّئــے وشّێـن زێمـرانــی
                نکنت سَدساز گۆن همدروَرییّے
تئیابے وش‌سمینێن،جان اَمُلّئے
                  که بۆدێنی دلا، بویی زِرییّے
سرا بِلّان پنێـــرێن کــــۆپگـــانـــی
                  همـــۆدان جــان دئیان من یکبرییّے
اَمُلّ، شیرین ببیت ومــن چــۆ پَرهاد
               دلئـے شئوکُن پــه شیرین هُسرییّے
کَجَئے دست آرگا‌ رئون دَه سَدێچا
               سرئے شۆرُن گوشئیگاکمبرییّے
اگن راهُن ببندنت اِشکئےکاپر
               بزان جنگ اُن گۆن آیان هئیدرییّے

[Zahida Raees Raji]

سَرگْوَشی

مان شَپے پُردَردێن شُت و نِشتان
ٹپّیئے چَپّی نێمَگا
   هئیران
برات مَنی دۆداێن
        تپا پْرِتکگ
دست و پادانی لَرزگے مان اَت
لَهمَکے دستُن په سرئیی اِشت و
گۆن دلے پُردردێن
برات گوشتُن:
جی مَنی جنگی کُنگُرێن وَرنا!
منگهێن برات و سَر مچار کئومئے
کئے ترا زْراب و ھکّلان بستگ؟!
سَرگوَشی
   چیّا تئو کَنئے ھَردَم؟
آ،بله یگّۆشا گلاییش اَت
گۆن وتن گپّا اَت هَلاهۆشا
ٹپیگێن جاگاها تپئے پُشتا
   تئو گوشئےانگت دژمنان جنگ اَت
لێٹِت و نِشت و
   کپت دگه دێمے
سرگْوَشێن گالی
چۆ کُتنت دَرشان:
 جی مَنی تێسئے ملپدێن بندِن!
      ھَمّل وکئوم و گئیرتئے «بُنجاه!»
 زِر تئیی گنجێن بندنئے چیّا
چه وتی پێشی شئوکتا کپتگ؟
بچ تئیی سُهر چمّ ومزن پهرێن
چاکری میراسئے گهێن دێمپان
 پَهلوان جَنگی دِلجمێن وَرنا
 مان کُجام چاگِردا گُلێن زێدئے
پُلبَرێن اُمرئے چابُکێن بۆرا
   نُگرھێن مَهمێزان گۆن شۆرێننت؟

جی ترا
کۆهانی براه
   نیلّگ!
کَهچروزێدانی رگام گوارێن
گۆن کئیاگئیز و دێم تهارئے تو؟
   مُنج و مار
 هشکۆهئے بُنا
   هئیران
کیی بَزێن درد و اَندُھان مارئے؟
تَنگدپێن گَٹّ وبۆمَوان بُرزێن
گُرکیئے چیهانک وگَلێن کَهکَه
 تئیی دَپئےوَشبۆدێن گُلێن کَندگ
      ماں کُجام رُمبئے جابَوان کئیداَنت؟
 سَرگْوَشی گُڈّا
   گۆن رَٹگ مَچّت
گرێت منی بالانچێن براتا سَک
گۆن وتی بنگی دیدگان سُهرێن
مێن اِتنت
ڈالشاهێن برۆت
   اَرسان
هازگێن ٹپی کَرّاِتنت لَهتے
سَر گْوشێن کوکّارے کُتی بُرزاد:
’’جی مَنی دَردانی نشان
      تَپتان!
راز تئیی پُردردێن دلئے چی اَنت
سیه بَزێن دوتّان
   کۆرکُتگ مارا؟
 بُرّتگ چۆنێن دُژمنان جئورێن
      تئیی زبان کَئومی مان دَپا دُرّێن؟
                  اے وَڑا دَرشانَ کَنئے زنگان؟
چۆنَ کنت باور هاترُن کۆهێن
اے بزێن سیاهی تئیی سَرئے هردم
      سُتکگێن داز و جنگلی دوتّ اَنت
دوت کدێن کَرنانَ رئونت بُرزاد؟
      *
من وتی نێکێن باتنا جسم آن
سَجّهێن دَردانی
   «بُت ائے» کئومئے
دوت -
ھَما گۆیاکێن زبان اِنت تئیی
گوانکَ جَنت
   رُستم ـ تئوکلێن مَردان
اُو مَنی چاگِردئے یلێن بَچّان!
گۆن وتی چمّ و دِیدگان چارِت!
اے، شمئے کئومئے
   بزگروبگجت
سجّهێن مهلوکئے
   گم اَنت کَرنی
اے ھَمااَرمان اَنت «گریبانی»
.......
گڑ اَچ اے سۆچاکێن دلی رازان
کَندگے زَھرێنی جَت و لێٹت
رُکسَتی دَبگالێن تئوارا گۆن
لَرزَگێن پِریاتے کُت و گْوشتی:
یَل کَن اِت مَردان !
مَجلِسا بِلّت
بۆر
 مَنی ساهئے پُلّ و سئوگاتێن
هملّێن مردانی
   کِشارا رئوت
........
آ شَپئے پُرّێن دراجیا
          نِشتان
ٹپّیگێن براتئے چپّی بَردَستا
هچ بله آوازو دگه گالے
منگهێن براتا چے
      نبوت درشان
آ گْران پاسئے نِشتگێن جاها
 بار اتان اَندُوه و گمان جَئورێن
بْرَمشتی گْورباما
   گلێن اِستار
جامَگی سیاھێن
   آ شَپئے شومّێن
گۆن وَتی
سُهرێن هنجرا
   چاک دات.


مئے زِمین و آسمانا
مئـےزمیـنّ و آسمـــانــــا وَت نِشـانــے دیگَــر اِنت
 ساپ و مهکانێـن شپانـــی ماهکـــانے دیگــــراِنت
دیگر اَنتی کــــۆه و جنگـل، دشت ودریـــا و دمـــن
 هاکئےنکشێن دامنئیی مان گنج و کــــانےدیگراِنت
رُمبگا‌ اَنت کئورو شهـجوهر تَک و کُـنڈئیی  بچار!
سرومگێـن کۆهــانـی سارتێن چمّگـانـے دیگـراِنت
مئے سمینئے بــــۆ گُل‌اَپشان بـــۆدَکاریت آشــکان
اے گُـلستــانئے کپـــۆتـان کــوکــوانـے دیـگـراِنت
آلَما بـاز اِنــت پـــــری رنگێن کمــــان ابــرو بلـــه
کێـــگدێن مَهگۆنَگــان مئے وَت کَمـانـے دیگراِنت
کَــدّ و بالادا جَنِک کِشمـیــری نـــامیگ اَنـت سَتَـــر
مَکُّـــرانئے دُر گَـلـێـن کـــاڈان مئیانـے دیگــراِنـت
لئیلــــی اِێـن نـاز و کهێبــــان نـے هــــریـدارے ادا
هانگلێـن مِـهــر و وپـایـان وت نشانــے دیگــراِنـت
گوانکَ جنت ڈُهـلانی سُرنا ناچئے پادیک نُگرهێن
سوروسانگئے سئوت وسازان مئےزبانے دیگراِنت
مئـے بلـۆچــــی دۆد ودابان نے بـزان همـــدروَری
کئول و مردی رِنـدی اَنت و میری شانے دیگراِنت





اُمێت
بهارَ ‌کئیت پدا دشت ودَرانی
رُدنت هر نێمگــا گُل کُهسرانی

سپێت و سُهـرو وشبۆاێن گُـل و پُلّ
تئوارا بـالَ کـارَنــت بُلـبـلانــی
پدا هـامێنَ کئیت پُر برکتێن مئے
شُدئے دنـزّانَ شۆدیت چِلّگانی
بهــارگاهــی زباد واَنبــرێن نــــۆد
پــدا مـا را بـــرَنت پـرَ کَهچرانی
بلـۆرێن گــردنا کشّیت پـــدا رۆچ
سیاهی گـــارَبنت اےجمبرانی
جَلێن اِشکر جننت شَهما مان کُلّان
تچێننت سارتیا سیـاهێـن شپانی
پدا ڈُهلانی گْرومبگ مانَ کاینت
      تئوار و چاپَ مَچّیــت شـــــادِهـانی
گۆن وشّێن زێمــرے ناچانـــی سُرنا
یلان مئےگوانکَ جـنت زهمتکشانی
جنێن گۆن دُرّ و پادیکّـان دوکبلێــن
پـــدا هَمگُٹّ بنت جـــۆد و پِتانی
گریبانی تِپاکێن رۆچَ کاینت
پرۆشنت هــر گـورا چَکّـــا بدانــی

نگیمُــــرتــگ کَـــدی اُمێتئـے اِستار
یَلانــــــی رَهسَرا جَنگ و مِـــڑانــی
بیــــــــااِت بــانـــلــــی دۆدا سِپتّــــان
ورن سئوگنــــد پـــه نـامـا آ یلانـی
گــــریبانــــی رِدا بنــــدێن میـــــانـــا
کنێن اسپــــر وتـــا لُـــٹّ وپُـــلانــی
مرۆچــی چاکــر وگـــوهرامئے اَولاد
جنَنت شرتان وتی هئیسی سرانی
بلـــۆچان جَــــه جتـگ وتواجهـــیّا
پرۆشنت بنــد و زمــزیلّان بــدانــی
تِپاکی سرگِــرت بێلان مـــرۆچـــی
جتــــااێن جُهــــد کـــاٹاراِنت دلانـی
یکـین آن آکبــــت اُو زَر پـَـــــرستــــان !
تْـــــرکّنت جمبــــرێن کێنگ دلانــی
سرا جهلادَ ‌بیت لهڑے که جَسم آن
      پرۆشیــت شئوکتـا اے رَستـــرانــــی
نمـاننت زَمبَهیلّێن شپ سیـاهێـن
      نشان اِنت هر کسا وت ماهکانـی

مرئــو بے کشتیا دریـایـا او جــان!
      شکار و شامَ بئے گۆر و کِرانـی
گــوشانِت آهـرا گپّے کــدیمی
      اگن دۆستئے گـــریب و بزّگانــی
رئونت سارت و سیاهێن شپ بلاهێن
      زَگالئے روسیاهـــێن نامَ مانــی

مَسیه
آ کئے اِنت کئـــے؟ جهـــــانــا رَکّێنیت
         آلــــمـےچــــــے وَدارا پِـــــرّێنیت
پَــــردلان سجّهــــــێن جــلاجـــــۆشێن
       هـــــر لــــــوارا سمینَ تـــرّێنیت
          *
آکئے اِن کئے؟که زاتی هئیراِن، هئیر
نێستنی هــچ بگئیرِنێکی گــئیــر
آ کئےاِن کئے؟ که بکشش اِنتی شئیر
هــر کُجا هــر دَیــار و مان هَـــر دئیـــر      *
آ کئے اِن  کئے که هـــــۆنیان بَکشیت    
سِنگسارئـــے رَبیئـــتـا پْـــرۆشــــیت
آ کئے اِن کئے؟ دِلی پــه مــا تُکشیت
مئے «گُناهــانــی» دانگــان دْرُشیت
         *
آکئے اِن؟ کئیت ورۆشنی بکشیت
مـان تَهـارێن دِلان همآ،دْرپشـــیت

جنگئے پێــــچــۆکئےسربُـــراسیاهێن   
سُهلـــئے سبـــزێن نشانیــا نَکشیت
          *
«دین و کوهنێن شریئتان»پْرۆشیت        
آلمـــا دْروشمــےدِگــــــربَکــشیت
تئیلَ کنت اِے جهانئے هـــرچیزّا
دِل چه چُکّ و جَن و گِسا کَشّیت
         *
نێستنی مان هُـــــدایــی زاتاهـــــم
کێنگے هچ کسا گــۆن گێش و کم
هــۆنیئےدێم پـــه دێماجُتکا کنت                   
ھَنجـرامُشتگێنـا دۆستئـــے هـــــم
         *
آکــئے اِن هم کـــــه شـــربتــــاپــاکێن    
نۆشَ کنت گۆن یلانی بے باکێن
نیّتی نێک و هــــر وراکــــــا دنــت
مــــان جهـــــــان اِزتّـــــے شــرپناکێن

         *
«جَنّتــــی»تان بکنت دْراهێـــــــــنان
تان بِسۆچیت گـــمـــان بــلاهـــێنان
«رَنجئے کُنٹ» وسَلیبا بَـــــڈّاجنت
شۆدی جُــــرمان چــه ما سیاهێنــان

         *
«شَهسوارے» چُشێن، یکین آن مــــــن
کئیت اگن شادمـان گۆن جـان و تــــــَن
آ همــــــا وَشــــدمێـن «مَسیهــــــا» اِنت
گمجـــتێن اِے جهــــــانـــا کنت گُـــلشن

 

[Zahida Raees Raji]

واجه پنچکُش
تهلێن تنباک، شیرکنێن هُرما، شپ جاه و رۆچ جاه، شهرے گِر و شهرے بِلّ، شئیداێن بێدل.
هست‌اَت رۆچے، هست‌اَت رۆزگارے، هست‌ اَت مردے که نامی واجه پچکش اَت. آ یک بێوس و نێزگارێن مردے اَت که، وتی رۆچ ورۆزگاری یک هلکێا، په پوریاگری و مُزَّ ‌گوازێنتنت.
یک رۆچے، وهدے واجه پنچکُش گِسا آتک و رَست، آییئے چمّ په پنچ مُشکانی سرا کپت که گڑوئے تها مرتگ اتنت. مُشکی چه گڑوا در کتنت، وتی جِنی تئوار کت و گوشتی: زانا تئو نزانئے که منی نام واجه پنچکُش اِنت؟ من کَدی اِنت آتکگ‌آن و تئو منا آپ و نگنێئے جُستا هم نکنئے؟
لٹّی زُرت و په جنئے جَنَگا پاد آتک. جنا وتی مرد ‌زانت، شیوار و هُژّارێن جنێنے اَت. پمێشا دستی بست وگوشتی: بےشکّ که تئیی نام واجه پنچکُش اِنت، چیّا که آ پنچێن مُشک تئو جَتگ کُشتگ‌اَنت. آ دگه، یک مُشکے هم جتَ نکننت و تئو پنچ دانگ یکجاه جَتگ کُشتگ. من چۆن ترا نمنّان! بَژن اِنت که اے هلکئے بادشاه و آییئے راج ترا پچّاهَ نئیارنت و درست نکننت. اگن اے جاگَهئے بدلا، تئو دگه بادشاهێئے مُلکا بوتێنئے تئیی کَدرِش باز گێشترَزانت و من هم آسودگ و په اَسراتَ بوتان. واجه پنچکُشا وتی جنئے اے ڈئولێن سَتا، سَکّ وشّ بوتنت، باوری کت و وتی دلا گوشتی: په راستی من همے ڈئولێن مردے آن و اے وڑێن سَتاها کرزان.
نزانتی که جَنا مَلنڈ کتگ و  کلاگ زرتگ و اے کلاگ یک رۆچے په آییا بلاهَ بنت. واجه پنچکُش چه همے سَتاهان گرم گپت ویک پادئے سرا اۆشتات که اے شهرا بلّێن و دگه بادشاهی مُلکێا برئوێن. هر چی که جنا اینگر و آنگر کت واجه پنچکُشا نمنّت. نون جَن بێوسّ بوت و وتی نپاد و بونڈّک زُرت و هرئے سرا کتنت و، هر دو چه اے شهرا دێم په دگه شهرے رهادگ گپتنت.
دگه بادشاهئے مُلکێیا آتک و رَستنت. په وت یک کُڈّلے بست و جِکِّش کت. اے شَپِش رۆچ بوت و بامگواها واجه پنچکُشا وتی برۆت چَرپ کت و تاب داتنت. بادشاهئے دیوانا شُت، کمر
زانیگے بستی و نِشت.
بادشاها وشّاتک کت و نامی جُست گپت. واجه پنچکُشا وتی نام گوشت. بادشاها آییئے چُشێن نامئے مانا جُست کت. آییا درّاێنت که: من پنچ مزار یکجاه، یک رۆچے جَتگ کُشتگ ‌اَنت. بادشاه سَک وشّ بوت و پنچ مردئے پگاری په آییا بکشات.
نون واجه پنچکُش په یک ٹَهل و شانے گِسا شُت و وتی سَجَّهێن هال و هوالی په جنا سر کتنت. هما بێگاها آییا ماڑیانی هُنرکار و ٹهێنۆک لۆٹتنت و یک ماڑیێئے بندگا‌ پرمان داتنت. چیزے زّری هم پێسرا داتنت که چه سباها باید اِنت ماڑیئے بندگئے کارا بُنگیج بکننت.
نون واجه پنچکُشا هر رۆچ، وتی برۆت چَرپ و چَنگَ کتنت و بادشاهئے دیوانا شُت. یک رۆچے نگهپانا بادشاه هال دات: چُنت وهد اِنت که اپسانی باهَڑئے کُرّگانی سرا یک مزارے کپتگ.
 هر شپَ کئیت و دو سئے کُرّگَ گیپت و وارت.بادشاهئے وزیر و وکیلان گۆن وت شئور کت کہ بادشاها بگوشنت: په اے مزار ئے گِرگ و کُشگا‌، واجه پنچکُشا پرمان بکن که، آ پنچ مردئے پگارا مُپتا گیپت ووارت.
بادشاها واجه پنچکُش لۆٹاێنت و گوشتی: یک مزارے هێل گپتگ، هرشپَ کئیت و چه شاهی اسپانی کُرّگان دو سئے دانگَ گیپت و وارت. ابێد چه تئو، وتی دربارا دگه مردے نگندان که مارا چه اے بلاها بچُٹێنیت. واجه پنچکُشا وتی برۆت تاب داتنت و گوشتی:او بادشاه! اے وَ کارے نه‌اِنت، چه اِشیا سَکترێن کار هم په من هچ نه ‌اَنت. مردے که چه پنچ مزارئے کُشکا نَبجّێت و ٹپّیگَ نبیت، اے یکّێن مزارئے کُشگ په آییا کارے نه‌ اِنت. دیوانا جسّ ؟ دات و شاباش کت. گڑا دیوان پرُشت.
واجه پنچکُش ملّان ملّان دێم په گِسا شُت. گۆن رسگا‌، لٹی زُرت و جنئے جَنَگا‌ پاد آتک.
جَنا گوشت: ترا چۆن اِنت که وش و وَدانکا منی جَنَگا لاکارئے؟
آییا گوشت: تئو منا چُش وار و درپدر کتگ.اگن تئو منی نام واجه پنچکُش پِر مَبستێن و آ وسپ و سَتا مکتێننت، مرۆچی اے بلاه منی سرا نکپت.
جَنا گوشت: نون گپ چی اِنت؟
گوشتی: تئیی شام گۆرّی. مرۆچی بادشاها گوشتگ که یک مزارے هرشپَ کئیت و آییئے اپسانی کُرّگانَ وارت. نون منا په آییئے گِرگ و کُشگا پرمان داتگی و لۆٹیت په هر داب  ، مزارا زندگا بگران و بادشاها پێش بداران.
او نازانتێن جن! منی پت و پیران کدی مزارے زندگا گپتگ تان منی باریگ بیت؟
جَنا درّاێنت: بادشاه ترا پنچ مردئے پگارا مُپتا ندنت.آرۆچی که من ترا مان وتی هَلکا گوشت، تئو نمنّت و پادِت یک کئوشا کتنت که من مزارکُشانی بچّ آن. په منی جَنَگا لٹِّت چِت و پاد آتکئے و لڈّ وبار کنگئے پرمانِت دات. نون که اینچک زرَّگرئے باید اِنت بادشاهئے پرمانا بمنّئے.
نون واجه پنچکُش تپا گپت و گوشتی: منا نپاد و لهێپے هاچ بدئے که تپیگ آن.
بله جَنا دلبَڈّی دات وگوشتی: زوت کن، هرے در گێج، تان وتی بار و بُنگا بلڈێن و چه ادا برئوێن.
واجه پنچکُش شپ‌نێما په هرئے پد جَنَگا شُت. چه کزا، اے هما وهد اَت که مزار هم په کُرّگانی وَرگا آتک. اناگت گۆن واجه پنچکُشا ڈیکّی وارت. بله شپ‌تهار اَت و پنچکُشا په شرّی ندیست. آییا پگر کت بلکێن هرے. گۆن هَلگَرو هَلَباش، دستی جت و هر دوێن گۆشی سَک مُهر داشتنت.کشّکانی کت و لۆگا برتی.
جَنا گوانک جت: گۆن زمزیلی مُهر بند! مَسندیت ومرئوت که باندا هئیرانَ بئیێن.
واجه پنچکُشا هم دست و پادی گۆن زمزیل مُهربستنت. مزارا گۆن وت گوشت:
اے چۆنێن بلاهے که منی گۆشی هرێئے ڈئولا گپتنت و گِرّ کنان په اے آسانی آورت و بست؟! بێتئوار بوت و هچ نَسُرِت.
یک وهدے جَن پاد آتک تان بزّگێن هرا کاه و کدیمے بدنت، تان یکبرا چمّی په مزارا کپت. سِٹّے کتی و ترسی جانا نِشت، بله وتی ترسی چه پنچکُشا چێر دات و وپت.
رۆٹکّا، وهدےکه واجه پنچکُش چه وابا پاد آتک و ڈنّا در بوت، چمّی که په مزارا کپت، زانتی که آییا هرئے جاها، هما مزار گپتگ. جانی لرزگا‌ لَگّت. زوت شُت لهێپے هاچی کت و وپت، بله واب نکپت. جنا هرچے دلبَڈی و دلجمی دات، آییا نمنّت و گوشتی: منا ترسیت.
سُهبئے سرا، جنا مردمے کلاتا روان کت تان بادشاها بگوشنت که واجه پنچکُشا مزار گپتگ، بیاینت وآییا ببرنت. چیّا که واجه پنچکُشا دۆشی چه مزارئے جنگا دم برتگ و نون وپتگ و وت آتکَ نکنت.
اے هال که بادشاها سربوت گۆن وتی دْرستیگێن وزیر و گزیران واجه پنچکُشئے جاگها آتک. مزارِش دیست که آییئے ماڑیئے کشا یک کرّے گۆن زمزیل بستگ. مزارِش گپت و برت.
بێگاها واجه پنچکُشا وتی پُچّ و دَرێس بدل کتنت، برۆتی چرپ کت و بادشاهئے دربارا شُت. بادشاه، گۆن وزیر و گَزیران په آییئے دێما پاد آتک و چه دیوانئے هر کش و کرّا، جسّ و شاباش مچِّت. نون بادشاها ده مردئے اَنام په واجه پنچکُشا دات و بکشات.
لهتێن رۆچا رند، مردمان بادشاه هال دات:
چُنت شپ اِنت که هَپت دُزّ  هر شپ شهرا رِچنت و دکّان و گِسانَ جننت و پُلنت. اے دگه رۆچا، بادشاها واجه پنچکُش لۆٹت و په رهگیرانی گِرگ وجَنَگا پرمان دات. واجه پنچکُش پدا تپا گپت، بزّگ و لُنٹ هُشک جنئے کرّا آتک و په آییئے جَنَگا لاکارتی. جَنا گۆن ترس و لرزے هال و هوال کت و واجه پنچکُشا وتی نۆکێن گرپتاری گوشت. جَنا درّاێنت:
گم مکن! برئو مُلکئے باپاریا پنجاه کلدار بدئے و آییئے گد و پُچّان گۆن هُرجینا، په یک رۆچے پَچ بگر.
واجه پنچکُشا جَنئے هبر زُرت و باپاریئے پُچّ و هُرجینی آورتنت. نون جَنا آرت تَرّ کت و کمّے زهری مان آرتان مان رێتک. بازێن رۆگنی نانے هم پَتکی و هُرجینئے تها کتنت. باپاریئے پُچّی   واجه پنچکُشئے گْورا داتنت. واجه پنچکُش دێم په یک نێمگے سر گپت و شُت.
انچش رئوگا‌ اَت که اناگت راها گۆن هپتێن دزّان دُچار کپت. آیان که واجه پنچکُش گۆن آ پُچّ و دَرێسان و آ هُرجینا دیست، گوشتِش: اَلَه بَچه، بگرێت که باپارے گۆن پرّێن هُرجینے. سَکّ گَل گپتنت. رهگیران ارُش و اُترُم کت و واجه پنچکُش گپت و بَست.
هُرجین جهل اێر گێتک و دْرستیگێن نانِش وارتنت. زهرا وتی کار کت و هر هپتێن دُزّ مُرتنت. واجه پنچکُش هم مَهتل نبوت و هر هپتێنانی سرزُرْت و دێم په مێتگا بێروی کت و رَست.
شپ گْوست و رۆچ بوت. سباها په یک گَل و بالے بادشاهئے دربارا شُت. درود و درهباتے کتی و گوشتی:
واجه! من هرهپتێن رهگیر کُشتنت و سر آورتنت. بادشاه بازوش بوت و چه هرنێمگا جَسّ و شاباش بُرز بوت. بادشاها نون بیست مردئے پگار په واجه پنچکُشا بکشات.
یک رۆچے، دگه ملکێئے بادشاها اے ملکئے بادشاه په جنگ و مڑ گواجارێنت. بادشاها ڈاه پِرّێنت،وزیر و گزیر پرمان داتنت تان گۆن واجه پنچکُشئے همراهیا، په جنگئے چِن و لانچا، راه و چارگے در بگێجنت.
اے رَندا، بزّگێن واجه پنچکُش دپ زهرتر و لُنٹ هُشکتر، گِسا آتک و چه هما دور، گۆن هزاران بد و بێراه په جنئے جَنَگا لاکارتی. گرّان و نرُنڈان گوشگا‌ اَت: شێر و مزاران بِلّ، که نون بادشاهانی جنگ اُن سرا کپتگ. جنا په هزار بد بهتی وتا چه آییئے لٹّان دَر و دست کت و چه واجه پنچکُشا هال و هوالئے مکسدی جُست کت. وهدے که زانتی هبر چی اِنت، نون آییا دلداری و دلبَڈّی دات و گوشتی: دلا مَوَر و گم مکن، دلجم بئے که واجه پنچکُش اے گَشتا هم سۆبێنَ بیت.
بامگْواها وهدے که مردمانی مُچ کنگ و جنگی شۆرێنگئے تَبل و تْرمبانی تئوار مچِّت، نگهپانان یک سرمست و تْرندێن اپسے گۆن تنگئوێن سَنج و اِراکان په واجه پنچکُشا آورت و رسێنت. واجه پنچکُشا گوشت: بادشاه گۆن وتی سپاها دێما برئوت و رهادگ بگیپت، من وتا زوتَ رسێنان.
جَنا واجه پنچکُش گپت، زێنئے سرا نادێنت، یک تاکَهێن گُدے زُرت و گۆن اپسئے زێن و تنگا چِکّت و سَکّ مُهر بست و بۆری هئے کت.
نریان که تان اے وهدی آییئے پُشتا کس سوار نبوتگ‌اَت، انچش پیتکُکا تَتک و تردّان و گْوزان دێم په جنگی لشکرئے سْرَپا راه کپت. هردوێن بادشاهانی لشکر جنگا اتنت که واجه پنچکُشئے نریان په دْرکّے چه یک کرّے سِرّان پێداگ اَت. نریانئے گِر و دار چه واجه پنچکُشئے دستا در اَت، جئو‌مست و وَکاب‌بالێن اسپ چه یک درچکێئے چێرا گْوست. واجه پنچکُشئے دل چه ترسا چێر ترّتگ‌اَت، دْرچکی بگل کت، بله چه نریانئے بازێن زۆرا، درچک چه بُنا در آتک و واجه پنچکُشئے بگلا مَنت. آییا هم دْرچک یله ندات. نریان بےسار و بےسَما دێم په دژمنئے سپاها تتک. واجه پنچکُشا تهنا چیزے که دپا اَت اے گال اَت: کپان، کپان، بدارێت که کپان!
چه کزا و پاکێن کادِرئے زۆرا، واجه پنچکُشئے بَهت پُرزۆراَت و دژمنێن بادشاهئے نام «کپان» اَت. آییئے سپاه و جندا دیست که یک پهلوانێیا بلاهێن درچکے بگلا اِنت و بۆرتاچان، بادشاهئے ناما گیپت و دێم په آییا پێداک اِنت. دژمنئے سپاه چه ترسا دِلترکّ بوت و تتک. مڑ ئے پٹّ یَله دات و لشکرا پرۆش وارت. نون واجه پنچکُشئے بادشاها سۆب کَٹّت و دێم په وتی کلاتا آتک.
واجه پنچکُش پێسر چه آیان وتی لۆگا آتک و رَست. جَنا چه اسپئے سرا اێر گێتک، پُجّ و پۆشاک بدلێنتنت و تاسے آپ و شربت وارێنت.
اے دگه سباها، بادشاها دیوان کت و په جنگئے کَٹّ و سۆبئے وشّیا مزنێن جشنے گپت. واجه پنچکُشی وتی کرّا نادێنت. نون آ مزنێن پُرمڑاێن مردے نام کپت، بادشاهئے راستی کشئے نندۆک بوت و په یک بلاهێن جاه و جاگهے رَست.
 بله بزان! مارا چه واجه پنچکُشا هچ چیزے نرَست و گۆن هُشک و هالیگێن دستے پِر ترّت و آتکێن.

 

[Zahida Raees Raji]

Wájah Panchkosh

Tahlén tanbák, shirkenén hormá, shap jáho róch jáh, shahré ger o shahré bell, shaydáén bédel.
Hastat róché, hastat rózgáré, hastat mardé ke námi Wájah Panchkosh at. Á yak béwas o nézgárén mardé at ke, wati róch o rózgári yak halkéá pa puryágeri o mozz gwázént.
Yak róché, wahde Wájah Panchkosh gesá átk o raset, áiyay chamm pa panch moshkáni sará kapt ke garhuay tahá mortagant. Moshki chá garhuá dar kotant, wati jani tawár kot o gwashti: Záná, taw nazánay ke mani nám Wájah Panchkosh ent? Man kadi ent átkagon o taw maná áp o naganéay jostá ham nakanay?
Latthi zort o pa janay janagá pád átk. Janá wati mard zánt, shiwár o hozzhárén janéné at. Paméshá dasti bast o gwashti: Béshakk ke tayi nám Panchkosh ent, chiyá ke á panchén moshk taw jatag koshtagant. Á dega yak moshké ham jat nakanant o taw panch dánag yakjáh jatag koshtag. Man chón tará namannon! Bazhn ent ke é halkay bádsháh o áiyay ráj tará pajjáh nayárant o drost nakanant. Agar é jágahay badalá, taw dega bádsháhéay molká buténay, tayi kadresh báz géshter zánt. Man ham ásudag o pa asrát buton.
Wájah Panchkoshá wati janay é dhawlén satáh sakk wassh butant, báwari kot o wati delá gwashti: Pa rásti, man hamé dhawlén mardé on o é warhén satáhá karzon.
Nazánti ke janá malandh kotag o pa kalág zortag o é kalág yak róché pa áiyá baláh bant. Wájah Panchkosh cha hamé satáhán garm gept o yak páday sará óshtát ke: É shahrá bellén o dega bádsháhi molkéá berawén.
Har che ke janá ingor o ángor kot Wájah Panchkoshá namannet. Nun jan béwass but o wati nepád o bunddhak zort o haray sará kotant o, har do cha é shahrá dém pa dega shahré rahádag geptant.
Dega bádsháhay molkéá átk o rasetant. Pa wat yak koddholé bast o jekkesh kot. É shapesh róch but o bámgwáhá Wájah Panchkoshá wati barót charp kot o táb dátant. Bádsháhay diwáná shot, kamarzánigé basti o nesht.
Bádsháhá wasshátk kot o námi jost gept. Wájah Panchkoshá wati nám gwasht. Bádsháhá áiyay choshén námay máná jost kot. Áiyá darráént ke:
Man panch mazár yakbjáh yak róché jatag koshtagant.
Bádsháh báz wassh but o panch marday pagári pa áiyá bakshát.
Nun Wájah Panchkosh pa yak thahl o sháné gesá shot o wati sajjahén hál o hawáli pa janá sar kotant. Hamá bégáhá áiyá márhiáni honarkár o thahénók lóthetant o yak márhiéay bandagá parmán dátant. Chizé zarri ham pésará dátant ke cha sabáhá báyad ent márhiay bandagay kárá belaggant o goláyésh bant.
Nun Wájah Panchkoshá har róch wati barót charp o chang kotant o bádsháhay diwáná shot. Yak róché negahpáná bádsháh hál dát: Chont wahd ent ke apsáni báharhay korragáni sará yak mazáré kaptag. Har shap kayt o do say korrag gipt o wárt.
Bádsháhay wazir o wakilán gón wat shawr kot, tán bádsháhá begwashant: Pa é mazáray gerag o koshagá, Wájah Panchkoshá parmán bekan ke, á panch marday pagárá moptá gipt o wárt.
Bádsháhá Wájah Panchkosh lótháént o gwashti: Yak mazáré hél geptag, har shap kayt o cha sháhi apsáni korragán do say dánag gipt o wárt. Abéd cha taw, wati darbárá dega mardé nagendon ke márá cha é baláhá bechotthénit.
Wájah Panchkoshá wati barót táb dátant o gwashti: O bádsháh! É wa káré naent, balkén cha eshiá sakterén kár ham pa man hech naant. Mardé ke cha panch mazáray koshagá bajj nawárt o thappig nabit, é yakkén mazáray koshag pa áiyá káré naent. Diwáná jass dát o shábásh kot. Gorhá diwán prosht.
Wájah Panchkosh mallán mallán dém pa gesá shot. Gón rasagá, latthi zort o janay janagái pád átk.
Janá gwasht: Tará chón ent ke wassh o wadánká mani janagá lákáray?

Áiyá gwasht: Taw maná chosh wár o darpadar kotag. Agar taw mani nám Wájah Panchkosh per mabastén o á wasp o satáh makoténant, maróchi é baláh mani sará nakapt.
Janá gwasht: Nun gapp chi ent?
Gwashti: Tayi shámgórri! Maróchi bádsháhá gwashtag ke yak mazáre har shap kayt o áiyay apsáni korragán wárt. Nun maná pa áiyay gerag o koshagá parmán dátagi o maná lóthit pa har dáb mantag, á mazárá begiron o zendaghá bádsháhá pésh bedáron. O nazántén jan! Mani pet o pirán kadi mazár zendaghá geptag tán mani bárig bit?
Janá darráént: Bádsháh tará panch marday pagár moptá nadant. Á róch ke man tará mán wati halká gwasht, taw namannet o pádet yak kawshá kotant ke man mazárkosháni bacch on. Pa mani janagá latthet jat o pád átkay o laddh o bár kanagay parmánet dát. Nun ke inchok zarr geray báyad ent ke bádsáhay parmáná bemannay.
Nun Wájah Panchkosh tapá gept o gwashti: Maná nepád o lehépé hách beday ke tapig on.
Bale janá delbaddhi dát o gwashti: Zut kan, haré dar géj, tán wati bár o bonagá beladdhén o cha edán berawén.
Wájah Panchkosh shapnémá pa haray pad janagá shot. Cha kazá, é hamá wahd at ke mazár ham pa korragáni waragá átk.Anágat gón Wájah Panchkoshá dhikki wart.Bale shap tahár at o Panchkoshá pa sharri nadist.Áiyá pegr kot balkén haré. Gón halgar o halabásh, dasti jat o har doén góshi sakk mohr dashtant. Kasshakáni kot o pa lógá borti.
Janá gwánk jat: Gón zamzili mohr beband, masendit o marawt ke bándá hayrán bayén.
Wájah Panchkoshá ham dast o pádi gón zamzil mohr bastant. Mazárá gón wat gwasht: É chónén baláhé ke mani góshi haréay dhawlá geptant o gerr kanán pa é ásáni áwort o bast?! Bétawár but o hech nasoret.
Yak wahdé jan pád átk tán bazzagén hará káh o kadimé bedant, tán yakbará chammi pa mazárá kapt. Setthé koti o torsi jáná kapt, bale wati torsi cha Panchkoshá chér dát o wapt.
Róthekká, wahdé ke Wájah Panchkosh cha wábá pád átk o dhanná dar but, chammi ke pa mazárá kapt, zánti ke áiyá haray jáhá hamá mazár geptag. Jáni larzagá lagget. Zut shot lehépé háchi kot o wapt, bale wáb nakapt. Janá har ché delbaddhi o deljami dát, áiyá namannet o gwashti: Maná torsit.
Sohbay sará, janá mardomé kalátá rawán kot tán bádsháhá begwashant ke Wájah Panchkoshá mazár geptag, beyáyant o áiyá bebarant. Chiyá ke Wájah Panchkoshá dóshi cha mazáray jangá dam bortag o nun waptag o wat átk nakant.
É hál ke bádsháhá sar but gón wati drostigén wazir o gazirán Wájah Panchkoshay jágahá átk. Mazáresh dist ke áiyay márhiay kasha yak kerré gón zamzil bastag.Mazáresh gept o bort.
Bégáhá Wájah Panchkoshá wati pocch o darés badal kotant, baróté charp kot o bádsháhay bárgáhá shot. Bádsháh, gón wazir o gazirán áiyay démá pád átk o cha har kash o kerrá, jass o shábásh macchet.Nun bádsháhá dah marday anám pa Wájah Panchkoshá dát o bakshát.
Lahtén róchá rand, mardomán bádsháh hál dat: Chont shap ent ke hapt dozz o rahgir har shap shahrá rechant o dokkán o gesán janant o polant. É dega róchá bádsháhá Wájah Panchkosh lóthet o pa rahgiráni gerag o janagá parmán dát.Wájah Panchkosh padá tapá gept, bazzag o lonth hoshk janay kerrá átk o pa áiyay janagá lákárti.Janá gón tors o larzé hál o hawál kot o Wájah Panchkoshá wati nókén gereptári gwasht. Janá darráént: Gam makan! Beraw molkay bápáriá panjáh kalladár beday o áiyay god o pocchán gón horjiná, pa yak róché pach beger.
Wájah Panchkoshá janay habar zort o bápáriay pocch o horjini áwortant.Nun janá árt tarr kot o kammé zahri mán ártán mán rétk.Bázén rógeni náné ham patki o horjinay tahá kotant.Bápáriay pocchi ham Wájah Panchkoshay gwará dátant. Wájah Panchkosh dém pa yak némagé sar gept o shot.
Anchosh rawagá at ke anágat ráhá gón haptén dozzán dochár kapt. Áyán ke Wájah Panchkosh gón á pocch o darésán o á horjiná dist, gwashtesh:
Alle bacha, begerét ke bápáré gón porrén horjiné. Sakk gal geptant. Rahgirán orosh o otrom kot o Wájah Panchkosh gept o bast.
Horjin jahl ér gétk o drostigén nánesh wártant. Zahrá wati kár kot o har haptén dozz mortant. Wájah Panchkoshá ham mahtal nabut o har hapténáni sar zort o dém pa métagá bérawi kot o raset.
Shap gwast o róch but. Sabáhá pa yak gal o bálé bádsháhay darbárá shot. Drud o drahbáté koti o gwashti: Wájah! Man har haptén rahgir koshtant o sar áwortant. Bádsháh báz wassh but o cha har némagá jass o shábásh borz but. Bádsháhá nun bist marday pagár pa Wájah Panchkoshá bakshát.
Yak róché, dega molkéay bádsháhá é molkay bádsháh pa jang o merh gwájárént. Bádsháhá dháh perrént, wazir o gazir parmán dátant tán gón Wájah Panchkoshay hamráhiá pa jangaychen o lánchá, ráh o cháragé dar begéjant.
É randá, bazzagén Wájah Panchkoshay dap zahrter o lonth hoshkter, gesá átk o cha hamá dur, gón hazárán bad o béráh pa janay janagá lákárti. Gorrán o norondhán gwashagá at: Shér o mazárán bell, ke nun bádsháhani jangon sará kaptag. Janá pa hazár badbahti watá cha áiyay latthán dar o dast kot o cha Wájah Panchkoshá hál o hawálay maksadi jost kot. Wahdé ke zánti habar chi ent, nun áiyá deldári o delbaddhi dáti o gwashti: Delá mawar o gam makan, deljam bay ke Wájah Panchkosh é gashtá ham sóbén bit.
Bámgwáhá wahdé ke mardománi mocch kanag o jangi sórénagay tabl o trombáni tawár macchet, negahpánán yak sarmast o trondén apsé gón tangawén sanj o erákán pa Wájah Panchkoshá áwort o rasént. Wájah Panchkoshá gwasht: Bádsháh gón wati sepáhá démá berawt o rahádag begipt, man watá zut rasénon.
Janá Wájah Panchkosh gept, zénay sará nádént, yak tákahén godé zort o gón apsay zén o tangá chekket o sakk mohr bast obóri hay kot.
Naryán ke tán é wahdi áiyay poshtá kas swár nabutagat, achosh pitkoká tatk o traddán o gwazán dém pa jangi lashkaray serapá ráh kapt. Har doén bádsháháni lashkar jangá atant ke Wájah Panchkoshay naryán pa drekké cha yak kerré serrán pédág at.Naryánay ger o dár cha Wájah Panchkoshay dastá dar at, jawmast o wakábbalén aps cha yak drachéay chérá gwast. Wájah Panchkoshay del cha torsá chér tarretagat, drachki bagal kot, bale cha naryánay bázén zórá, drachk cha boná dar átk o Wájah Panchkoshay bagalá mant. Áiyá ham drachk yala nadát. Naryán bésár o bésamá dém pa doshmanay sepáhá tatk.
Wájah Panchkoshá tahná chizé ke dapá at é gál at: Kapon, kapon, bedárét, ke kapon!
Cha kazá o pákén káderay zórá, Wájah Panchkoshay baht porzór at o doshmanén bádsháhay nám “Kapon” at. Áiyay sepáh o jendá dist ke pahlawánéá baláhén draché bagalá ent o bórtáchán, bádsháhay námá gipt o dém pa áiyá pédák ent. Doshmanay sepáh cha torsá deltrakk but o tatk.Merhay patth yala dát o lashkará prósh wárt. Nun Wájah Panchkoshay bádsháhá sób katthet o dém pa wati kalátá átk.
Wájah Panchkosh pésar cha áyán wati lógá átk o raset. Janá cha apsay sará ér gétk, pocch o póshák badalént o tásé áp o sharbat wárént
É dega sabáhá, bádsháhá diwán koto pa jangay katth o sóbay wasshiá mazanén jashné gept.Wájah Panchkoshi wati kerrá nádént.Nun á mazanén pormarháén mardé nám kapt, bádsháhay rásti kasshay nendók but o pa yak baláhén jáh o jágahé raset.
Bale bezán! Márá cha Wájah Panchkoshá hech chizé naraset o gón hoshk o háligén dasté per tarret o átkén.