گُل پہ درگیجگ دراتکگ ۔۔۔ نبشتہ کار: اے آر داد
گُل پہ درگیجگ دراتکگ ۔۔۔ نبشتہ کار: اے آر داد
بلوچی لبزانک ءِ کسانیں بن دپتر ءِ چندیں اَنچیں موسم انت کہ دنیگا دیم ءَ نہ اتکگ انت۔رپتگیں موسم ءِ بازیں نام ءُ کارستاں چہ ما آشنا وَ بوتگیں بلے گوں آیانی نبشتگیناں دوچار نہ کپتگیں۔
ما کہ کسان اتیں وتی کماشائیں ندکاراں امان گچکی ءِ بارو ءَ جست کتگ ات آیاں مارا ھمے گوْشتگ ات کہ امان باز وشیں آزمانک نبشتگ کنت ۔من کہ وت امان ءِ شوھاز ءَ درکپتاں من چاراں آ مرد ءَ وتی زند ءَ ایوک یک آزمانکے نبشتگ۔ منی لاچاری ایش انت کہ من گْوشاں من کمیں ھمے زندگ ءُ رپتگیناں بْواناں داں باند ءَ اشانی لبزانکی بن دپتر ءِ سر ءَ مردم دلجمیں کارے بکنت چو مہ بیت کسّہ چو پلانی ءِ ئیگ ءَ بہ بیت ازرا پاونڈ ءَ جنینے بہ کنت ءُ پد ءَ امریکن گوں ما دلگران بہ بنت۔
ھمے کْوھنیں تاک ءُ ماھتاکانی پٹّگ ءُ شوھاز ءَ برے برے مردم چندیں انچیں نام ءُ نبشتانکاں گوں دوچار کپ ایت کہ یک برے بھمان ایت کہ پرچا اے نام ءِ نبشتگین دیم ءَ نہ اتکگ۔سید ءِ وَ کسہ نہ بیت اے مرد داں ھپتاد ءُ شش ءَ ھم چہ نبیسگ ءِ کاراں آزات نہ بیتگ ات۔ماھتاک “اُلس” ءَ “دیوان” ءِ سرھال ءَ آئی ءِ نبشتانکے پاگ چی یے، چون بندگ بیت ، ءُ پاگ ءِ چنچو زات انت، ھم چاپ بیتگ۔ منی ھیال کناں آئی ءِ گُڑّسری (پرچا کہ ھمے ھپتاد ءُ شش ءَ چاپ بیتگ) نبشتانک بیت ۔اگاں موہ رست یکے ھمے نبشتانک، دومی اردو ءِ نامداریں ندکار ابراھیم جلیس ءِ ھپتگی تاک “عوامی عدالت” ءِ بلوچی بھر “سوگات” ءِ تہ ءَ آئی ءَ جی آر ملا، عباس علی زیمی ،میر احمد دہانی ءِ شاعری ءِ سر ءَ ھم گپ جتگ۔اشانی نمونگاں ما ” بھارگاہ” ءَ دیست کنیں، گپ جناں۔من ءَ مرچی چوناھا رحیم ظفر ءِ آزمانک رنگیں نبشتانک ” نکٹی” (زمانہ،1968۔دسمبر) ءِ سر ءَ گپ جنگی ات کہ مروچاں باز کس نکٹی ءَ پہ پکنک ءَ کارمرد کنت بلے بندر ءَ اے بندنی دمگ گنز ءُ پیشکان ءُ جیمڑی ءَ ائید ءِ وشیانی وھد ءَ یک ربیدگے بیتگ کہ جنین ءُ مردین ، کسان ءُ مزن وش زیدیں جاھے ءَ روانت ءُ ورگ گرادنت ءُ شادھی کن انت۔ رحیم ءِ نبشتانک منی دیم ات ءُ چماں اے دگہ تاکانی چارگ ءِ ارمانے ءَ کدوگ بستگ ات۔ تاکاں لیٹینان ءَ چم سید ھاشمی ءِ ” بے سرگال” ءَ کپت انت۔ اے وَ سید ءِ کتابے ءِ نام انت!۔سید ءِ چاپ ءُ شنگ نہ بیتگیں کتابانی لڑ ءِ تہ ءَ بے سرگال ،ھم گون انت۔
مرچی کمیں “بے سرگال” ءِ سر ءَ گپ جناں کہ سید ءِ چاپ ءُ شنگ نہ بیتگیں کتابانی لڑ ءَ اے کتاب ءِ نام ھم ھست۔ بگندے سید ءَ ایوک ھمے نبشتگ ءُ کتاب ءِ نام داتگ؟۔ پرچا کہ بے سرگال اگاں ” میر گند” ءِ کد ءَ چاپ بہ بیت وشی ءَ پنجاہ تاکدیم بیت۔
“نادْراھجاہ! نادْراھجاہ! پد ءَ درمانجاہ ! ابید چہ ایشاں پد ءَ تْرھجاہ! چہ ایشاں ہر یکے یک گچینی درمانگ دارگ ءُ نادراہ چیٹگ ءِ دوارجاہ انت۔
درمانجاہ(ڈسپنسری) ءَ واجہ درمانکار (ڈاکٹر) وتی نادراہاں چار ایت ءُ درمان دنت ءُ دیم پہ لوگاں دیم دنت۔آنگو نادْراھانی سِپارت پہ ہدا ! نادراھجاہاں (hospitals) نادراھاں پہ درمان دارگ ءِ ھاترا واپین انت۔چوناھیگا اد ءَ ہم درمانکار نادراہاں چار انت ءُ درمان دیگ ءُ چیٹگ ءِ پرمان ءَ دینت بلے وہدیکہ درمانکار وتی کار وہد ءَ کُٹین انت ءُ رو انت گُڑا بزکاریں نادراہانی ریشّ ءُ مگراز تیّمارانی(nurses) دست ءَ انت کہ اے ٹکّ ءِ دست ءَ نادراہ چو کہ گُنگدام ءَ وار ءُ ازاب انت۔”۔ (زمانہ بلوچی کراچی۔ اگست 1973۔ تاکدیم 14)
اے یک دراجیں آزمانکے۔ اے ندکار ءِ نیمگ ءَ گُوشتگیں گپ نہ انت بلکیں کارست لہداد انت کہ باز گپ جنت۔ اے ماشینے ءَ سوار انت انت ھما کہ کسہ ءَ بیان کنگ ءَ انت لوٹ ایت واجہ لہداد کم گپ بہ جنت۔ ایشی ءَ لہداد دست داتگ ءُ اے نادراہ جاہ ءَ رَوگ ءَ انت ءُ لہداد نادراہ جاہ ءُ نادراہانی بارو ءَ دیم ءِ مردم ءَ سرپد کنگ ءَ انت۔
کسہ ءِ بیان کنوک جیڑ ایت من انچیں جستے آئی ءَ بکناں کہ داں لہداد بہ اڑ ایت ءُ زیت وتی راستیں گپ ءَ بہ جنت۔
“واجہ تو کجا روگی بوتگ ئے؟”
کے ءَ کجا روگی انت ؟ ہر کس ماں اے امروز ءَ پہ روگ ءَ اتکگ۔اے چہ کارے ؟ وہدیکہ پد ءَ روگی انت گُڑا آیگ ءِ نپ ءُ سیّت۔
ہو بلے زاناں کدی کسے پہ وتی دل ءِ تب ءُ وشّی ءَ اتکگ کہ زاناں پہ وشیں دل روت ۔”(تاکدیم 14)
اے کسہ ءِ وھد ءُ زمانگ مزن ھور انت۔بازجاہ ءَ انچو سما بیت کہ راستں کارستانی آزمانکے۔ چو کہ باز جاہ ءَ گپ گپ ءَ گوادر ءِ چندیں کارستانی ھم نام گرگ بیت۔
“اگاں اے انجل ءَ چو کہ مدیر احمد آفندی ءِ مینا ءَ ھبر بزانتیں ،گوں وتی کْوانجیں دپ ءُ کھنیگیں چماں المّ ءَ گِلگ ءُ ماسیّت کرتگ ات۔
مدیر احمد آفندی گْوادر ءِ گُمرک ءِ مدیر بزاں کارمستر ات۔سہرگیں گُشادیں مردے ات وش پوش ، وش وراک بلے نہ وشیں تب ءِ مردمے ات۔” (تاکدیم 16)۔
لہداد کہ آزمانک ءِ بُنجائی کارست انت ھمے کہ کسہ ءِ بیان کنوک انت اشی ءَ نادراھجاھے ءَ برگ ءَ انت۔ھمے روگ ءِ وھد ءَ ملک ءُ مزن ھور ءِ زیک ءُ مرچیگ ،دوئیں دور ءُ باریگاں بیان کنگ ءَ انت۔ داں عبداللہ بھادین ءُ جمادارسَیکی ءِ ھم نام ءَ گپت۔ لہداد ءِ کارست یک مردمے نہ انت بلکیں مزن ھور ءِ زندمانی ءِ جھگیر انت۔
من ھیال کناں سید ءِ ” بے سرھال ” ھمے بیت۔ اگاں اے کتابے بوت نہ کنت راست انت بلے سید ءِ آزمانکانی دپتر کہ رد ءُ بند دیگ بیت ،ایشی ءَ ھوار کنگ بہ بیت۔ کارستی آزمانکے ءِ بستار ءَ لہداد ھمے رنگ ءَ بیان کنگ بیتگ کہ وتی سر ءَ ، ءُ اے دگرانی سر ءَ چیواہ ءُ کلاگ ءِ درشانداب ءِ اے جوانیں درورے بیت کنت۔
12جون 2023
