*تُمپ گوں ھَشیمیں گواتگِراں**سفرنامہ۔۔۔۔۔اسحاق رحیم**بیستُمی بَھر*
*تُمپ گوں ھَشیمیں گواتگِراں*
*سفرنامہ۔۔۔۔۔اسحاق رحیم*
*بیستُمی بَھر*
تمپ ءِ سردار نادرشاہ ءِ کوشءِ پُشدری کِسّہ:
چہ میرمراد گچکی ءَ پد آئی ءِ چُکّ نادرشاہ گچکی تمپ ءِ ھاکم بیت نادرشاہ 6 اکتوبر 1921 ءَ شپ ءِ نھنگام ءَ ایرُکشان ءِ ھاکم میر براھیم ھان باران زئی ءِ دست ءَ وتی کلات تُمپ ءَ گوں وتی دو جنیں چُکّ ءُ یک نگھپانے ءَ کُشگ بیت۔۔۔۔۔
میر براھیم ءُ سردار نادرشاہ ءِ جنگ ءِ بنیاد چوناھا گچکی ھاکم ءُ بارانزئی کُٹم ءِ وت ماں وت کوھنیں نارازی بنت کہ اے نارازی پدا روچے رنگے ءَ بُرز روان بنت۔۔۔۔
گچکی ءُبارانزئی کُٹم ءِ نارازی چہ ھما روچ ءَ بُنگیج بنت وھدے گولڈاسمڈ لائن 1871 ءِ سال ءَ سرجم بیت گولڈ اسمڈ لائن انگریز ءُ گجرھاکمانی میان ءَ سلاہ کنگ ءَ پد جوڈ کنگ بیت کہ اے دویں بلوچستاناں دو بھر ءَ کنت۔۔۔۔۔
روکپتی بلوچستان ءِ مکران ءِ گیشتریں بھر ءِ سرداری بارانزئی کُٹم ءَ گون بیت بارانزئی نئیکہ گجراں منّ اَنت ءُ نئیکہ انگریز ءِ منّوگر بنت آ وت ءَ بلوچستان ءِ ھاکم زان اَنت۔۔۔۔۔
دومی نیمگ ءَ رودراتکی بلوچستان ءِ ھاکمی خان کلات ءَ گون بیت خان کلات ءِ نمائندگی مکران ءَ گچکیاں گون بیت ءُ خان کلات وت انگریز بزاں برطانیہ ءِ زیردست بیت۔۔۔۔۔چہ لائن ءِ جوڈ بئیگ ءَ پد مکران دو بھر ءَ بیت یک نیمگے گچکی ھاکم بنت ءُ دومی نیمگ ءَ بارانزئی ھاکم بنت۔۔۔۔کسان کسانیں میتگ ءُ علاقہ کہ بارڈ ءِ سرا بنت آھانی سرا گچکی ءُ بارانزئیانی جیڑہ ءُ جنجال بنت۔۔۔۔۔۔
ھمے پئیم پدا 1898 ءَ وھدے گوکپروش ءِ جنگ بیت چہ جنگ ءَ پد محمد عمر نوشیروانی یاگی بیت ءُ روکپتی بلوچستان ءَ روت مگس ءَ وتی سیادانی باھوٹ بیت چہ محمد عمر ءِ روگ ءَ پد انگریز پدا روکپتی بلوچستان ءِ سرا حملہ کن انت۔۔۔ 1901 ءِ سال ءَ انگریز کرنل شاورز روت آ بارانزئیانی ایرُکشان ءِ کلات ءِ سرا ھم ھملہ کنت۔۔۔۔۔۔۔
پدا 1902 ءَ انگریز کرنل ٹیگ روت آ ھم ایرُکشان ءُ کَشّ ءُ کِرّی علاقہانی سرا ھملہ کنت۔۔۔۔
چہ انگریز ءِ اے دست مانجنی ءَ بارانزئی ھاکم نا وشّ بنت۔۔۔۔
پدا ھمے پئیم اپریل 1914 ءِ سال ءَ نھنگ ءِ کَور ءِ سرا بُگان ءِ علاقہ ءَ ایرکشان ءِ ھاکم میر براھیم بارانزئی ءِ سرا ھملہ بیت۔۔۔۔۔ اے ھملہ ءَ تمپ ءِ ھاکم میر نادرشاہ ءِ شکایت کنگ ءَ پد گوھرام جان گچکی کنت چہ اے ھملہ ءَ انگریز ءِ رپورٹ ءِ مطابق ءَ میربراھیم ءِ 10 مردم کُشگ بیت۔۔۔۔
بلے میر براھیم خان ءِ نماسگ میر تیمور بارکزئی ءِ گوشگ ءِ پدا آئی ءَ چہ مرچیگ ءَ 50 سال پیسر گوں ھمے جنگ ءِ چم دیست ءُ ھمرائیں مردماں جست ءُ پُرس کُتگ آھاں گوشتگ کہ اے جنگ ءَ میر براھیم خان ءِ بس سئے مردم کُشگ بیت ءُ ایندگہ دو سئے مردم ٹپیگ بیت۔۔۔کہ اے ٹپیگانی تہا براھیم خان ءِ تروزتک میر جہانگیر ھم گون بیت۔۔۔۔۔
چہ اے حملہ ءَ پد بارانزئی کُٹم ءِ گوں گچکی ھاکم ءُ انگریزاں زِدّ ءُ کُنّت گیش بیت۔۔۔۔
چہ بُگان ءِ جنگ ءَ پد 1915 ءِ سال ءَ میربراھیم خان گوں وتی ناکو میر امین ءُ ایندگہ لھتیں مردمانی ھمرائی ءَ وتی بیر ءِ دیما کئیت دشت ءِ سرا حملہ کنت اے حملہ ءِ وھد ءَ میربراھیم خان ءُ میر امین ءِ لشکر دو جاہ ءَ بھر بیت یک بھرے ءِ سروگانی ءَ میربراھیم خان کنت ءُ دومی ءِ سروکی ءَ میر امین کنگ ءَ بیت۔۔۔۔چہ ھملہ کنگ ءَ پد لشکر مال جَنگی کن اَنت ءُ واتّر پہ وتی دمگ ءَ روگ ءَ بنت گڈا میر امین والا ٹولی ءَ دشت ءَ کلمیری سُنٹ ءَ تُنّ گپت آ جاھے ءَ پہ آپ ءِ شوھاز ءَ دار اَنت۔۔۔۔۔۔دو مردم پہ آپ ءِ شوھاز ءَ روان دئے اَنت میر امین گوں دگہ شش مردم ءَ ھمدا درْچکے ءِ ساھگ ءَ نندوک بنت چہ آ نیمگ ءَ گوھرام جان گچکی کہ آئی ءَ انگریز بارڈر ءِ سمبالگ ءِ ڈیوٹی ءَ دنت گوں وتی لشکر ءَ رس ایت ءُ اے مردمانی سرا اُرش کنت گوں ھمے اُرش ءَ میر امین گوں وتی ھمراھاں کُشگ بیت اےھمراھانی تہا 4 آشاری ءُ دو اپشانی ھم کُشگ بنت کہ چہ اپشانیاں یکے بلوچی شائر مولوی عبدالغنی منیب اپشانی ءِ پیروک مات ءِ پت بیت۔۔۔مولوی عبدالغنی پیروک دوبرات بنت عبدالرحیم ءُ دادرحیم دویں برات ھمے جنگ ءَ کُشگ بنت۔۔۔
چہ اے جنگ ءَ پد میر امین ءُ آئی ءِ ھمراھانی لاش برگ ءُ باھو کلات ءَ کَلّ کنگ بنت۔۔۔میر امین گوں ھمراھاں 24 جون 1915 عیسوی سال ءَ کُشگ بیت۔۔۔
چہ میر امین ءِ کوش ءَ پد آئی ءِ برات میربھرام خان سئے ماہ ءُ بیست روچ ءَ پد 1915 ءِ گڈ سری ماھاں لشکر کنت روت مند ءُ تُمپ ءِ سرا اُرش کنت۔۔۔۔۔۔
اے جنگ ءَ میر بھرام خان بارانزئی ءَ وتی برات علی محمد خان گوھارزتک میر براھیم خان ، میرنواب خان، میردین محمد ءُ محمد شاہ گوں لشکر ءَ ھمراہ بنت۔۔۔اے لشکر ءِ بازی ءَ انگریز 3000 نبشتہ کنت بزاں بارانزئی ھاکم گوں 3000 لشکر ءَتُمپ ءُ مند ءِ سرا ھملہ کن اَنت ھمے وھد ءَ آ مند ءِ کلات ءَ دو ٹوپ ھم جن اَنت دو انگریز آفیسر ھم مند ءَ کُش اَنت کہ اے آفیسرانی کبر مند ءَ اَنت۔۔۔۔بلے مند ءَ زیادھیں جنگ نہ کن انت پرچاکہ آھانی مکسد گومازی ءِ پلٹن ءِ سرا ھملہ کنگ بیت کہ اودا گوھرام جان گچکی نندوک بیت دومی تُمپ ءِ کلات کہ اودانادرشاہ نندوک بیت۔۔۔۔۔یک ھسابے ءَ مند ءِ گیشتریں مردم چیروکائی گوں بارانزئی ھاکماں ھور بنت بزاں آھانی دوزواہ بنت۔۔۔۔
وھدے بارانزئی ھاکمانی لشکر گوں سئے ھزار نپر ءَ گومازی ءِ سرا ھملہ کن اَنت گڈا دویں نیمگ ءَ لشکر بیت ءُ جنگ بیت اے جنگ ءِ تہا چہ گچکیانی نیمگ ءَ گوھرام جان گچکی، جمعدار سید محمد،سردار نادرشاہ گچکی، شئے عمر خان ءُ میرعبدالکریم گچکی گوں وتی مردم ءُ لشکراں سروکی کن اَنت۔۔۔۔۔
دومی نیمگ ءَ چہ بارانزئیانی نیمگ ءَ بھرام خان آئی ءِ برات علی محمد خان ، میر دین محمد ءُ محمد شاہ بنت۔۔۔۔
دویں نیمگاں جنگ بیت بارانزئیانی لشکر زوراک تر ءُ تیار تربیت گچکی ھاکم گوں وتی سپاھیگاں پروش ور اَنت ءُ پُشت کِنز اَنت۔۔۔۔
بارانزئی ھاکم میر بھرام خان ءِ ھیال بیت کہ من اے جنگ ءَ ھرجاہ کہ انگریز انی نمائندہ ھاکم نندوک انت درستاں پروش بہ دئے آں ءُداں پسنی ءُ جیونی ءَ وتی دست ءَ بیاراں ۔۔۔۔۔بلے گوں آئی ءِ ھمرائی ءَ میر نواب خان بلیدی گون بیت آ گوں گچکیاں سانگ بند ءُ نزیک وارث بیت آ نہ لوٹ ایت کہ گچکی ھاکمانی علاقہ پچگرگ بہ بنت۔۔۔۔۔
وھدیکہ اے جنگ ءَ گچکی پروش ور انت گڈا آ وت ماں وت سوڈَگ کن اَنت کہ ما رویں تُمپ ءِ کلات ءَ بئیں ھمودا جنگ دئیں۔۔۔۔گوں ھمے سوڈ ءَ آ پُشت ءَ کِنز اَنت ءُ رو اَنت تُمپ ءِ کلاتءِ باھوٹ بنت۔۔۔۔۔
وھدے نادرشاہ گچکی ءِ مات بی بی نازاتون ءَ سما بیت کہ مئے مردماں پروش وارتگ گڈا بی بی تُمپ ءِ جنیناں زیر ایت قرآن ءَ ھم زیر ایت ءُ کئیت گوں بھرام خان ءِ لشکر ءَ دچار کپ ایت۔۔۔۔
بھرام خان سکّ جزباتی بیت ھچ پئیم رازی بئیگ ءِ وڈا نہ بیت گڈا آئی ءِ برات علی محمد خان آئی ءَ ھکّل کنت کہ نوں کہ مئے مات ءُ گوھارگوں قرآن ءَ اتکگ انت نوں جنگ بسّ اِنت چہ ھمدا میر نواب خان درمیانی مردم بیت گچکی ءُ بارانزئیانی میان ءَ سُہل ءُ ترْان کنت۔۔۔۔
اے جنگ ءَ بارانزئیانی دوسئے مردم ھم جنگ بیت ءُ میربراھیم خان ءِ دپ ءَ تیرے لگّ ایت۔۔۔۔
علی محمد خان ءُ میربھرام خان میر نواب ءِ سروکی ءَ گوں گچکیاں سلاہ کن اَنت ءُ لشکر پدا پِر ترّ ایت۔۔۔
(روان اِنت)
