زبانانی بیم آماچی۔ سیمی بہر۔ ڈاکٹر غفور شاد
زبانانی بیم آماچی۔ سیمی بہر
ڈاکٹرغفور شاد
یک نمیگے زبان کوشی ءُ زبان کستداری، یک زبانےءِ مرگءِ سبب بوت کن انت، داں دومی نیمگءَ زورآرویں واکدارانی اے کار، کم آبادئیں زبانانی مردمانی دلءَ گوں وتی زبانءُ پجارءَ دوبر زنداری ءِ جزبگ ءَ ودی کنگءِ سبب ھم بوت کن انت۔ پہ درور ۱۹۷۰ءِ دھکءَ ماں اسٹریلیا ، جاپان، تائیوان، کینڈا ، سینکڈوینیا،روس،پاپوا نیوگانیا ءُ بازیں دگہ ملکے ءَ وتی زبانانی بدیں شوربندی دیم پہ شریں شوربندیانی نیمگا بُرت انت ءُ پہ وتی نزور ءُ کم آبادئیں مردمانی زباناں مثبتیں پالیسی جوڑ کُت ءُ پرآھانی دیمرئیءَ کار کُت۔ پمیشکہ دنیا ءِ بازیں کُنڈاں ، بازیں بیم آماچیں زبانے چہ مرگ امبازی رکّ اِت انت ءُ آ دوار زندگ ءُ برجاہ منت انت۔ دانکہ اے دمگانی گار ءُ بیگواہیں زباناں دوبر بود آرت ءُ آ دوار زندگ بوت انت۔انچوشکہ اسٹریلیا ئی بازیں ھَندی زبانے ءَ را چہ بیگواہیءَ رکینگ ءُ دوبر زندگ کنگ بوت ۔(ڈورین، Xi )
زبانانی مرگ پہ دنیاءَ نوکیں جاورے نہ انت ،چہ زمانگءَ زبانانی مرگءِ بابتءَ مذہبی ءُ دودمانی داسپان ءُ میتھ دست کپ انت۔ جہودانی یک میتھے کہ آ ماں زبانانی پیدائشتءِ باروا اِنت۔ بائبلءِ کسہ بُرج بابیل ءِ ردا یک زمانگےءَ پورائیں دنیا ءَ “یکِ زبان ءُ لس زبانے” بوتگ۷۔(جینسس ۱۱۔۱) وہدے مردماں اے بُرج اڑ کت ءُ آ ما بہشتءَ سر بوت انت، ھُدا ءَ آھانی سجہیں زبان مانگیشینت انت ءُ مردم پورائیں دنیا ءَ شنگ ءُ شانگ کُت اَنت۸۔ (جینسس ۱۰۔۱۔۳۲)
اے بندپتری کسہ ءِ راستیءِ سرا بے شک ءُ شبہ بازیں جُستے ودی بوت کنت۔بلے بندپتری ردا اے انچیں داسپانے کہ آ زبانانی مرگ ءِ کوھن تریں گْوھبریاں چہ یکے۔ چریشیءَ ابید بازیں انچیں قدیمی زبان اَنت کہ آ گار ءُ بیگواہ بوتگ انت ، بلئے آہانی نبشتہی گْواہدی دست کپتگ انت ،انچوشکہ کوھنیں عبرانی، ، کوھنیں آرمایائی ، کوھنیں مصری، کوھنیں یونانی ، اوستائی، سنسکرت، پہلوی ، پارتی ءُ دگہ بازیں انچیں زبان انت کہ ایشانی نبشتہی سیاھگ دست کپتگ انت ۔ بلئے انوں ایشانی جند ءِ ماں دنیا ءَ گْواہ نیست۔ اے کُل نبشتہی زبان انت کہ گار ءُ بیگواہ بوتگ انت۔ چریشاں بازیں زبانےءَ مزن لبزانکی گنج ءُ مڈی ے است بوتگ،بلئے پدا ھم ایشاں وتءَ چہ وھدءِ دزبُرداں رکینت نہ کُتگ۔ چریشیءَ اے گپ پّدر بیت ، کہ ایوکا یک زبانےءِ نبشتہ بوہگ یا نبشتہی ءُ لبزانکی زبانے بوہگ، آ ئیءَ را چہ گاریءَ رکینت نہ کنت۔
زبانےءَ اگن چہ مرگ ءُ بیگواہی ءَ رکینگی اِنت، گڑا آ زبان ءَرا ، زبان زانتی رنگا مُہرءُ مُہکم کنگ ءِ ہمرائیءَ سیاسی چاگردی ءُ معاشی چاگردی رنگا ھم دیمرئی دیگی اِنت۔(روان)