( عاصم زہیر ءِ کتاب اُمیتانی تیاب )
( عاصم زہیر ءِ کتاب اُمیتانی تیاب )
نبشتہ کار: زاھدہ رئیس راجی
چونائی ءَ بلوچی لبزانک ءَ جنیں آدمانی کرد ھمک دور ءُُ باریگ ءَ زائر اِنت بلے نوکیں دور ءَ کہ ایشی ءِ بندات چَہ 1922 ءَ بہ گرتاں 1949 ءَ بیتگ اے زمانگ ءَ مارا بلوچ جنیں آدمانی توار گُٹ گیریں رنگےءَ اِشکُنگ بیت۔ چوشکہ اومان ءِ بنداتی تاکدیمانی تہ ءَ طاہرہ روحی ءُ زبیدہ نامی جنیں آدمانی نام آزمانکاری ءِ پڑءَ گندگ وَ کاینت بلے دیمترءَ آھانی نام توار گار بیت ۔
شست ءُ ھپتاد ءِ دَہ یک ءَ مردین لبزانتانی ھمراھی ءَ بانل دشتیاری ءُ گوھر ملک ءِ نام تواربُرزتراِشکُنگ بنت۔ بلکیں ایشی ءِ یک سوبے اِے ھم بہ بیت کہ بانل دشتیاری ءِ پُشت ءَ اسرار عارفی ءُ سید ظہورشاہ ھاشمی ءِ دلبڈی ءُ سکین بوتگ ءُ گوھر ملک ءِ پُشت ءَ گُل خان نصیر ءِ زرنگیں رَھشونی ءُ دلبڈی بوتگ۔
بلے پدءَ ھم بژنیگیں گپ ایش اِنت کہ مئے اے دوئیں نامداریں جنیں لبزانتانی لبزانکی کارپدانی سرءَ چوشیں مجگیں کارے ھجبرمئے دیم ءَ نہ اتکگ کہ مارا ایشانی زند ءُ ازم ءِ باروا جوانیں سرپدی یے بِہ رس ایت۔
اے بے کماری ءِ دورءُُ باریگ ءَ عاصم زہیر ءِ اے جُہد یک پُرارزشتیں کارے ءِ بستار ءَ دارایتءُُ ستاکرزاِیت۔
’’اُمیتانی تیاب‘‘ کتاب ءِ گالسنج ءُُ ترازکار ’’بالاچ بالی /آربی بلوچ ‘‘ اَنت یا اِنت ۔ (سلیش ءِ نشان چونائی ءَ پَہ یا ءَ کارمرز بیت کہ بزاں ھردوئین ءَ چِہ یک کسے ءَ اے کار کُتگ بلے چوشکہ من مارگ ءَ آں بلکیں اے دوئیناں ھوری ءَ اے کار کُتگ بلے نزانتکاری ءَ سلیش ءِ نشان جتگ )۔
سرتاک ءِ اکس’’ عبدالباسط شیخی ( چابہار) ‘‘ ءَ اَڈّ کُتگ ءُ سید ھاشمی ریفرنس کتابجاہ ملیر کراچی ءَ جنوری 2014 ءَ چاپ ءُُ شنگ کتگ۔
224 تاکدیمانی اے کتاب ءِ نہاد 250 کلدار اِنت ۔
اے کتاب ءِ نامدات ءَ عاصم زہیر ءِ گہار رشیدہ (سونی ) ءِ نام داتگ کہ چارشنبے 24 ستمبر 2014 ءِ زمین چنڈ ءَ بیران بوتگ۔
اگں کتاب ءِ چاپ ءِ وھد ءُُ عاصم زہیر ءِ گہارءُُ نزیکیں سیادانی بیرانی ءِ وھد دیم پَہ دیم کنگ بِہ بیت دل ترکگ کنت کہ اے گرانیں نوبتاں آ چون گوں وتی اِے پولکاری ءِ کارانی سرجم کنگ ءَ کمیٹڈ بوتگ۔
اے کتاب ءِ ھپت دریا باباں پیش پنچ نبشتانک ھم ھوار اَنت کہ چَہ ایشاں رحیم مہر بلوچ ، اے آرداد ءُ شفیع فضل ءِ نبشتانک پہ عاصم زہیر ءِ دلبڈی ءُ ستاءَ نبشتہ کنگ بوتگ اَنت بلے دیمتر ءَ دونبشتانک کہ عاصم زہیر ءِ جند ءِ نبشتانک اَنت آ کتاب ءِ پجّار ءَ ابید ’’ بانُل ‘‘ ءِ باروا ھم بازیں سرپدی یے دَنت۔
’’ دودانک پَہ اُمیتانی تیاب ءَ ‘‘ سرھال ءِ توک ءَ عاصم زہیر ءَ پدرکُتگ کہِ اے کتاب ءِ نبشتہ کنگ ءِ ھیال آئی ءَ چون اَتکگ ءُ آئی ءَ وتی پُولکاری ءِ کارانی دیم ءَ برگ ءَ کُج ءَ کُج ءَ سرجتگ ءُ چون بانٗل ءِ نکان نزیاورتگ اَنت۔ اِدءَ آئی ءَ وتی کمککارانی منہ واری ھم گپتگ۔
’’ بانل دشتیاری ءِ زند ءُ ازم ‘‘ سرھال ءِ توک ءَ بانل ءِ زندمان ءِ بازیں چیریں پہنات دیم ءَ یاورتگ اَنت کہ آ کئے بوتگ ، چَہ کجام ٹک ءَ سیادی کنت ، آئی ءِ ازم ءِ بندات چَہ کج ءَ بوتگ آئی ءَ دیمروئی چون کُتگ ءُ آئی ءِ دیم ءَ برگ ءَ دلبڈی دیوک ءُ رھشونی کنوک کئے کئے بوتگ اَنت۔
چَہ ایشاں ابید آئی ءِ وانگ ءُ زانگ ، سورءُ سانگ ، لبزانک ءَ سیادی ءُ فکری مکتب ءُُ لیکہ ، لبزانکی اُستاد، ساچشتی مڈی ءِ سرءَ جوانیں چمشانکے داتگ۔
چوشکہ بُرز ءَ گوشگ بیت کہ کتاب ءِ ھپت دَراَنت کہ سرجمی ءَ کتاب ءِ سرھال ءَ گوں ھمگرنچ اَنت ۔ چَہ ایشاں اولی درءِ سرھال اِنت ’’ لچّّہ ‘‘ ۔
اے سرھال ءِ توک ءَ دونعت ھوار اَنت۔ چَہ ایشی ءَ پد زہیروکے ’’ بیا دل ءَ ھُلّے مئے پدءَ زُرتگ‘‘ ، تئی یات ءَ واجہ ظہور، اللہ اللہ ‘‘ ءِ نام ءِ سرءَ موتکی لچہ یے ءَ ابید’’ تضمین برغزل زیب النساء مخفی ‘‘ کہ ماھتاک اُلس ءَ چاپ بوتگ ، ’’ عبرت انگیز یا اولی البصار ‘‘ ، ’’ واجہ گل خان نصیر ءِ شعر ءِ سرءَ امباز ‘‘ ھوار اَنت۔
بانل ءِ لچّہ کاری ءِ ادءَ مارا جوانیں نمونگ دَست کپ اَنت ۔
دومی در ءِ سرھال ’’ دستونک ‘‘ اِنت ۔ ایشی ءِ تہ ءَ کساس دوازدہ دستونک ھوار اَنتءُُ ھمک دستونک ءِ تہ ءَ بانل ءِ جتائیں درشان داب ءُ دستونکی شائری ءِ توک ءَ پُھتگی گندگ ءَ کئیت ۔
اگں ما وتی بگوش ایں مارا بانل ءِ بید ءِ چَہ دو سے دستونکاں دگہ یک ھم پربندے پَہ وانگ ءَ دست نہ کپتگ ءُ اے جاورانی توک ءَ اگں عاصم زہیر ءَ دوازدہ دستونک شوھاز کُتگ اے کسانیں ھبرے نَہ اِنت۔
کتاب ءِ سیمی در اِنت ’’ قصّہ ‘‘ کہ ایشی ءِ تہ ءَ بانل دشتیاری ءِ کالم ’’ بلّو کپوت ‘‘ ءُ یک آزمانکے ’’ برات ‘‘ ءِ نام ءِ سرءَ ھوار اِنت۔
’’بلّو کپوت ‘‘ ءِ نام ءَ چاپ بوتگیں (کالم ) سرجمی ءَ سینزدہ بہرانی تہ ءَ اَنت اے ماں ’’ پانزدہ روچی زمانہ ‘‘ ءُ ماھتاک بلوچی کوئٹہ ءَ شنگ بوتگ اَنت۔
عاصم زہیر بلّو کپوت ءِ سرءَ چمشانک دیان ءَ گوشیت : ’’ راستی ءَ بلوکپوت ءِ تہ ءَ ھما بودناکی ءُ جوانی ھست اِنت کہ پَہ یک ساچشتے ءَ الّمی اِنت پمشکا سید ھاشمی پَہ چھاپ ءُُ شنگ کنگ ءَ مرادیگ بوتگ ۔ اِے درور پَہ بلوچی زبان ءُ بلوچ راج ءَ جوانیں سوگاتے ۔‘‘
چارمی در’’ شکّلیں دیوان ‘‘ اِنت کہ ایشی ءِ تہ ءَ بانل دشتیاری ءِ گلگدارے’’ ھالتران ‘‘ ءِ نام ءِ سرءَ ھوار اِنت۔
اے گلگدار ءِ زوروک بلوچی لبزانک ءِ نمائندگ یا باسک بانٗک نورجبین بلوچ ءُ بانٗک آمنہ بلوچ اَنت کہ چَہ بلوچی لبزانک ءِ نیمگ ءَ اے نندءُُ گند ءَ کنگ ءَ اَنت۔
اے گلگدار ءَ پیش شونکار ءِ اے دانک وانگ کرزاَنت:
’’ اے وھدی بانل پیرزال اِنت ءُُ گیشتر وتی لوگ ءَ تحت ءِ باھوٹ اِنت بلے پَہ بلوچی لبزانک ءَ آئی ءِ حبّ ءُ واھگ ھچ پیم ءَ کمتر نَہ اِنت ’’ بلوچی لبزانک ‘‘ ءِ نمائندہاں وھدے گوں آئی ءَ گندءُ نند ءُ مجلس ءِ دزبندی کُت تَہ نَہ ایوک ءَ آپَہ گُل ءُ وشّی رضامندبوت بلکیں پَہ اے نبشتانک ءِ واست ءَ آئی ءَ بازیں چیز گوں وتی دستاں نویس اِت ءُُ دات اَنت۔ ‘‘ (بلوچی لبزانک ، فروری 1994 ، تاکدیم 65 ۔ 69 )
کتاب ءِ پنچمی در ءِ سرھال اِنت ’’ بانل ءِ نبشتانک ‘‘ ۔ ایشی ءِ تہ ءَ دونبشتانک ھوار اَنت یکے ’’ واجہ ظہور شاہ ھاشمی ‘‘ کہ تاکبند برمش ۔ سید ھاشمی اکیڈمی ءَ زورگ بوتگ ءُُ دومی ’’ واجہ ظہور شاہ ھاشمی (چیزے گپ چیزے یات)‘‘ اِنت چَہ ماھتاک بلوچی کوئٹہ ، مارچ 1987
کتاب ءِ ششمی در ءِ سرھال انت ’’ گُلیں نمدی ءُ کاگد ‘‘ ۔ چوشکہ سرھال ءَ پدر انت ایشی ءِ تہ ءَ صبا دشتیاری ءِ نام ءَ دیم داتگیں بانل دشتیاری ءِ نمدیاں ابید سید ھاشمی ءِ دیم داتگیں نمدی ’’ منی دوستیگیں گوھار نازی ‘‘ ھم ھوار اِنت۔ چَہ اے نمدیاں بانل ءِ زندمان ءُ لبزانکی کارپدانی ھم مالومداری رس ایت۔
ھپتمی در ءِ سرھال اِنت ’’زند آدینک ‘‘ ۔ ایشی ءِ تہ ءَ ندکارانی نبشتانک ھوار اَنت کہ بانل دشتیاری ءِ زند ءُ ازم ءِ سرءَ وھد وھد ءِ سرءَ نبیسگ بوتگ اَنت۔ اے رِد ءَ جَہل ءِ سرھال ءَ گوں نبییس اتگیں نبشتانک ھوار اَنت۔
بانل دشتیاری ، منی مات ، منی راھدربر۔ صبا دشتیاری
بانُل دشتیاری ءِ زند ءُ ازم ۔ صبا دشتیاری
بانل دشتیاری ۔ اصغر علی آزگ
بانل دشتیاری ءِ شاعری ۔ شرف شاد
بانل ءِ بلو کپوت ۔ صادق صباء
بانل دشتیاری ءِ زندءُ ازم ءِ شوھازگ ءِ جُہد ءَ عاصم زہیر چنچو سوبین بیتگ ایشی ءِ پیسلہ سنگین تبیں وانوک شرتر کُت کن اَنت بلے منی نز ءَ اِے کار ءَ تاں مزنیں ھدّے ءَ سوبین ھم بوتگ ءُ من دلجم آں کہ عاصم زہیر ءِ رندگیری ءَ مئے لبزانک ءِ دگہ چیریں گوھرانی سرءَ ھم ھمے رنگ ءَ پولکاری کنگ بیت تاں آیوکیں پدریچ وتی لبزانکی گوست دپتر ءَ ھالیک مَہ زان اَنت۔
*