*تُمپ گوں ھَشیمیں گواتگِراں**بیست ءُ دومی بَھر*
*تُمپ گوں ھَشیمیں گواتگِراں*
*سفرنامہ۔۔۔۔۔اسحاق رحیم*
*بیست ءُ دومی بَھر*
چہ نادر شاہ ءِ کوش ءَ پد نادرشاہ ءِ بچّ میر مولداد وتی ناکو پِت ءِ برات پردل خان ءُ تیمورشاہ ءِ سرا شکّ کنت آ ھمے سرپد بیت کہ میر براھیم ءِ ناکو زتک ءُ وسرک میر دوست محمد بارکزئی اشانی زامات اِنت ھر پئیم منی پِت ءِ کوش ءَ منی ناکوانی دست مان بیت۔۔۔۔۔۔۔دومی پدا میر پردل خان ءُ سردار نادرشاہ کمّیں وت ماں وت ھدّ ءُ بندانی سرا ءُ سرداری ءِ سرا جیڑگ ھم بنت۔۔۔۔پردل خان چہ نہنگ ءِ کَور ءَ آ دست پُلّ آباد ءُ بوستان ءَ نندوک بیت ءُ نادرشاہ تمپ ءِ کلات ءَ بیت۔۔۔۔۔
پرُدل خان گوش ایت کہ نہنگ ءَ آ دست بزاں پُلّ آباد،کوھاڈ، بوستان ءُ گومازی اے علاقہ ءِ سرداری ءُ کماشی ءَ من کن آں ءُ نہنگ ءَ اے دست تُمپ بِلّے توئے نادرشاہ ءَ گون اِنت۔۔۔۔۔۔۔بلے نادرشاہ اے گپّ ءِ منّوگر نہ بیت نادرشاہ گوش ایت کہ سردار یکّے بیت من شمے براتاں سردار ءُ مستر بِلّے من آں۔۔۔۔۔
وھدے دوست محمد بارکزئی پردل خان ءُ نادرشاہ ءِ گوھار فاطمہ ءَ سانگ کنت فاطمہ پردل خان ءِ مات ءِ چُکّ بیت چرے سانگ بندی ءَ پد نوں پردل خان گیش زورمند بیت۔۔۔۔ دوست محمد بارکزئی ھما زمانگ ءَ روکپتی بلوچستان ءِ مستریں ھاکم میر علی محمد خان ءِ چُکّ بیت۔۔۔۔
چہ ھمے ھبر ءَ میر مولداد وتی ناکوانی سرا شکّ بیت ءُ آھانی شکایت ءَ کنت کہ منی پِت ءِ کوش ءَ منی ناکو پردل خان ءُ تیمورشاہ ءِ دست ھور بیتگ۔۔۔۔۔
چہ میر مولداد ءِ شکایت ءَ پد میر پردل خان ءُ آئی ءِ برات تیمور شاہ ءَ خان کلات دزگیر کنت ءُ مَچّ ءَ جیل ءَ راہ دنت۔۔۔۔
میر دوست محمد خان کہ اشانی زامات بیت ھما زمانگ ءَ زورمند بیت گوں خان کلات ءَ ھم رابطہ ئے بیت۔۔۔۔گڈا آ خان ءَ گوش ایت تو منی وسرکاں مچّ ءَ جیل مہ کن ھمودا یک مردمے ءِ نام ءَ دنت کہ ھمائی ءِ لوگ ءَ نظر بند ئے بہ کنت ھما مردم گوں دوست محمد ءَ ھم شَور بیت۔۔۔۔۔پدا آ مردم خان ءِ ھم مردم بیت۔۔۔۔۔۔خان کلات میرپردل خان ءُ تیمورشاہ ءَ ھما مرد ءِ لوگ ءَ نظربند کنت۔۔۔۔یک روچے ھما مرد وار کنت ءُ اشاں تاچین ایت اے دویں برات تچک ءَ پہ سرباز ءُ ایرانشہر ءَ رو انت ھمودا بارانزئیانی گورا بنت۔۔۔۔۔۔۔۔میر پردل خان پدا ھمودا کسرکند ءَ سانگے کنت آئی ءِ سئے جنیں چُکّ بنت یک جنکے میر مولداد سردارزئی سانگ کنت بزاں میر حمیداللہ سردار زئی ءِ مات ھم پردل خان ءِ چُکّ بیت۔۔۔۔۔۔
نوں اے مردم بارانزئی ءُ گچکی دویں نیماں وت ماں وت بنت سانگ ءُ پیوند بنت پمیشکہ اے جنگ دیم ترا نہ روت چہ ھمدا بارانزئی یا بارکزئی ءُ گچکیانی جنگ ءُ جیڑہ آسر بنت۔۔۔۔
پدا تمپ ءِ سروکی ءَ شھیدنادرشاہ ءِ چُکّ میرمولداد کنت۔۔۔۔چہ مولداد ءَ پد آئی ءِ چُِکّ نادرشاہ تُمپ ءِ سروک بیت بلے نوں سرداری ءِ دور ءُ زمانگ ھلاس بیت ھرکس وتی مستر وت بیت گُڈّی نادرشاہ گچکی ھم ھُنگی دینارزئی آسکانیانی دست ءَ 18 اگست 2010 ءِ سال ءَ کُشگ بیت۔۔۔۔
تُمپ ءَ ھم بلوچستان ءِ ناوشّیں ھالات گور جن اَنت ادا بازیں مردم کوھاں رو انت بازیں سیاسی پارٹیانی تہا بنت ءُ یاگی بنت بازیں مردم جَنگ ءُ کُشگ ھم بنت۔۔۔۔۔۔۔ بزاں کہ بلوچستان ءِ چہ 2006 ءَ پد ودی بوتگیں ھالات تُمپ ءَ ھم سکّ باز سان مند کن انت ادا ھم پیشی وشّیں زمانگ پَشت نہ کپ انت۔۔۔۔
تُمپ ءِ بانک کریمہ بلوچ ھم چہ ھمے ھالاتاں چہ اے مُلک ءَ یاگی بیت ءُ کینڈا ءَ روت ھمودا پناہ زیر ایت ءُ آجوئی ءِ سیاست ءَ کنت آ گوں بی ایس او آزاد ءَ بندوک بیت اناگت ءَ یک روچے 20 دسمبر 2020 ءَ ھال کئیت کہ بانک کریمہ چہ ٹورنٹو کینڈا ءَ بیگواہ اِنت ءُ پدا 22 دسمبر 2020 ءَ چہ ٹورنٹو ءِ کَورے ءَ آئی ءِ لاش دست کپ ایت۔۔۔۔۔ گوں اے ھال ءِ اشکنگ ءَ سرجمیں بلوچستان پرسیگ بیت ھر کُج ءَ مہلوک درکئیت بانک ءِ شھیدی ءِ ھلاپ ءَ اھتجاج بیت مہلوک زھرشانی کنت ھمے لوٹ ءَ کنت کہ بانک ءِ کوش ءِ جست ءُ پرس باید کنگ بہ بیت بلے بلوچ ءِ بہت ءَ بانک کریمہ ءِ ھون ءُ بیر کینڈا ءَ ھم گار بیت ھنچوش کہ ملا ابگر کلمتی گوش ایت۔۔۔
گار اِنت بلوچ ءِ ھون ءُ بیر
کپتگ کرودے دیم پہ چیر
چہ کریمہ ءِ شھیدی ءَ پد آئی ءَ لاش تمپ ءَ آرگ ءُ ھاک ءِ باھوٹ کنگ بیت بانک کریمہ ءِ نام چو بانڑی ءُ ایندگہ شیرزالاں بلوچ ءِ راجدپتر ءَ جاہ کنت ءُ بانک کریمہ بلوچانی تہا ھستیں دور ءِ نامدار تریں شیر زالی ءِ نام ءَ کَٹّ ایت۔۔۔۔۔۔۔
تمپ ءِ راجدپتر اگاں گوست ءُ مرچیگ ءَ یکجاہ کنگ ءُ چارگ بہ بیت تہ مکّران ءِ اے ٹِکّ ھروھد ءَ جنگ ءُ اُرشانی زد ءَ بیتگ اشی ءِ سبب ایش اِنت کہ اے دمگ ءِ مردم چاگردی ءُ سیاسی ھساب ءَ ھرزمانگ ءَ سرپد ءُ ھاگہ بیتگ اَنت۔۔۔۔
تمپ ءِ روزگار :
تُمپ ءِ مہلوک ءِ بُندری کار ءُ روزگار دھکان کاری ءُ کِشت ءُ کِشاری بیتگ تُمپ ءِ کَہن ءُ کاریزاں چہ مردماں مچکدگ آباد کُتگ ءُ دِھاتاں کِشت ءُ کِشار کُتگ ءُ لاپ وارتگ بلے مرچی نئیکہ پیشی آپ ھست ءُ نئیکہ کَہن ءُ کاریز پشت کپتگ انت ، نئے ھما پیشی مچکدگ منتگ انت ءُ نئے دِھاتانی آباد کنوکیں دھکان زندگ انت۔۔۔۔تمپ ءَ زمانگے ءَ موچی ھم بیتگ کہ آھانی چکنکاری سکّ مشہور بیتگ انت ادا چہ روکپتی دمگاں ھم مردماں اتکگ کَوش دوتکگ پہ وتی تپنگ ءُ سلاھاں کاب ءُ کتار دوچائینتگ۔۔۔۔
مرچی تمپ ءِ بازیں مردمے ءَ ونتگ ءُ سرکاری نوکریانی سرا انت ءُ بازینے ماں خلیج ءُ درملکاں پہ لاپ والی ءِ شوھاز ءَ رپتگ انت۔۔۔۔۔۔بازینے چہ ایران ءِ بارڈر ءَ تیل ءُ ڈیزل ءِ کار کنت ءُ وتی نگن ءَ شوھاز ایت۔۔۔۔۔
تمپ ءِ وانگ ءُ زانگ :
تمپ ءَ اے وھد ءَ وانگ ءُ زانگی مستریں ادارہ کالجے کہ سرکار ءَ داتگ اے کالج ءِ تہا جنک ءُ بچک ھردوکانی کلاس بنت بزاں جنک ھم داں گریجویشن ءَ ونت کن انت ءُ بچک ھم بلے دویں یکجاہ نہ وان انت جنکانی وھد جتا انت ءُ بچکانی وھد ءُ پاس جتا انت۔۔۔۔
تمپ ءَ وانگ ءُ زانگ ءِ ھما ھُبّ ءُ شوک کہ زیکّ بیتگ مرچی پشت نہ کپتگ۔۔۔
ڈسٹرکٹ کیچ ءِ روکپتی دمگ تمپ ءُ مند وانگ ءُ زانگ ءِ حوالہ ءَ اینچو دیمروئی نہ کنگ انت کہ کیچ ءِ رودراتکی دمگ انت۔۔۔۔ بزاں چہ شَہرک ءُ سامی ءِ آتراپاں تمپ ءُ مند ءِ وانگ ءِ کَچّ ءُ کساس باز کمتر گِندگ بیت۔۔۔۔
(روان اِنت)
