علی دهباشی ءُ بخارا۔ نبشتہ کار: شکور شوھاز
علی دهباشی ءُ بخارا
اگر آن تُرک شیرازی به دست آرد دل ما را
به خال هِندویَش بخشم سمرقند و بخارا را
(حافظ)
پیسر ءَ کہ انترنٹ نہبیتگ مردم چہ ھرچیز ءَ زبھر بیتگ کہ باریں دنیا ءَ چے بیگ ءَ اِنت. وھد وھد ءِ سر ءَ مردم ءِ سَر کہ دری شھراں کپتگ؛ گڑا چیزکے کتاب ءُ تاکبند ءُ ماھتاک زرتگ ءُ آورتگ ءُ ونتگ. چونائی ءَ من ھر وھد ءَ مزنیں شھراں رواں زلور پہ وت کتاب زیراں؛ اگاں دہ بہبنت یا کہ بیست. شش ءُ ھپت سالاِنت کہ انترنٹ ھرنیمگ ءَ ھست ءُ مردم ھرچیز ءَ سھیگ بیت، نوں مردم انستا ءَ ھمک نوکاتکگیں ھالاں سھیگ بیت؛ پرچا کہ ایران ءِ تہ ءَ انستا ءُ تلگرام ھمک مردماں ھست ءُ آیانی ھال ءُ اھوالی یا کہ کتابانی چاپ ءُ شنگی رسانکدر ھمے دوئیناَنت ءُ فیسبوک ءَ سک کم، ھمے داب ءَ بلوچی کتابانی ءُ اے دگہ ھالاں مردم فیسبوک ءَ سھیگ بوت کنت. اے کاراں مردم ءِ کار آسان کتگ، نوں ھر تاکبند ءُ کتابے چاپ ءُ شنگ بیت مردم ھموداں کتاباں لوٹاِت کُت کنت یا کہ سایت ءِ تہ ءَ کتاب ءِ لوٹ کنگ بیت ءُ چہ زرّانی جنگ ءَ پد، وتی ڈس ءُ نشان ءَ نبیسئے کتاب ترا وتی جند ءِ شھر ءَ کاینت سر بنت؛ بہزاں پُست (ڈاک) ءِ ھساب ءَ، چونائی ءَ مئے نزدیکتریں ڈاکخانه نوبندیان ءُ نگور اِنت ھر کتابے کیت مارا ھال دینت ءُ یا کہ رواناش دینت پہ ما؛ پرچا کہ ایران ءَ اے قانون برابر ءُ محکماِنت؛ اگاں نہاتک ءُ دیر بوت تو ھموداں سایت ءِ تہ ءَ شکایت کُت کنئے ءُ ڈاکخانہ والایاں باز گران گؤز ایت. البت داں تھران ءَ چیزے ڈاک سر ءَ بئیت پنچ روچ ءَ گیشتر وھد نہبارت، کدی کدی جلدیتر کاینت؛ بلے بلوچی کتاب مارا ماھانی سر ءَ ھم سر نہبنت، اگاں بنت پہ وار ءُ ازابی. اداں من ءَ بس علی دهباشی ءُ آئی ءِ تاکبند «بخارا» ءِ پجّار کمیں کنگیاَت؛ بلے گپ دراجکش بوت.
علی دهباشی چہ 63 سال پیش قزوین نامیں جاگھے ءَ ودی بیتگ ءُ رَند ءَ دیمتر ءَ تھران ءَ شتگ ءُ جاھمنند بیتگ.
علی دھباشی ءَ ایران ءِ تہ ءَ ادبی ءُ ھنری مردم سک کماِنت کہ مہزانت علی دھباشی کےاِنت ءُ آئی ءِ کار چیاِنت؛ پرچا کہ بقول دکتر محمود دولتآبادی: علی دھباشی ءَ پہ فارسی زبان ءِ ادب ءُ دودمان ءَ ھمینچو ھزمت کتگ کہ من ھرچے بہگشاں کماِنت.
علی دھباشی ءَ چہ وتی ورنائی ءِ دوران ءَ ایران ءِ مزننامیں استاد ءُ ادیباں گوں ھور نشتگ ءُ پاد اتکگ ءُ ادبی ءُ ھنری کار بنگیج کتگ.
چہ وتی ورنائی ءِ دوران ءَ آ «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» ءِ مزنین ءُ تیزیں باسکے بیتگ ءُ دگہ بازیں روتاکے ءِ شونکار ءَ کمککار بیتگ. ھمے داب ءَ چہ ایران ءِ ملایانی نظام ءَ کموکے پیسر؛ بہزاں شاہ ءِ زمانگ ءَ ھم، آئی ءَ مشھوریں روتاک «جنبش» ءَ ھم ھمباسکی کتگ. علی دھباشی ءَ چہ انقلاب ءَ رند ھم بازیں ادبی ءُ ھنری تاک ءُ مھتاکاں کار کتگ. چوشکہ: «آرش، برج، چراغ، دنیای سخن، آدینه، دفتر ھنر». ھمے داب ءَ شمسی ءِ 1369 ءَ آئی ءَ داں ھفت سال ءَ ماھتاک «کلک» ءِ سرشونکاری کتگ. مھتاک کِلک دودمان ءُ لبزانکی سرھالانی سر ءَ بیتگ. اے مھتاک ءَ ایران ءُ جھان ءِ ایرانشناسیں زانشجاھی پٹّ ءُ پولی استاد وتی نیمگ ءَ کَشّاتگاَنت ءُ واھگدار کتگاَنت. ھمے داب ءَ دیمتر ءَ سال ءِ 1377 ءَ نوکیں تاکے «بخارا» ءِ نام ءِ سر ءَ کَشّایت ءُ داں روچ مرچی بخارا ایران ءُ جھان ءَ وتی جاہ ءَ، ریمدان ءِ وڑیں تاھاپیں ڈنّے ءَ ھم اتکگ ءُ وانگ بیگ ءَ اِنت. البت اے گپ ءَ ھم بہگشاں ایران ءِ تہ ءَ چہ بخارا ءَ دگہ شرتریں تاک ءُ تاکبند باز اِنت کہ آ دانشگاھانی نیمگ ءَ چاپ بیگ ءَ اَنت ءُ لھتے دگہ ادارہ ءُ دگہ شخصی مردمانی نیمگ ءَ چاپ بیگ ءَ اَنت. علی دھباشی ءَ ابید چہ اے تاک ءَ، آئی ءَ کدی کدی شپاں لبزانکی ءُ دودمانی دیوان ھم ھست اِنت آ دیوان ءِ نام اِنت: «شبھای بخارا» اے دیوان انگت ءَ ھم برجم ءُ جاریانت. ھمے داب ءَ پنچشنبہ ءِ ھمک بیگاہ ءَ ھم «عصر پنجشنبهھا» ءِ نام ءَ بخارا ءِ کارگس ءَ گوں سنگت ءُ ساٹیاں دیوان برجم دار ایت. ھمے داب ءَ دھباشی ءَ «سمرقند» ءِ نام ءَ ھم تاکے کشّاتگ ءُ داں اے وھد ءَ سَے تاک دیم ءَ اتکگ؛ بلے اشی ءِ قانون چوشاِنت کہ ھر یک تاکے یک بنگپے ءِ سر ءَ مواد چاپ کنت؛ پرچا کہ ایران ءَ ھر پِڑ ءَ زانشتی نبشتہکار ھستاِنت. ھرکس وتی پڑ ءَ اُژناگ کنت، چو مئے بلوچانی وڑا نہاَنت کہ ھرکار ءَ گُتّاَنت.
موادانی بارو ءَ علی دھباشی گُشایت: مئے گؤرا ھمینچو مواد مچاِنت دانکہ چارسال ءَ من وتی پاداں بہداراں اے مواد ھلاس نہبنت.
آ ھمے گپّ ءَ وتی گِلگدارے ءِ تہ ءَ گشایت: اگاں من مرچی چہ دنیا ءَ بہرواں داں دوسال ءَ «بخارا» نہاوشتایت کہ من دوسال ءِ ھساب ءَ دراھیں مواد پہ وڑ ءُ پیم رد ءُ بند داتگاں، کمپوز ءُ املائی ءُ نگارشی ردی درست من پلگارِ اتگاَنت.
بیا ات بہچار اِت دیم ءَ شتگیں مردم کجا سر بیتگاَنت ءُ ما کجا؟
مئے گیشتریں تاکبند گوں گاسلیٹی موادانی ھمرائی ءَ گوں گلگ ءُ زاریاں چاپ ءُ شنگ بیگ ءَ اَنت. ھر یک تاکبندے ءِ شونگال ءَ بہچار بس ھمے نبشتہاَنت کہ ما کئی کئی در ءُ دروازگ نہٹُکّاتگاَنت.
