آزمانک : ایوکی۔ جلیل فیض
“آزمانک ” ایوکی جلیل فیض”
ساھتے بیتگ اَت کہ شپ ءِ تھاری ءَ وتی دامن شھرءِ دمکاں پچ کتگ ات در ءُ دیوال،دمک ءُ باگ،راہ ءُ راھبند، آبادی ءُ ویرانگ، دراہ سیاہ گندگ بئیگا اتنت، سیاہ ءُ تھار شھر بے تواری یے ءَ پیسکتگ ات-توارے ھم گوشاں کپگا نہ ات-ھَمُک جاہ ءَ چُپ چپانی ھاکم ات- بلکیں دراہیں شھر ءِ مردم یک گرانیں وابے ءَ کپتگ ات انت؟ تھل ءُ شیرکنیں واب گندگا؟اتنت؟ یا بلکیں ھچ واب نہ گندگا اتنت؟ یک رنگے ءُ یک پیم ءَ گُرگّا اتنت ءُ گُرگّانی توار لوگ ءِ دیوالانی گوشاں ھم کَرّ کنگا اَنت- شھر ءِ آزمان ھم پیشگیں پیم ءَ نہ ات دگہ رنگے ات، گشئے سیاہ تر ءُ تھار تر اَت-آزمان پرچا چُش ات اے زانگ گران ات،آزمان ہجبر چش نہ بیتگ- آزمانے کہ مُدام بچکندگ ءَ بیتگ ءُ ھرکس ءَ دوست ات، گشئے انشپی مُلور ات-چیر ات، اندیم ات-شھر ءِ استال ھم، انشپی گوں دگہ رنگے ءَ ءُ دگہ جاورے ءَ اتنت-یک یک ءَ استالے ھم کہ چہ درتگیں جمبرانی پشت ءَ سر اش ڈنّ ءَ کتگ ات، چو پیش ءَ ترْپگا نہ اتنت-پریشان ءُ دلوارگ اتنت گشئے زاناں دیریں راھے ءَ پیداک انت،گشئے زاناں دَمبُرتگ ات اش آرامی ءَ کم کم ترپگا اتنت ءُ گوں بے تھمبلی ءَ راھے روگا اتنت ،بلکیں استالاں ھم اندوہ ءُ غمے ھست ات بلکیں آزمان ھم، بلکیں…. گْوستگیں شپاں ھم بے وھد ءَ، ماہ ءَ چہ کوہانی پشت ءَ سر چست کتگ ات تہ بیماریں مردک گمیگ ،پریشان تھنا ءُ ایوک وتی نپادانی سر ءَ پکرے ءَ کپتگ ات ھر شپ ماہ ءِ گندگ ءَ گوں چہ نپادانی سر ءَ پاداتکگ ات ءُ چہ دریگ ءَ گوں بچکندے ءَ ماہ چارتگت ئےِ ءُ گَل بیتگ ات آئی ءَ ماہ دوست ات- آئی ءَ انچو مارِتگ ات کہ ماہ گوں آئی ءَ کندیت ءُ ھبر کنت آئی ءَ ھمے مارِتگ ات کہ ماہ گوں آئی ءَ گپ ءُ تران ءَ کیت، آئی ءِ دیدار ءَ کئیت- انشپی ھم آ ماہ ءِ وداریگ ات- ھما ماہ ءِ وداریگ ات کہ گْوستگیں شپاں آئی ءِ بیماری ءِ ھال ءَ چہ کوہانی پشت ءَ سر ئےِ کشّ اتگ ءُ مردک آئی ءِ ندارہ ءَ نشتگ…..
مُدّتے ات کہ بیماری یے مرد ءِ دامن گیر ات ءُ کار ءُ جنزگ ءِ ھر وڑیں توان ئےِ چہ آئی ءَ پچ گپتگ ات-مرد پھک ءَ تھنا ات آ کاری مردمے ات، یک چالاک ءُ پزّوریں ورنایے ات،کہ ھر مردمے ءِ واہگ ات کہ ھمے مرد آئی ءِ گْور ءَ کار بہ کنت بلے نی یکے ھم آئی ءَ جست کنگا نہ ات-ھمے گُڈّی روچاں کہ آ کار ءَ شتگ ات انچو ضعيف ءُ نزور ات کہ کار وتی جاگہا،آ سُرگی ھم نہ ات-بلے آ گوں ھمے بیماریں جان ءَ پہ کار ءِ اُمیتءَ ھرجاہ شُتگ ات بلے آ کس ءَ کار نہ داتگ ات-زند ءِ گُڈّی روچاں بے کسی، نادراھی ءُ ایوکی مرد ءِ شریں ھمراہ اتنت ،آ ہجبر یل اش نہ دات مرد ءِ جان ات ءُ تپ ءُ درد، مرد ءِ سینگ ات ءُ آہ ءُ نالگ-بلے انشپی مرد ءِ جان چہ گْوستگیں شپاں داگ تر ات-انچو مارگ ءَ اَت آسے جان ءَ روک اش کتگ-سوچکے آئی ءِ جان ءَ کپتگ ات ءُ آ وت نزانگا ات کجام درد ءَ درمان بہ کنت دپ ئےِ سھت ءُ دمان ھُشک بیئگا ات سر ئےِ ھم سک درد ءَ ات چہ پیشیگیں شپاں گنتر ات،دگہ ھچ چیز ءِ پکر ءَ نہ ات- نپادانی سر ءَ کپتگ ات ءُ چمّ ئےِ بُرز ءَ سکّ داتگ اتنت-آہ ءُ نالگاں بند بیگ ءِ نام نزانتگ ات-آئی ءِ مدام ھمے ھیال ات کہ انسان مدام ایوک انت ءُ ایوکی آزاتی انت-برے برے دنیا ءِ ھیال ءَ کپتگ ات ءُ برے برے وتی ایوکی ءِ پکر ءَ ات-آ اے مسئلہ ءِ سر ءَ کہ پرچا دوست ءُ سیاداں دیر یک لوگے ءَ ایوک انت،گوں وتی یکیں سنگت حسن ءَ گوں باز برءَ مِڑ اتگ ات ھم-حسن ءَ باز جھد کتگ ات کہ آئی ءَ چرے لوگ ءَ بہ کشّیت ءُ چرے ایوکی ءَ بہ رکّینیت ئےِ ءُ گوں وتا ببارت ئےِ بلے بے سوب بیتگ ات-حسن ءَ باز بر ءَ گُشتگ اَت کہ زندگی ایوکی ءِ نام نہ انت، ایوکی مَرگ انت…. بلے اے گپّاں آئی ءِ سر ءَ ھچ اثر نہ کتگ ات، آئی ءَ وشّ نہ بیتگ ات کہ گوں دگراں ھور بہ بیت،آئی ءَ ایوکی وش بیتگ ات، ایوکی… ھما وھداں کہ مرد، کار ءِ ھاترا شھر ءَ اتکگ ات آ وھداں ھم ایوک اَت ءُ انگت ایوک ات-
شپ چہ نیم ءَ گوستگ ات ءُ مرد ءِ آہ ءُ نالگ گیشتر بیان اتنت چہ تپ ءُ درد ءِ سوز ءَ سُچگ ءَ ات-آ وپتگ ات بلے وپسگی ھال ءَ چہ دریگ ءَ ڈنّ چارگا ات ءُ ھچ گندگا نہ ات-چم ئےِ گیشتر پچ کتنت،چہ رژنے گندگ بئیگا ات-میزاں میزان ءَ کمرنگیں رُژنے چہ کوہانی پُشت ءَ زاھر بیگا ات کمّیں وشّی وتی تھا مارِت ئےِ آ لوٹگا ات ماہ ءَ بہ گندیت بلے ماہ کوہانی پُشت ءَ شیر اَت نی گیشتر ودار پہ مرد ءَ گران ات، بیماری یے ودّان ات بگند ئے ماہ انشپی چہ کوھانی پشت ءَ در نئیت گشئے زاناں ماہ ھما جاہ ءَ ایوک ءُ آسیدگی ءَ واب ات-چم ئےِ پدا جھل کتنت ءُ گوست ءِ ترانگا کپت آئی ءَ گیرآیگا ات کہ آئی ءِ مات ءَ یک سالے پیسر چہ مروچی ،وھدیکہ آ شھر ءَ آھگا ات گریتگ ات ءُ گُشتگ ات:منی چُکّ! بے ھیال مبُو یک سالے ءَ رند ھمے ماہ ءَ تئی مات تئی وداریگ انت- گوں مات ءِ ترانگاں آئی ءِ ارس رچگا لگّنت اندوھے دراہیں جان ءَ پتاھیت ئےِ ءُ تپ ءُ درد ئےِ گیشتر بنت-نی مرد ءِ بس یکیں واھگ ات کہ ھرچی بہ کنت وتا وتی مات ءَ سر بہ کنت ءُ چہ شھرءِ کوکار ءُ سلواتاں دیر بہ رؤت- لوٹگ ءَ ات کہ ھرچی زیتر مات ءِ گْور ءَ بہ رؤت وتی ارساں ہمودا ساپ بہ کنت…. بلے…. بلے نی مرد ءَ تُشّے ھم توان نیست ات کہ پاد بئیت-مات ءِ ارس آ اودا ھُشک بیتگ اتنت ءُ چُک ءِ ارس ادا….. ھمے تنک ءُ تھاریں لوگ ءَ…. سر ئےِ چست کت بلے پدا کپت ءُ بے توار بوت دگہ نہ آھے ھست اَت ءُ نہ نالگے ءِ توار پیداک ات-دگہ آ جان سوچیں تپ ءُ آ آس کہ مرد ءِ تھا روک ات نیست اتنت مرد ءِ جان سرد ءُ برف ءَ بیتگ ات، ماہ ءِ رُژن نوکی چہ دریگ ءَ مرد ءِ سر ءَ زاھر ات یک ترمپے ارس کہ انگت آئی ءِ گُبانی سر ءَ ات ءُ تْرپگا ات-کم کم ءَ ھُشک بیگا ات…. بلکیں ماہ ھم آئی ءِ ایوکی ءِ سر ءَ کندگ ءَ اَت، بلکیں گْریوگ ءَ اَت ھم بلکیں……
ماھتاک بلوچی اگست 2008
٭٭٭٭٭٭٭٭٭
گوں طارق پشُّکانی ءِ منتواری ءَ
٭٭٭٭٭٭٭٭٭
گوں طارق پشُّکانی ءِ منتواری ءَ