ورلڈ اسپیس وِیک .(4 داں 10 اکتوبر)چندن ساچ (گوادر)
ورلڈ اسپیس وِیک
(4 داں 10 اکتوبر)
چندن ساچ (گوادر)
اِے کازماس (کائنات) چہ کرناں پہ انساناں پُر اسراریں جاہے بوتگ۔ انسان زمین ءَ بوتگ بَلئے آئی ءِ دل ءَ اِے واہشت بوتگ کہ من آزمان ءِ باروا چیزے ناں چیزے بزاناں۔ انسان ءَ ہما زمانگاں جیڑ اِتگ کہ آزمان بے ہچ نہ اِنت۔ ماہ ءُ روچ، شپ ءَ استارانی تِرپگ، ہور ءُ بارانی، ماہ گِر ءُ روچ گِر ءَ انسان ءَ دائم ءَ جیڑگ پرماتگ۔ انسانی تاریخ ءَ چشیں بازیں راج بوتگ آیاں ماہ ءُ روچ وتی حُدا لیک اِتگ اَنت ءُ عبادت کرتگ۔ دنیا ءِ سپر کہ دیما روان بوتگ گڑا انسان ءِ واہشت گیش بیان بوتگ اَنت۔
پدا انسان بال کنگ ءُ دُوریں دیارانی رؤگ ءِ واب ءَ گندیت۔ آ دل ءَ گوشیت کہ انچیں چیزے بوتیں من آئی ءَ سوار بوتیناں ءُ بال بہ کرتیں۔ اِے واہشت ءِ سرجم کنگ ءَ آ قصہ سازیت۔ انسانانی کوْہنیں قصہاں کہ ما چاریں اود ءَ مارا انچیں چیز دز کپیت کہ قصہانی کردار آیاں سوار بنت ءُ دُوریں دیارانی سیل ءَ در کپ اَنت۔ “تحت ء روان” اپس ء چِل کُرّگ، دار ءِ اپس، سیمُرگ، درچک ءُ دگہ بازیں چیز اَنت کہ قصہانی تہ ءَ انسان آیاں سوار بنت سپر کن اَنت۔
گوتم بدھا ءِ گُشتگیں “جاتک قصہانی” تہ ءَ جِنانی شہر ءِ نام ءَ قصہ یے است کہ اود ءَ بانزل والائیں اپسے کیت ہما مردماں چہ جِنّانی شہر ءَ در کنت کہ آ اپس ءِ توار ءَ گوں اپس ءَ سوار بنت۔ اپس پدا آیاں آیانی جند ءِ لوگ ءَ سر کنت۔
مروچی کہ ما اِے سائنس ءُ ٹیکنالوجی ءِ زمانگ ءَ ایں۔ اِے سپر ءِ واب مروچی ئیں وابے نہ اِنت۔ اِے واب انسان ءَ چہ بندات ءَ دیستگ ءُ آیان اِنت۔ دیمتری زمانگ کہ پیداک اِنت آ زمانگ ءَ انسان رژنائی ءِ تینزی ءَ سپر کہ کنت گڑا لیب ہما زمانگ ءَ بیت۔
سائنس وَ مارا بازیں آسراتی یے دنت ءُ داتگ ئِے ہم، بلئے انسان ءِ تب انچیں تبے کہ آئی ءِ تہ ءَ بد نیتی ءَ، شیطانی ءَ، کست ءُ کینگ ءَ کس کش اِت نہ کنت۔ چہ ہمد ءَ ما وت ءَ بازیں رنگ ءَ تاوان بار ہم کنیں۔ اِے جنگ چہ زمین ءَ در کیت ءُ پراہگ (اسپیس) ءَ ہم بیت۔ مروچی دیم روی کرتگیں ملک اِے سپر ءَ یکے دومی ءَ گوازینگ ءِ رند ءَ کپتگ اَنت۔
پراہگ ءَ بازیں انچیں سیٹلائٹس یلہ اَنت آ نوں ریٹائر بوتگ اَنت۔ ما پہ ارزانی ءَ گوشیں نوں آیاں کار کنگ یل داتگ ءُ چہ انسان ءِ دست ءَ لگشتگ اَنت۔
اسپیس جَنک Space Junk ءِ تہ ءَ ہر ہما چیز ہوار انت کہ آ مروچی پمّا کارآمد نہ انت۔ بازیں وت سازیں سیٹلائٹ ءُ پراہگی راکٹانی ٹکر ءُ چنڈ۔ اِے Junk کسان ءُ مزنیں چُنڈ اَنت کہ پراہگ ءَ گردش ءَ انت ءُ ایشانی تہ ءَ گیشتر چہ زمین ءَ 800 ءَ بگر داں 1500 کلو میٹر دُور اَنت۔ اسپیس جَنک پہ سیٹلایٹس ءُ اسپیس بالی گراباں سک تُرسناک اَنت۔ ایشی ءِ سبب ایش انت اسپیس جَنک گیشتر 8 کلو میٹر یک سیکنڈے، یک کلاکے ءَ کساس 28800 کلو میٹر سپر کن اَنت۔ اِے رفتار ءِ اسپیس جَنک ہر حساب ءَ کسان بہ بیت سیٹلائٹس ءُ اسپیس بالی گراباں ٹُنگ کت کنت یا تاوان اِش دات کنت۔
1957 ءَ پراہگ دَؤر بندات بوتگ۔ ہما بنداتی اسپیس جنکاں بگر داں مروچی ءَ بیا، ہمود ءَ گردش ءَ اَنت۔ اِے Space junk وت ماں وت ھم ڈِیک ور اَنت ءُ ایشانی چُنڈ گیش بنت۔ 1991 ءَ ناسا ءَ رپورٹ شنگ کرتگ کہ اودا ڈونلڈ کیسلر ءَ گشتگ Space Junk وت ماں وت ڈِیک ور اَنت ءُ گیشتر تباہی کار اَنت۔ پدا دیر نہ بیت کہ امریکائی ءُ روسی سیٹلائٹے ڈِیک ور اَنت ءُ تباہ بنت۔ چہ ایشی ءَ 500 ءَ بگر داں 600 دگہ چُنڈ ہمود ءَ وتی گردش ءَ بندات کنت۔
11 جنوری 2007 ءَ چین ءَ بیلیسٹک میزائلے ءَ گوں، وتی موسمی سیٹلائٹے ءِ تباہ کنگ ءِ تجربہ کرتگ کہ چہ ایشی ءَ 2300 ءَ بگر 2500 چنڈ اسپیس ءَ شنگ بیت۔ اے سیٹلائٹ چہ زمین ءَ 865 کلو میٹر ءِ دُوری ءَ بیت۔ اے واکیہ اسپیس جَنک ءِ مستریں واکیہ لیکگ بیت۔ بلئے اسپیس جَنک ءِ شِنگینگ ءَ روس چہ درستاں دیما اِنت ءُ دومی نمبر ءَ امریکا ءُ سئیمی نمبر ءَ چائنا اِنت۔
اسپیس آلودگی ءِ تہ ءَ گیشی مروچی ءُ آؤکیں وہد ءَ پہ اسپیس مِشناں سکّیں ترسناکیں چیزے۔ اِے وہد ءَ اسپیس ءَ 2000 ایکٹو سیٹلائٹس است اَنت کہ پہ وڑ وڑیں کاراں کارمرز بُوّگ ءَ اَنت۔ 3000 بیکار یا dead سیٹلائٹ اَنت کہ یا ٹیکنیکل جیڑہانی سبب ءَ حراب بوتگ اَنت یا وتی وہد اِش جتگ۔ space junk ءِ 34000 انچیں چُنڈ اسپیس ءَ یلہ اَنت کہ آ 10 سینٹی میٹر ءَ ہم مستر اَنت ءُ لکھانی حساب ءَ انچین اَنت کہ یک سینٹی میٹرے بنت۔ اے space junk سیٹلائٹ ءُ راکٹانی چُنڈ اَنت۔ سائنسی پٹ ءُ پولی رپورٹانی رِد ءَ اے اسپیس جنک ہر سال گیش بیان اَنت۔ ایشانی گر ءُ دار ءِ ہاترا ہچ ملک دیما نیاتکگ۔ انوں حال ہمیش انت کہ برطانیہ ءِ سرکار ءَ 4 ملین پاؤنڈ ءِ منصوبہ یے بندات کتگ، کہ آ اسپیس ءَ یلہ ئیں junk میٹریلاں روپیت ءُ پدا زمین ءَ کاریت۔ پہ اِے کار ءَ کانسپٹ مشینے ہم ڈیزائن کنگ بوتگ۔
ورلڈ اسپیس ویک 4 اکتوبر ءَ بگر داں 10 اکتوبر ءَ ہر سال دارگ بیت۔ اے روچ ءِ دارگ ءِ مول ءُ مُراد ہمیش انت کہ ما وتی کش ءُ گور ءِ مردماں سرپدی بدئیں ءُ دنیا ءِ مزنیں ملکاں اِے نیمگ ءَ دلگوش دَئیگ ءَ لاچار بکنیں کہ آ اسپیس جَنکاں بہ روپ اَنت ءُ زمین ءَ بیار اَنت۔ دانکہ مئے آؤکیں پدریچ مزنیں جیڑہانی دیمپان مہ بیت ءُ مئے زیبائیں زمین ءِ زیبائی مہ لڈّیت۔ زمین مئے زیبائیں لوگ اِنت۔ آزمان مئے لوگ ءِ برز اِنت۔ انسان ءَ دوئینانی حیال دارگی اِنت۔
