راجدپتر ۔ ھراسان ءُ مکران۔ رجانکار: عبداللہ میر۔ ھشتمی بھر
راجدپتر ۔ ھراسان ءُ مکران
ساسانی دَور
کتاب مکران (حمید بلوچ)
رجانکار ۔ عبداللہ میر
ھشتمی بھر {8}
مکران ءِ تیاب بزانکہ بحر ءَ بلوچ دنیا ءِ ڈک ءُ دروازگ (گیٹ وے آف ایشیا )بزانکہ ایشیا ءِ دروازگ گشگ بیت کبلہ ءِ درستیں ملکانی راہ ءُ مُزرو اَنت مکران ءِ تیاب گواتانی تب ءَ ھم نرم انت بزانکہ دنیا ءِ ھر کنڈ ءَ تیابی توپان ءُ گردول بہ بیت بلے بحر بلوچ ءَ دریا نرم ءُ ایمن انت چشکہ اَھدی زمانگ ءَ دریائی سپر گوں نرم ءُ وشیں گواتاں گوں بوتگ بوجیگ آچارانی میار بوتگ انت بحر بلوچ بزانکہ مکران ءِ تیاب ءَ را کبلہی دریا ورداں تجارتی ءُ سوداگری ڈک ءُ دروازگ گشتگ بحر ءِ ھند ءِ آیگ ءَ کبلہی سوداگراں گیشتر ھمے جھد کرتگ کہ ھما ھند ءُ دمگاں مشکل یا جنگی جیڑگانی ترس ءِ سبب ءَ چہ کہ باگی مارا راہ ءَ مشکل جنگ ءُ جدال ءِ ھاتر ھما ھنداں فوجی چوکی پاسگاہ جوڑ اش کرتگ کہ مئے سپر آسان بہ بیت ءُ مئے مال پہ آسانی وتی منزل ءَ سر بہ بیت مکران ءِ تیابی دمگاں بہ گر دانکہ تربت کیچ ءِ سیمسراں ساسانی دور ءَ اردشیر اول ءِ باریگ ءَ آئی دسترس بوتگ شہ آئی ءَ پد اے دگہ ھند ءُ دمگ طاقتور قبائل ءِ دست ءَ بوتگ کدی کدی تجارتی مالدارانی دیم ءَ مزنیں جیڑگ ھم بوتگ انچوشکہ گوستیں بھرانی توکا ھپتان بخت ذکر کرتگ اَت کہ آئی ءِ سرکوبی ءِ واستا اردشیر یک Kulal نامیں دمگے سر ءَ ارش کنت پٹ ءُ پولکارانی دِر ءَ چشکہ دمگ ءِ نشانی ءُ جغرافی ءَ شہ زانگ بیت اے دمگ انی ءِ گوادر انت کہ آئی ءِ اولی نشانی مزن بندیں کوہ بزانکہ کوہ باتیل چشکہ انگریزی (T) ٹی وڑ ءَ ءُ دریا ھر سہ ئیں نیمگ ءَ انت ئِے پولکارانی گشگ ءِ پد ءَ کہ اے دمگ ءَ چہ کرمان ھم دُور نہ انت اردشیر ءَ وتی دَور ءِ گڈی وھد ءَ ھمے دمگ ءَ دو جنگ ھم کرتگ شہ آئی پد ھمے دمگ ءِ کوہ باتیل ءَ یک کوھنیں ڈیمے بزانکہ آپ داریں جاھے ھست انت آئی ءِ ترز ءُ بندگ ڈول ءُ دروشم کہ کرنامک ناول نما تاریخی راجدپتری نبشتانکانی اندر چہ کوہ باتیل حوالہ ھم ھست کہ پکا اے دمگ گوادر ءِ دمگ انت ھند ءُ دمگی روایات گشوک گشگ انت کہ اے ڈیم بزانکہ آپ دار پرتگیزی دَور بزانکہ شانزداہ یا ھپدہ سدی ئیگ انت بلے فرانسیسی ءُ اٹلیین زانتکار ءُ پولکار آثار قدیمی ماھر کارانی گشگ ءِ پد ءَ کہ اے ڈیم دومی سدی بزانکہ قبل از مسیح شہ بگر دومی عیسوی سدی ئیگ انت اے ڈیم ءِ بندگ ءِ ڈول ءُ پیم ترز ھیچ وڑ ءَ رومن یا یورپین ءِ وڑ ءَ نہ انت بلکہ ڈیم ساختی لحاظ ءَ یمن ءِ توکا لھتے ڈیمانی تزر ءُ پیم یمنی تب ءَ ھمرنگی کنت ئِے ڈیم ھنچیں وڑے ءَ بندگ بوتگ کہ درستیں شیپ ءُ کسانیں گونڈیں کورانی آپ یکجاہ بنت اے وڑیں ڈیم جزیزہ نما عرب ھند ءُ دمگانی ترز پیم ءَ بندگ بوتگ جنوبی یمن ءِ بازیں ھند ءُ دمگ ساسانی ھکومت ءِ دور ءُ باریگ ءَ تجارتی مسیر ءُ مُزرو بوتگ بیت کنت کہ اے ڈیم ھما وھد ءَ بندگ بوتگ چشکہ اے پیمیں ڈیم یمن ءَ ھم تیابی ھند ءُ دمگاں ھم ھست انت
آ زمانگ ءَ یمن ءِ تیاب دپی ھند ءُ دمگ ساسانی ھکمرانانی دست ءَ بوتگ انت اے بیت کنت کہ یمن ءَ ءُ گوادر ءِ باتیل ءِ سر ءَ ڈیمانی بندوک ساسانی بوتگ انت انچوشکہ اٹیلین مورخ Piacentini ھم وتی یک روایت ءِ اندر ءَ ھمے بابت جوانی ءَ گیش ءُ گیوار ءِ کرتگ ھمے وڑ ءَ واجہ ڈاکٹر عطااللہ قحطانی ءِ کماش بلوچی پولکار واجہ انور شاہ قحطانی مکران دشت کڈان ءِ نامداریں کماش عالم و فاضل گش ایت کہ ما وتی پیریں کماشاں چہ ھمے اش کرتگ کہ یمن ءَ چہ ازد Azd نامیں یک ٹکے لھتے مردماں لڈ ءُ بار کرتگ آتکگ اَنت گوادر ءَ کوہ باتیل ءِ سر ءَ داشتگ اِت اے مردماں اے ڈیم جوڑ کرتگ ۔Dr.M.R.Besenval ءِ روایات ءَ سائنسی نگاھاں چہ ھمے زانگ بیت کہ گوادر ءِ کوہ ءِ سر ڈیم ءُ یمن ھند ءُ دمگانی ڈیم ءِ وڑ ءُ پیم ترز ءُ نمونہ یک انت ۔
گوادر کوہ باتیل 1987 ءَ آثار قدیمہ ءَ پٹ ءُ پول کرتگ پد ءَ ھمے گَل 1992دومی گشت ءَ کیت ءُ پولکاری کنت کہ اے پنچ سال ءِ میانجی ءَ بازیں آثار قدیمہ پروشگ گار کنگ بوتگ باز بژنی گپے کہ مزن مزنیں سنگ کہ ڈیم ءِ شندات وڑ ءَ ایر بوتگ آ درست مھلوک ءَ پروشتگ اَنت ءُ برتگ انت پہ چند کلدار ءِ واستا بھا کرتگ انت چشیں آثار قدیمہ چیدگانی سنگ پہ مھلوک ءَ وتی لوگ ءُ کمپانانی بُن پدانی واستا برتگ اَنت ھمے وڑ ءَ مکران ءِ ھاس کر گوادر ءِ یک مزنیں آثار قدیمہ گار ءُ بیگواہ کنگ بوت ھمے وڑ ءَ کوہ باتیل سرجم ءَ چہ مارا پچگرگ بوت آ اے وھدی پاکستانی لشکر ءِ بُنجلے جوڑ بوتگ کوہ باتیل ءِ سر ءَ لھتے ڈگار ءُ ھوٹگ ھم پیش ءَ بوتگ انت نی آ ڈگار ءُ ھوٹگانی واھُند پاکستانی لشکر انت کہ آئی ءِ زیر دستی ءَ اَنت
• روان انت