Future Tense Negation Difference B/w Jahlāwānī Dialect & Other Dialects of Birāhuī language
براھوئی جھلاوانی ءُ ایندگہ گالوارانی میان ءَ آیوک ءِ نھینی کارگال ءِ دگری
(Future Tense Negation Difference b/w Jahlāwānī Dialect & Other Dialects of Birāhuī language)
نبشتانک اچ : اکرم آمِل
ماں بلوچی ءَ نھینی(Negative) ءِ سروند “نہ” اِنت۔بزاں چہ کارگال ءَ پیسر “نہ” کیت اِنت۔من نہ کن آں، من نہ وَر آں، من نہ گْوش آں۔من نہ گِند آں، من نہ دیست آں، من نہ باں ءُ دگہ دگہ۔
براھوئی نھینی کارگالانی چیدگ یک مْیانوندے(Infix) اِنت کہ “پ” یا “ف” اِنت۔چش کہ:
کَنِّنگ\کرِنگ(کَنَگ) : ای کَپَّرہ(من نہ کن آں)۔
Ī kappara
خَنِنگ(گِندگ) : ای خَنپرہ(من نہ گِند آں)۔
Ī xanpara
دلگوش کن اِت کہ ماں بلوچی ءَ آیوک ءِ کارگال ءُ ھستینی(Present) ءِ کارگال یک اَنت چش کہ:
I do.
I will do.
بُرزیں ھر دوئیں گالردانی بلوچی یک اِنت کہ “من کن آں-“
Present+Future= Same
بلے ماں براھوئی ءَ جتا جتائیں کارگال کارمرز بنت۔من اد ءَ وھدے براھوئی گالردے ءِ بلوچی رجانک دے آں وانوک ایشی ءَ آیوک کارگال بہ پھم اَنت۔بزاں will do, will see
برے برے پہ Present ءَ گوں سیمی مردم یک(3rd Person singular) ءَ “اِنت” کیت اِنت۔چُش کہ: آ کنت اِنت۔اے کنت اِنت۔بلے گوں اولیکو ءُ دومی مردمانی(1st and end persons) آیوک ءِ کارگال ءُ ساڑی(Present) کارگالاں دگری نیست ءُ سیمی مردم باز(3rd Person plural) ءِ ھم۔
نوں ما کا ایں وتی بنگپ ءِ نیمگ ءَ۔جھل ءَ داتگیں گالرداں بہ چار اِت کہ جھلاوانیگ اَنت
اود\او بَروف۔
بلوچی : آ نہ ایت۔
اود\ او کروف۔
بلوچی : آ نہ کنت۔
اود\او خَنوف۔
بلوچی : آ نہ گِند ایت۔
نن خَلوفَن۔
ما نہ جن ایں۔
ءُ ماں ایندگہ گالواراں اے وڑ بنت
او بَفَرو۔
او کَپَّرو۔
او خَنپَرو۔
نن خَنپَرون۔
ھمے وڑ ءَ جھلاوان ءَ
ای بَروفَٹ۔
نن بَروفَن۔
نی بروفیس۔
نم بروفیرے۔
اوفک بروفَس۔
بلوچی
من نیایاں۔
ما نیا ایں۔
تو نیا ئے۔
شما نیا اِت۔
آ نیا اَنت۔
سراوان ءُ رکشان
ای بَفَروٹ۔
نن بفرون۔
نی بَفَروس۔
نم بَفَرورے۔
اوفک بَفَرور۔
ھنچش جھلاوان ءَ ؛
او چاؤف۔
ای چاؤفٹ۔
نی چاؤفیس۔
اوفک چاؤفَس۔
نن چاؤفَن۔
نم چاؤفیرے۔
بلوچی:
آ نہ زانت۔
من نہ زان اں۔
تَو نہ زان ئے۔
آ نہ زان اَنت۔
شما نہ زان اِت۔
ما نہ زان ایں۔
اے چہ بنگارگال “چائِنگ” ءَ دراتکگ مانا ئِے زانَگ اِنت۔
بلے ماں نوشکی ءَ اے “تائِنگ” ءُ “تْیائِنگ” ءِ دْروشم ءَ کارمرد بیت۔پدا “ت” ءُ “چ” ءِ توارینکی سْیادی ھم ھست اِنت چُش کہ “آچِش” ءُ “آتِش” ءِ تہ ءَ وت ما وت بدل بُوتگ انت۔نوشکی ءِ “تائِنگ\تْیائِنگ” چہ “چائِنگ” ءَ کْوھنتِر اِنت۔چر ایشی ءَ نھینی باز کارگال دراتکگ اَنت۔
کارگال : تِنِّنگ\تِرِنگ(دَیَگ)
جھلاوان ءَ:
او چوف\تِروف۔
ای چوفٹ\تِروفَٹ۔
نی چوفیس\تِروفیس۔
اوفک چوفَس\تِروفَس۔
نن چوفَن\تِروفَن۔
نم چوفیرے\تِروفیرے۔
ماں سراوان-رکشان ءَ :
او تِفَرو۔
ای تِفَروٹ۔
نی تِفَروس۔
اوفک تِفَرور۔
نن تِفَرون۔
نم تِفَرورے۔
اد ءَ اے گپ دلگوش کنَگی اِنت کہ جھلاوان ءِ برز ءَ داتگیں نھینی کارگالانی اولی دروشم “توف، توفٹ، توفیس،توفَس، توفَن، توفیرے” بوتگ کہ گوں وھد ءَ “ت” گوں “چ” ءَ بدل بُوتگ۔
ھمے رنگ ءَ ماں سراوان ءَ “تِنّنگ” ءِ گال “ایتِنگ” ءِ رواج ھم گِپتگ کہ نوکین اِنت۔پمشکا چر ایشی ءَ “ایتوٹ، ایتو، ایتور، ایتون، ایتورے”(من دے آں، آ دنت، آ دے اَنت، ما دے ایں، شما دے اِت) ھم ھست اَنت کہ ایشانی نھینی کارگال “ایتپروٹ، ایتپرو، ایتپرور، ایتپرون، ایتپرورے” ھم برے برے کارمرز بنت۔
جھلاوان ءَ ایشانی ھَوئینی کارگال (Affirmatives) اے وڑ اَنت : چو(دَنت)، چوٹ(دے آں)، چور(دے اَنت)، چون(دے ایں)، چورے(دے اِت)۔ اے بندر ءَ توٹ، تو، تور، تون، تورے بُوتگ اَنت کہ بنگال اِش “تِنّنگ\تِرِنگ” اِنت بلے پدا “ت” ءُ “چ” ءِ نزیکی ءَ اولی، دومی ءِ دروشم گپتگ۔
جھلاوان : دگہ گالوار
کُنوف : کُنپَرو(نہ وارت)
کُنوفَٹ : کُنپَروٹ(نہ ور آں)
کُنوفیس : کُنپَروس(نہ ور ئے)
کنوفَس : کنپرور(نہ ور اَنت)
کُنوفَن : کُنپَرون(نہ ور ایں)
کُنوفیرے : کُنپَرورے(نہ ور اِت)