باھوٹیں زبان

بلوچی زبان ءِ شر کنی ءِ مستریں سبب آئی ءِ گالانی مڈی اِنت ۔گالانی شاھگانیں بزانت بلوچی ءَ پر گنج ءُ تامدار نہ کن اَنت بلکیں چہ گالانی توار ءُ گپانی اَپریچ ءُ گیگ گْومیءَ درا بیت کہ مئے زبان چہ کْوھنیں چاگردی ءَ ودی بوتگیں زبان اِنت ۔ جھان ءِ گیشتریں زبان ءَ گوں ھمچارگی ءُ ھمرنگی ءَ ابید ھم وتی جتائیں توار ءُ جھلانکیں بنرھبند ے دار اِیت ۔بلوچی زبان ءِ گو ں دگہ زباناں یکچارگی آئی ءِ سیادی ءَ پدرا کنت ءُ آئی ءِ جتائیں بنرھبند آئی ءِ بلوچی زبان بوگ ءَ در انگاز ی ۔

ماچہ وتی نزانتکاری ءَ زبان ءِ ھما تک ءَ گیشتر جیڑگ ءَ اِنت کہ گوں دگہ زباناں سیادی دار اِیت ءُ یوک بلوچیءِ میراس ( میراث ) نہ اِنت ۔بندر ی جیڑگ اے نہ اِنت کہ میراس گوں ”س ” ءَ نبیسگ بہ بیت یاگوں ”ث ”۔اے نوبت ءَ دلگوش گوری ھبر ایش اِنت کہ بلوچی بنرھبندی ھساب ءَ ”میراث اِش کرتگ ” ءِ بزانت چی اِنت ؟ ماں گپ ءُ گالاں یک ءُ باز ءِ بنرھبندی گیش ءُ گیوارچے پیم بیت ؟”ھرمدام ‘ پہ تئی ھاتر ءَ’منی سر دیوال ءَ لگ اِت ” رنگیں گپ ءُ گال بلوچی ءَ چون پولنگ کن اَنت کہ دری گالانی کار مرد اِش نہ کنت ؟بندر بنرھبند اِنت یا گال اَنت ؟
جیڑگ نوں پاد کئیت کہ ھبر ءِ بن در اَتکگ ۔اد ءَ اے جیڑگ ءَ چوش کہ جیڑگ لو ٹ اِیت نہ جیڑگءِ لھتے سبب اَنت ۔اد ءَ من پہ زانت جاگہ جاگھے بنرھبند ءِ سر ءَ ھور ک ءُ مانگیش اِتگیں رواجی گالوار ءِ بدل ءَ گوں وش ھبری ءَ وانوکاں بنرھبندی ردیانی شون دیگ ءِ راہ گیپتگ ۔اے منی سسا ساچ نہ اَنت بلکیں منی در برتگیں درونت اَنت ۔نوں کسے گوں ایشاں تپاک دار اِیت یا گوں گواچنیں دروراں رد کنت ھر دو پیم پہ زبانپولاں سکینے ۔
بلوچی سیاھگ ءُ بنرھبند ءِ سر ءَ گوں ھورتچاری کارے دیریں دست ءَ کرتگ بلئے سیاسی ءُ وانگ ءُ زانگی دزگٹیاں کا ر دیم ءَ نہ ٹکگ ءَ اِنت۔من بِھ ماں اے سر ھال ءَ نبشتگ کنگ ءِ باوست نہ کرتگ اَت اگہ اے ترس ءَ گور مہ جت اِنت کہ گوانکوھوار جنگ ءِ پاس ءَ اَنت ءُ اے کار کہ منی نز ءَ بلوچی ءِ وشدْروشمی ءِ درجنگ اِنت اشکند مہ بیت پمشکا گوں سنگتانی سکین ءَ لھتے گیش اِتگ ءُ ڈلگتریں گپاں شمے دیم ءَ ایر کنگ ءَ آں ۔
اے سکین ھم چوش شئے پھوالی سکین ءَ گواتانی بور ءَ سوار انان ءَ ایر رتک ۔چہ زرمبش پبلی کیشنز ءِ نیمگ ءَ بلوچی تامر سر مچار ءِ جوڑ کنگ ءِ چن ءُ لانچ بوگ ءَ اَت ۔ھمے نیام ءَ من ءَ گوں وتی سنگت ءُ بلوچی زبان ءَ زھگانی اولی ماہتاک درونت ءِ شونکا ر دید گ نذر ءَ گوں کارے کپت ۔من ایس ایم ایس ءِے کرت ھمے ایس ایم ایس ءِ پسو ءَ منی تہ ءِ زبانپول ٹوہ اِینت ءُ من ھمے شور کرت کہ باید اے ھبر دو سنگتانی میان ءَ مہ کٹ اِیت بلکیں اے یک جیڑگے جوڑ بہ بیت پرچہ کہ اے جیڑگ یوک مئے نہ اِنت بلوچی ءِ کلیں نبشتہ کارا ن ئیگ اِنت ۔

نبشتہ کار : تھگند یں دید

روتاک توار ءَ ڈاکٹر ناگمان ءِ نبشتانکُک (1) ”گواچن ”ءِ سر ھال ءَ چاپ بوگ ءَ اَنت ۔من گوں ڈاکٹر ءِ لیکو ءَ نا تپاک بوت نہ کن آں کہ من ءُ آئی ءِ گْرینک یک اَنت بلئے آئی ءِ لوزانکی لیکوءِ سر ءَ من وتی نا تپاکی ءِ در شانگءَ ھچ میا ر نہ کن آں ۔ڈاکٹرءِ کرد ءُ پگر آئی ءَ چوناھی ءَ سر جم کن اَنت ۔آئی ءِ ” گواچن” ءِ لک نبیسیءِ درگت ءَ ھم وتی لیکھے ھست ‘ من ءَ پمشکادوست نہ بیت کہ من چہ آئی ءَ ساچشتکاری ءِ واھگ دار آں۔ناگمان ءِ زبان اگہ لیمارکیٹ ‘ کریمک ھوٹل گوادر ‘یا کہ تربت ‘ تمپ ءُ نگور ءِ ھوٹلی تلوانی سر ءَ چہ جوزگ ءُ مارشتاں سر ریچیں سد سلام کرزیں سیاسی جھدکارانی زبان بہ بیت گڑا من ڈاکٹر ءَ تاوانبار سما کن آں ۔”گواچن ”راست اِنت کہ ھما راستی ءَ گْوش اَنت کہ پہ آئی ءِ منائینگ ءَ دگہ باوستے پکار مہ بیت انچوش کہ لکوے ءَ ھرکس دیست کنت بلئے گواچن اگہ راجدپتری بہ بیت یوک ءَ ھما مردم آئی ءِ راستیءَ سما کرت کنت کہ زانتکار اِنت ۔انچوش کہ لکو ءَ ھر کس گند اِیت بلئے یوک شیواریں دریا وردے زانت کہ اے لکو کجام کندو ءَ اِنت ۔آاُود ءَ آپ چیر ءَ کوہ ھست کہ نیست ‘ آپ تَلگ اِنت کہ جھلانک ۔ڈاکٹر ءِ گیشتریں ”گواچن ”انچین اَنت کہ گْوش ئے ما پیش ءَ ھم ھِش کرتگ اَنت ءُ چندے انچین ھم ونتگ کہ گوں ڈاکٹر ءِ زانت ءَ ھمدپ ءُ ستا کرز اَنت ۔اے ھبر ءَ آوت ھم من اِیت کہ منی زبان ”بازار ”( چاگر د) ءِ زبان اِنت گڑا اے جست پسو لوٹ اِیت کہ بازار ءِ زبان پر چہ نبیسگ ءِ زبان بہ بیت ؟اگہ پسوءِے ایش اِنت کہ پہ مھلوک ءِ سرپدی ءَ گڑا تو اے لیکہ ءَ کجام درنگ ءَ کن ئے کہ نبشتانک وانوکاں گوں زگریں زبان ءَ پجاروک کنت ءُ رژناہ پگر جوڑ کنت۔ پمشکا وانوک چہ نہ وانوکاں بلد تر ءُ آیانی میان ءَ گوں وتی پر وزنیں ھبر اں سھرابنت ۔
ھمک سلامتیں چم گند اِیت گْوش ھِش کْونت(2) بلئے ھرچ سلامتیں زبان گپ کرت نہ کنت ۔ھما مردمے کہ ھبر ءِے پر بزانت نہ اَنت پر شیواریں ھبر ے ءِ ھِش کْونگ ءَ ھمے گمان کنت کہ ھما ھبر ءَ آگْوشگ لوٹ اِیت چہ دگرے ءِ زبانءَ ڈولداری ءَ درشانگ بوگ ءَ اِنت پمشکا لچہ گْوش ءُ نبیسکاراں چاگرد ارزش دنت ۔ ھبر زانتی گوں زانتکاری ءَ ھمگرنچ اِنت بید گْوشگ ءَ زانتکاری ھم سما کنگ نہ بیت ۔زانتکار چوش کندیل ءَ رژن بال اِیت پمشکا آئی ءِ بستار ماں تاموریں شپاں چراگ ئیگ اِنت ۔اے چراگ ءِ دیم ھما وھد ءَ مجین بیت کہ جند ءِ دوت ءِے دیداں سیاہ بہ کن اَنت۔زانتکارءِ زانت ءِ زہ ھما وھدءَ کنٹ بیت کہ آچاگردی گواچناں گوں زانت ءِ کیل ءُ کساسنگ ءَ تور ءُ ٹپاسگ یلہ دنت ۔
دگہ ھبرے نبیسگ ءُ گْوشگ ءِ زبان ءِ میانءَ تپاوت اِنت ۔ما یک کسانیں چاگردی ءَ ھما گالوار ءَ گپ جن اِیں کہ آھند ءُ کوچگ ءِ مردماں پہ نیمونے ھیل کُرتگ ۔بلئے ما کہ نبشتگ کن اِیں گڑ امئے نبشتانک بلوچانی ھمک دیار ءُ ھند ءَ وانگ بنت کہ آیانی ھم مئے پیم ءَ جتائیں نیمونی گالوار (3) ھست اَنت گڑا ؟………………باید مئے نبشتانکی زبان یک گچینیں راھبندے ءَ بہ بیت ھما گچینیں راھبندءَ کہ مئے لوزانکی کماشاں گشینتگ بلئے مروچاں لھتے مزن نامیں رم نبیس چوش کہ استاد اے آر داد(4) ‘ ڈاکٹر ناگمان ءُ دگہ بازیناں بلوچی ءِ گچینیں راھبند یلہ داتگ ۔ھمے بے راھبندی ءَ لھتے ادارہ چوش کہ ماھتاک سچکان اِنت پلہ مرزی کنگ ءَ اَنت ءُ گوش ھِش کْونگ ءَ یک انچیں مجلسے ھم ھست کہ وتی مانگیش اِتگیں راھبندے دار اِیت کہ چہ بلوچی ءِ رواج گیپتگیں نبشتہ راھبند ءَ جتا اِنت ءُ رد ھم (5)۔
من پیش ءَ وتی اے نبشتانک ءِ نام ”زبان باھوٹ ” ایر کرتگ اَت پر چہ کہ المی نہ اِنت ھر وانوکے گوں من تپاک بہ کنت پد ا سما کرت کہ ھما للک کہ مئے دپ ءَ اِنت ما آئی ءِ باھوٹ اِیں بلئے مئے ماتیں زبان مئے باھوٹ اِنت ۔اگہ چوش مہ بوت اِنت گڑ اما تھماروکیں سید ءِ پیم ءَ(6) زبان زبانزانتانی گور ءَ پو ل اِتگ اَت وتی لوگ ءُ کھول ءِ گالوار ءَ زگریں بلوچی سر پد نہ بوتگ اِت اِنت ۔ نوں باید ما بلوچی دودانی پد ءَ وتی باھوٹ ءَ بہ پھریز اِیں ۔

:تھگند یں دید

روتاک توار ءَ ڈاکٹر ناگمان ءِ نبشتانکُک (1) ”گواچن ”ءِ سر ھال ءَ چاپ بوگ ءَ اَنت ۔من گوں ڈاکٹر ءِ لیکو ءَ نا تپاک بوت نہ کن آں کہ من ءُ آئی ءِ گْرینک یک اَنت بلئے آئی ءِ لوزانکی لیکوءِ سر ءَ من وتی نا تپاکی ءِ در شانگءَ ھچ میا ر نہ کن آں ۔ڈاکٹرءِ کرد ءُ پگر آئی ءَ چوناھی ءَ سر جم کن اَنت ۔آئی ءِ ” گواچن” ءِ لک نبیسیءِ درگت ءَ ھم وتی لیکھے ھست ‘ من ءَ پمشکادوست نہ بیت کہ من چہ آئی ءَ ساچشتکاری ءِ واھگ دار آں۔ناگمان ءِ زبان اگہ لیمارکیٹ ‘ کریمک ھوٹل گوادر ‘یا کہ تربت ‘ تمپ ءُ نگور ءِ ھوٹلی تلوانی سر ءَ چہ جوزگ ءُ مارشتاں سر ریچیں سد سلام کرزیں سیاسی جھدکارانی زبان بہ بیت گڑا من ڈاکٹر ءَ تاوانبار سما کن آں ۔”گواچن ”راست اِنت کہ ھما راستی ءَ گْوش اَنت کہ پہ آئی ءِ منائینگ ءَ دگہ باوستے پکار مہ بیت انچوش کہ لکوے ءَ ھرکس دیست کنت بلئے گواچن اگہ راجدپتری بہ بیت یوک ءَ ھما مردم آئی ءِ راستیءَ سما کرت کنت کہ زانتکار اِنت ۔انچوش کہ لکو ءَ ھر کس گند اِیت بلئے یوک شیواریں دریا وردے زانت کہ اے لکو کجام کندو ءَ اِنت ۔آاُود ءَ آپ چیر ءَ کوہ ھست کہ نیست ‘ آپ تَلگ اِنت کہ جھلانک ۔ڈاکٹر ءِ گیشتریں ”گواچن ”انچین اَنت کہ گْوش ئے ما پیش ءَ ھم ھِش کرتگ اَنت ءُ چندے انچین ھم ونتگ کہ گوں ڈاکٹر ءِ زانت ءَ ھمدپ ءُ ستا کرز اَنت ۔اے ھبر ءَ آوت ھم من اِیت کہ منی زبان ”بازار ”( چاگر د) ءِ زبان اِنت گڑا اے جست پسو لوٹ اِیت کہ بازار ءِ زبان پر چہ نبیسگ ءِ زبان بہ بیت ؟اگہ پسوءِے ایش اِنت کہ پہ مھلوک ءِ سرپدی ءَ گڑا تو اے لیکہ ءَ کجام درنگ ءَ کن ئے کہ نبشتانک وانوکاں گوں زگریں زبان ءَ پجاروک کنت ءُ رژناہ پگر جوڑ کنت۔ پمشکا وانوک چہ نہ وانوکاں بلد تر ءُ آیانی میان ءَ گوں وتی پر وزنیں ھبر اں سھرابنت ۔
ھمک سلامتیں چم گند اِیت گْوش ھِش کْونت(2) بلئے ھرچ سلامتیں زبان گپ کرت نہ کنت ۔ھما مردمے کہ ھبر ءِے پر بزانت نہ اَنت پر شیواریں ھبر ے ءِ ھِش کْونگ ءَ ھمے گمان کنت کہ ھما ھبر ءَ آگْوشگ لوٹ اِیت چہ دگرے ءِ زبانءَ ڈولداری ءَ درشانگ بوگ ءَ اِنت پمشکا لچہ گْوش ءُ نبیسکاراں چاگرد ارزش دنت ۔ ھبر زانتی گوں زانتکاری ءَ ھمگرنچ اِنت بید گْوشگ ءَ زانتکاری ھم سما کنگ نہ بیت ۔زانتکار چوش کندیل ءَ رژن بال اِیت پمشکا آئی ءِ بستار ماں تاموریں شپاں چراگ ئیگ اِنت ۔اے چراگ ءِ دیم ھما وھد ءَ مجین بیت کہ جند ءِ دوت ءِے دیداں سیاہ بہ کن اَنت۔زانتکارءِ زانت ءِ زہ ھما وھدءَ کنٹ بیت کہ آچاگردی گواچناں گوں زانت ءِ کیل ءُ کساسنگ ءَ تور ءُ ٹپاسگ یلہ دنت ۔
دگہ ھبرے نبیسگ ءُ گْوشگ ءِ زبان ءِ میانءَ تپاوت اِنت ۔ما یک کسانیں چاگردی ءَ ھما گالوار ءَ گپ جن اِیں کہ آھند ءُ کوچگ ءِ مردماں پہ نیمونے ھیل کُرتگ ۔بلئے ما کہ نبشتگ کن اِیں گڑ امئے نبشتانک بلوچانی ھمک دیار ءُ ھند ءَ وانگ بنت کہ آیانی ھم مئے پیم ءَ جتائیں نیمونی گالوار (3) ھست اَنت گڑا ؟………………باید مئے نبشتانکی زبان یک گچینیں راھبندے ءَ بہ بیت ھما گچینیں راھبندءَ کہ مئے لوزانکی کماشاں گشینتگ بلئے مروچاں لھتے مزن نامیں رم نبیس چوش کہ استاد اے آر داد(4) ‘ ڈاکٹر ناگمان ءُ دگہ بازیناں بلوچی ءِ گچینیں راھبند یلہ داتگ ۔ھمے بے راھبندی ءَ لھتے ادارہ چوش کہ ماھتاک سچکان اِنت پلہ مرزی کنگ ءَ اَنت ءُ گوش ھِش کْونگ ءَ یک انچیں مجلسے ھم ھست کہ وتی مانگیش اِتگیں راھبندے دار اِیت کہ چہ بلوچی ءِ رواج گیپتگیں نبشتہ راھبند ءَ جتا اِنت ءُ رد ھم (5)۔
من پیش ءَ وتی اے نبشتانک ءِ نام ”زبان باھوٹ ” ایر کرتگ اَت پر چہ کہ المی نہ اِنت ھر وانوکے گوں من تپاک بہ کنت پد ا سما کرت کہ ھما للک کہ مئے دپ ءَ اِنت ما آئی ءِ باھوٹ اِیں بلئے مئے ماتیں زبان مئے باھوٹ اِنت ۔اگہ چوش مہ بوت اِنت گڑ اما تھماروکیں سید ءِ پیم ءَ(6) زبان زبانزانتانی گور ءَ پو ل اِتگ اَت وتی لوگ ءُ کھول ءِ گالوار ءَ زگریں بلوچی سر پد نہ بوتگ اِت اِنت ۔ نوں باید ما بلوچی دودانی پد ءَ وتی باھوٹ ءَ بہ پھریز اِیں ۔

:گال ءِ ارواہ

گال ءِ ارواہ

”جی واجہ …………….”توکہ گْوش ئے ”شر واجہ ” من گمان کن آں کہ ترا تامری جناں گیپتگ یا کہ ادب ءِ ملنڈیں موراں چُنڈ اِتگ ۔سنگت کہ واجہ بہ بنت گڑا ماں گالبلدانی تہ ءَ واجہ ءِ گال ءِ بزانت بدل کنگ لوٹ اِیت ۔ھمے منی نزءَ گالانی نپس گیری اِنت ءُ من ءُ تو باید گالاں آیانی ارواہ ءِ پد ءَ زندگی بہ دئے اِیں ۔بہ گندئے کہ اے بنرھبندی ردی یے نہ اِنت بلئے گال ءِ ارواہ ءِ کوش اِنت ۔
بلوچی ءَ ”آپ ” نیست

”اسلام وعلیکم ”
”وعلیکم سلام ”
”تو چون ئے ؟”
”من شکر آں ”
”شما چون ئے ”
” منا دگہ کس ھمراہ نئیں * من یوک آں ۔”
من سر پد بوت آں ۔ توزان ئے کہ بلوچی ءَ ”آپ ” نیست بلئے پدا ھم لھتے ادبی ملنڈ (7)اردو ءُ فارسی ءِ گیگان ءَ ” تو ” ءِ بدل ءَ آپ گوش اَنت ” تو ” ءَ شرپدار کن اَنت بلئے زبانءِ پولنگ بوگ ءِ ھیال اِش نیست ۔من در برت کہ ”شما ” یوک ھما وھد ءَ گْوشگ بیت کہ دیم ءِ مردم چہ یکے ءَ گیش بہ بنت ۔
گالانی پجاروکی

مئے تب ءِ مردم سرانو بہ بیت کہ جاھمنند ۔چاھی ھوٹلاں روگ ءِ نیمون ءِے چہ چاہ ورگ ءَ گیش پوتاری ءِے بیت ۔سروں کپت ھوٹلے ءَ چہ بلوچی لچہ کاراں یک بیلے ءَ ڈِک وارت ۔چم ءِے رژناہ بوت اَنت اتک منی دیم ءَ سنٹ بوت ءُ بلوچی زبان ءِ سرءَ سساتْرانی ءَ بنا بوت ۔
”یار باز دیر یں تئی گما ملاقات نہ بوتہ ۔منی خواہش بوتہ کہ تراملاقات بہ کن آں اے من مضمونے لکھ اِتگ بہ چار ءِے ۔”
”یوک تو ناں مروچاں بلوچی ءِ ھمک نبشتہ کار ءِ سیاھگ چہ راھبند ءَ در اِنت بلئے تئی نبشتانک چہ باروئیں* ( بدل زرتگیں ) گالاں ھم سر ریچ اِنت ۔” من آئی ءِ نبشتانکے وانگ ءَ پد گْوشت۔
”یار اے رجعت پسندی ئیں* ۔الفاظ ھچ زبان ءِ میراث نیاں* ۔نیکہ بلوچی ءِ تمامیں الفاظ تھناآئیگ اَنت ماوتی ھبر ءِ گشینگ ءِ ھاترءَ دگہ زبانانی الفاظاں استعمال کت *کن اِیں ”
چر آئی ءِ دلجمیں تْران ءَ من پہ دمانے ءَ گانگا بوت آں۔پدا من جیڑ اِت کہ اگہ ھمے باروگالانی بدل ءَ ما بلوچی گال کارمرد بہ کن اِیں زاناں مئے گپ بے تام یاکہ اڑوک بنت ؟؟……………”دیریں گوں تو دوچار نہ کپتگ آں ۔من نبشتانکے نبیس اِتگ بہ چار ءِے ۔یار اے کوھنگ دوستی اِنت ۔گال ھچ زبان ءِ مڈی نہ اَنت ۔نہ کہ بلوچی ءِ کلیں گال یوک آئیگ اَنت ۔ماپہ وتی ھبرانی گشینگ ءَ باروگال کار مرد کرت کن اِیں ۔” راستی اِیش اِنت کہ بلوچی ءِ ھچ گال پہ ما اڑوک نہ اِنت البت لھتے گال انچین ھست کہ مئے پجاروک نہ اَنت ۔”تامر ”ءِ گال سید ءَ پر بستگ پیش ءَ کس چہ ایشی ءِ بزانت ءَ آشنا نہ اَت ءُ ھمے پیم ”منتوار ”ءِ بدل ءَ شکریہ گْوشگءِ رواج اَت۔مروچاں ”تامر” بلوچی ءِ گیشتریں تامری پیتانی پوش ءِ سر ءَ نبشتگ ءُ ”منتوار ”کراچی ءِ بلوچانی دپ ءَ ھم نشتگ ۔
گالانی بلوچی رد ءُ بند

”منی سر ءَ سنگے لگ اِتگ’ دیوال ءَ پوسٹرے لگ اِتگ ‘ تئی گداں سیاھیں ٹکے لگ اِتگ ‘ تو بازاربہ لگ بیا’ آ روگ ءَ لگ اِت ” من روچے سما کرت کہ اے لگگ مئے زبان ءِ گال بوت نہ کنت بلئے اگہ ما ایشی ءَ چہ وتی زبانءَ بہ کش اِیں مارا بازیں اڑے مانترین اِیت ۔ ایشی ءَ وَ گْوش ئے مئے زبان ءَ ھنڈال جتگ یا کہ مئے جند ءَ ایشی ءِ انچوش آجت اِنت نوں مارابید ایشی ءَ بوت نہ کنت۔بلئے من جیڑگ یلہ نہ دات نوں سر پدآں کہ مئے جنجال ماں یکیں دپ ءَ دوزبانی اِنت ۔ ھما در آمدیں زبان ءَ کہ ما لھتے جوانیں گپ ھِش کرتگ۔ ما چہ وتی نا سر پدی ءَ آیاں چہ بلوچی گپ درانگاز ی ءَ جوانتر سر پد بوتگ اِیں ءُ ھمے رِد ءُ بنداں رجانک کنگ ءِ یک رَدیں راھبندے زرتگ اَت۔ما اد ءَ اَڑ اِتگ اِیں کہ اگہ ما ” تو بازار ءَ بہ لگ بیا ” ءَ زگر کنگ بہ لوٹ اِیں گڑا چوش بیت کہ ” تو بازار بہ لچ ءُ بیا” کہ بے سر یں گپے بلئے اگہ ما گالانی رِد ءُ بنداں بد ل بہ کن ءُ بہ چار اِیں چد ءُ شر کن ءُ بلوچی رنگ ءَ بنت ” دیوال ءَ پوسٹرے لچ اِتگ ‘ منی سر ءَ سنگے کپتگ ‘تئی گداں سیاھیں ٹکے چتگ ‘تو بازار ءَ بروبیا’آروان بوت ”۔
ھمے وڑ ءَ ما رودراتکی دمگ ءِ ھِندی جتیں بلوچ ”ادھر سے ‘ اُدھر سے ‘ تم سے………..” ءِ وڑ ءَ ”چہ ءُ پہ”ءَ کہ چہ نامگال ءُ نامبدل گالاں پیش کارمرد بنت رندءَ کار بند اِیں ”اد ءَ چہ ‘ آاُود ءَ چہ ‘تو پہ …………..”اگہ کسے ”تو پہ” ءِ ردی ءَ سر پداِنت گڑ ا پہ ایشی ءِ سرپدی ءَ میار مہ کنت کہ ” چہ ” ھم ھمے گونگیں گالے ءُ ھردوانی بزانت ھم نزیک نزیک اَنت ءُ ھرد و یک وڑ ءَ کارمرد کنگ بنت بزاں” چہ اد ءَ ‘ چہ آاُود ءَ ‘ ءُ پہ تو ………………” ۔
تکنیکی ردی

من وتی اولی آزمانک ”سرتگیں برنج ”1998ءُ 1999ءِ میان ءَ نبیس اِتگ ۔اے نبشتانک ھمے سالاں ماں ماھتاک بلوچی ءَ چاپ ھم بوتگ ۔ اے وھد ءَ روایرشتی بلوچستان( لانچ ۔ زر ) ءَ بوگ ءِ سبب ءَ من ءَ بلوچی ءِ اے تاک دست نہ کپتگ ءُ منی دپترانی تہ ءَ ھم ھمے آزمانک نیست بلئے من ءَ اے آزمانک ءِ تہ ءِ وتی تکنیکی ردی کلھے یات اِنت ۔منی اے آزمانک ءِ تہ ءَ منی کارست ءِ ”اُجریک ” توار کنت ۔چہ آزمانک ءِ نبیسگ ءَ سالے ءَ پد من مار اِت کہ انسان ءِ لاپ ءَ چوش پس ءُ دگہ دلوتانی پیم ءَ اُجریک مان نہ اِنت بلکیں معدہ یاکہ کسان ءُ مزنیں روت اَنت کہ آئی ءِ وراکاں جاگہ دئے اَنت ۔اے رد ءَ بلوچی بتلے ھم ھست کہ”اگہ مردم ءِ لاپ ءَ اُجریک مان بہ بوت اِنت رومست ءِے کرتگ اَت ۔”اے رنگیں تکنیکی ردی نبشتہ کار ءِ نزانتکاری ءَ درا کن اَنت ءُ نبشتہ کارھما شے ءِ بارو ءَ کہ نہ زانت باید نبشتگ مہ کنت پرچہ کہ نبشتانک زانشتی نکان ءَ گْوش اَنت کہ چہ آیاں وانوک نوکیں درونت در بر اَنت۔
ھمے پیم چہ سید ھاشمی اکیڈمی نیمگ ءَ سید ءِ بوتن روچ ءِ درگت ءَ برجم داشتگیں دیوانے ءَ من ”اوشتر ءِ بھگ” ءِ بدل ءَ ”اشترءِ رم ” گْوشت چہ لھتے بیلانی دلگوش گو ر کنائینگ ءَ من وتی ردی مار اِت ءُ کمے پشل ھم بوت آں ۔
ھمے زندگی اِیت

سالے ءَ برز تر ءِ ھبر اِنت کہ سنگتے ءِ سر منی دوار ءَ کپت ۔منی گو ں آئیءَ سیاسی لیکو ءِ سیادی اَت ۔من نہ زانتگ اَت کہ آئی ءَ گو ں لوزانک ءَ ھم ھدوناکی ھست ۔گوں من ءَ بلوچی لوزانک ءِ سر ءَ گپ ءِے بنا کرت ۔من ھبرے ءِ پشت ءَ درائینت ”ھژدری نہ اِنت کہ یک جوانیں رم نبیسے جوانیں لچہ کارے ھم بہ بیت یا کہ جوانیں لچہ کاریک جوانیں زبان زانتے ۔ ادءَ دلگوش کرز اِیش اِنت کہ زبانزانتی گالبلدی نہ اِنت ۔”آئی ءَ گوں من تپاک داشت ءُ یک نامی ئیں آزمانکارے ءِ نام گیپت ءُ گْوشت کہ ………….مزنیں رم نبیسے ”آئی ءِ دل ءَ واجہ چہ سر نبیس کارا ں یکے اَت ءُ اے ھبر پہ نہ زانتکاری دروگے ھم نہ اَت ۔بلئے من آئی ءَ یک کچوے ءِ نیمگ ءَ دلگوش گور کنائینگ ءَ چک ءُ پد نہ بوت آں ءُ ھما دمان ءَ در برت ”تو راست گْوش ئے اگہ واجہ ءِ آزمانکے ءِ سر گال ”ھمے زندگی اِیت ”گالٹک ( کمپوزنگ ) ءِ ردی بوت اِنت من ھم گوں تو تپاک داشتگ اَت ۔پہ رم نبیسی ءَ یوک ھیال ءِ جھلانکی درد نہ وارت باز انچیں مردم ھست کہ جوانیں ترانکار اَنت بلئے گوں آیاں نبشتگ کنگ نہ بیت ۔نبشتہ کارھما اِنت کہ نبشتانک ءِ ازم ءُ ھما زبان ءَ کہ نبشتگ کنت آئی ءِ نبیسگ ءَ زانت ۔آ انچوش پہ دیم پوتاری نہ کنت گالاں در چنت ءُ جوانیں گوناپی ءَ رد ءُ بند دنت ۔ ”ھمے زندگی اِیت ”ءِ مراد چی اِنت ؟سیاھگ اولی درجگانی درونت اِنت ھماکہ وت در ونت دیوک ( نبیسو ک ) اِنت اولی درجگ ءِ نودربرانی پیمیں ردی یے بہ کنت گڑا تو آئی ءِ زانتکاری ءِ سر ءَ چون پھر بست کن ئے ؟…………”ھمے زندگی اِنت” ما ں بلوچانی ھچ گالوار ءَ ”ھمے زندگی اِیت ”گوشگ نہ بیت ”اِیت ”پہ ” آ ” کار بندگ بیت ۔چوش کہ ”آ تچ اِیت ‘ گریواِیت ‘ بج اِیت ءُ دگہ دگہ ………..”
وشکند ٹی وی

بلوچی زبان ءِ دومی سیٹلاہٹ ٹی وی پہ بلوچ ءَ نیکیں مستاگے ءَ کم نہ اِنت ۔بلئے اے استان ءَ کہ تاکاری چوناھی ءَ گٹگیر اِنت پہ یک بلوچی نیوز چینلے ءَ چہ آجوئی ءَ پیش جوانیں تاکاری ءِ اوست کنگ وشمنی اِنت البت پہ زبان ءُ لوزانک ءِ دیمروی ءَ اے رنگیں ادارہ باز کار کرت کن اَنت۔
نوکیں ٹی وی ءِ ٹسٹ ٹرانسمیشن ءِ باریگ ءَ چہ ٹی وی ءِ مھمانجلاں (اینکرا ں ) یکے ءَ وتی پجاروکی دیوانے ءِ تہ ءَ منی ھیال ءَ پہ وتی سر ءَ بیوکیں نگدانی پیش بندی ءَ گپے جتگ کہ ”مکران ءِ بلوچ باید کراچی ءِ بلوچانی زبان ءَ برداشت بہ کن اَنت ۔”اے اولی رند اَت کہ من ھِش کرت کہ کراچی ءِ بلوچاںھم وتا زبانے ھست ۔
من ھروھدے کہ نوکیں ٹی وی ءَ چار آں منا وشی رست کہ ٹی وی ءِ کارکن وتی بلوچی ءِ زگر کنگ ءِ جھد ءَ اَنت ۔اے زانشتی ھبر من ھچ کمار نہ کرت کہ ٹی وی ءُ تاکانی ھمے ذمہ واری بیت کہ آسر جمیں راج ءَ یک تپاک ءُ گیش اِتگیں راھبندی زبانے بہ دئے اَنت ۔ھمے رنگیں ادارہ چاگرد ءِ زبان ءَ زگر کن اَنت ۔اد ءَ ٹی وی ءِ مھمانجل دنیگت وتی زبان ءَ زگر کنگ ءِ جھد ءَ اَنت ۔من اے ھبر ءِ ھم منوک آں کہ گپءِ تہ ءَ زبان ءِ گچینی راھبندانی سر ءَ ریا رو کنگ بہ بیت بلئے ماں نبشتگ ءِ تہ ءَ ناں ۔من نوکیں ٹی وی ءِ ٹیکرے ونت ”پسنی ءَ لھمیں ھور ءَ گور ت ”۔
من ٹی وی ءِ پیشکارے ءَ ایس ایم ایس کرت ”ھور ءِ ریچ ءُ موسم ءِ ھساب ءَ بلوچی نام ھست اَنت ۔لھم ءِ بزانت ”نرم ”اِنت ءُ ھور نرم نہ بیت ۔پہ ھورءَ ”تنک ” کارمردبیت بزاں”تنکیں ھور ”۔ اے رد ءَ ”شنز’ دْرد ‘ ترمپ ‘ الکاپ گوار ‘ تنک گوار ‘ مرگاپ رنگیں گال ھست اَنت ۔ھمے پیم ”ترندیں تراک ”ھم زور دار دھماکہ ءِ رَدیں رجانک اِنت ” بر ز تواریں تراک ” ھما تراک ءَ گْوش اَنت کہ تاوانے نہ داتگ ءُ یوک توارے کرتگ ھمے پیم ”مزن تراک ءُ شہ تراک ” ھما گْوشگ بنت کہ تاوان اِش داتگ۔بلوچی چینل ءَ گپ جنوک ھم باید بلوچی ءِ زانتکار بہ بنت بلئے نبیسکار ( اسکرپٹ رائیٹر ) وَابید چہ ھما مردماں کہ بلوچی زبان ءِ نامی ئیں نبشتہ کار اَنت دگہ کس زورگ مہ بنت یابلوچی ءَ ایم اے کرتگ اِش ۔ یکرندے پد ا دلگو ش گور کنائینگ لوٹ آں کہ بلوچی ءِ نبشتہ راھبند نہ مکران ئیگ اِنت نہ کہ رخشان ءُ کراچی ءِ بوت کنت بلکیں اے چہ بلوچستان ءِ کنڈ کنڈ ءَ درجتگیں بلوچی ءِ زگریں بنرھبندانی ھسابءَ بلوچی ءِ کماشیں زبانپولانی جوڑ کرتگیں اِنت۔ اے سید ءِ راھبند ھم نہ اِنت البت اے ھبر راست اِنت کہ ایشی ءِ گیشتریں بھرے سید ءَ در جتگ ۔اگہ نوکیں ٹی وی ءِ کاردار ایشی ءَ مہ من اَنت ءُ بے سر ی بہ کن اَنت گڑاٹی وی ءِ نام ھم سر کنگ ءُ ”وشکند ٹی وی ” ایرکنگ بیت پرچہ کہ لھتے ڈلگیں ردی انچین اَنت کہ آیانی سر ءَ مردم ءَ کندگ کئیت ۔
بلوچی ءِ گلینتگیں گا ل

ڈھنڈور سیاھیں گنڈارے ژنگ ژنگ ءَ توار کش اِیت ۔دار ءُ تیرانی ٹنگاں جاگہ کنت ۔ باز مردماں وھم اِنت کہ ڈھنڈور ءِ ژنگگ مھمان کار اِیت ۔ھرکس زانت کہ ڈھنڈور بلوچی گالے بلئے بلوچی نبشتہ کار ایشی ءِ نبشتہ کنگ ءَ گوش ئے زاناں میار کن اَنت گیشتر ھمے سر پد اِنت کہ اے ھندی (ھندوستانی زبان) گال اِنت کہ آایشی ءَ یوک یک محاورہ ”ڈھنڈور ا پیٹنا ” ءِ تہ ءَ کارمرد کن اَنت۔ راستی وَ ایش اِنت کہ آ ڈھنڈور ءِ جند ءَ نہ زان اَنت کہ چے یے ۔ ڈھنڈور ءِ گال پہ بلوچی ءَ جار پرینگ ءُ پروپیگنڈہ ءَ ھم کار مرد بیت۔ ھمے پیم ”بزدل ”ھم زگریں بلوچی اِنت بلئے ما زور گلینتگ ءُ درآمد ءِے سر پد بئے اِیں ۔ھمے وڑءَ دستبردار ‘سر براہ ‘ راھبر ‘پیامبر رنگیں گال اَنت ما باید ایشانی کارمرد ءَ ھچ میار مہ کن اِیں ۔
ماں فارسی ءَ بلوچی راھبند

واجہ سید ھاشمی اولی پولکار اِنت کہ بلوچی ءِے چہ فارسی ءَ کْوھن تر لیک اِتگ چد ءُ پیش گیشتر زانوگر انی ھمے گمان بوتگ کہ بلوچی چہ فارسی ءَ در کپتگیں زبان اِنت ایشی ءِ لھتے گواچن مار اچہ سید ھاشمی ءِ اردو کتاب ”بلوچی زبان وادب کی تاریخ ‘ایک مختصر جائزہ ”ءِ تہ ءَ دست کپ اِیت ۔پہ ایشی ءَ دگہ یک مزنیں گواچنے ایش اِنت کہ روچ مروچی ھم فارسی ءِ گیشتر گالبند ءُ ترکیب ماں بلوچی بنرھبندی ھساب ءَ اَنت ۔بلوچی راھبندءَ ما گْوش اِیں ”گلاس ءِ آپ ”ءُ فارسی ءَ گْوش اَنت ”آبِ گلاس ”اے ھساب ءَ ”بزدل ”اگہ فارسی گالے گڑا ”دلِ بز” پرچہ نہ اِنت ؟ھمے پیم گلدستہ ”گل ءِ دستگ ” اِنت ”دستہِ گل ”نہ اِنت ۔اے درسیں گالبند ھمے گپ ءَ درا کن اَنت کہ بلوچی چہ فارسی ءَ کوھن تراِنت پمشکا ابید چہ ایشی ءَ کہ فارسی ءَ وتی بنرھبندی کشک دیریں چہ بلوچی ءَ گستا کرتگ انگت ماں فارسی ءِ گیشتر کوھنیں ترکیب ءُ گالبند بلوچی بنرھبندءِ ھساب ءَ اَنت ۔ اُردو ءَ کہ ھرچ گالے زرتگ آھم چوش کہ اردودان سر پد اَنت فارسی نہ اَنت بلکیں بلوچی اَنت ۔چوش کہ ”ہندوستان ‘بلوچستان (ہند وءِ استان ءُ بلوچ ءِ استان )گلدان ‘ سر پوش ‘ دروازگ (8)’قبرستان ‘ دربستان (9)فارسی کْوھنیں ترکیب بلوچی ءَ اَنت بلئے نوکیں چہ عربی ءَ بارو زرتگیں راھبند ءَ اَنت چوش کہ ”دربازی ” (آؤٹ ) بزاں چہ ”گوازی ءَ در” بوگ ۔بلوچی ءَ اے گال ”بازی در ”یاکہ ”گوازی در ”اِنت ۔
اے ھبرءِ آسر اِیش اِنت کہ مئے زبانپول باید فارسی ءِ کْوھنیں گالاں پھک ءَ درآمدسر پد مہ بنت پر چہ کہ اگہ تو فارسی ءِ تہ ءَ نوک اتکگیں ”عربی ” گال ءُ ترکیباں بہ کش ئے بلوچی ءِ زگریں گال پشت کپ اَنت ۔فارسی (10)ءِ چہ بلوچی ءَ گسر بوگ ءِ نیمون گوستگیں روچ ءَ یک انچیں جھدے بوتگ کہ مروچاں براھوی نبشتہ کاراں دست ءَ زرتگ بزاں کہ چہ براھوی ءَ بلوچی ءِ زگریں گالانی کشگ ءُ انچیں گالانی ھوار گیجگ کہ بلوچستان ءِ دگہ دمگاں گْوشگ نہ بنت ءُ براھوی نبشتہ کارانی نز ءَ زگریں براھوی اَنت ۔اے جھد ءِ مستریں گْواچن پہ ھساب ”براھویانی ” داں سئے ءَ چہ بلوچی ھساب ءَ جتائیں ھساب جوڑکنگ اِنت ۔اے پیم براھوی گوں گشادی ءَ یک جتائیں زبانے ءِ بستار ءَ ردوم زورگ ءَ اِنت۔اگہ اے جھد کنگ مہ بوت اِنت مروچی براھوی ءِ بستار چہ بلوچی ءِ گالوارے ءَ برز تر نہ اَت ءُ فارسی ھم انچوش ۔
است ءُ ھست ۔” و ” ءُ ” ءُ ”

من نبیس اِتگ کہ فارسی زبان ءِ جوڑ بوگ ءِ نیمون چہ بلوچی راھبندءَ گستائیں راھبندے ءِ گرگ اَت ۔پمشکا ما چہ فارسی یا کہ چہ آئی ءَ نوکتریں زبان اردو ءِ گیگان ءَ پہ بلوچی ءَ مادنیں کشکے رست نہ کن اِیں البت فارسی ءُ اردو زبانپولاں پہ وتی نبشتانکاں کارمرد بوتگیں گالانی بندر ءِ درجنگ ءَ بلوچی ھیل کنگ المی بیت ۔یک نوبتے بلوچی ءِ گیشتر نبشتہ کار ھمے سر پد اَت کہ ”ھست ”ءِ راست نبیس ”است ”اِنت ءُ” ءُ ‘ ‘ ءِ ” و ” کہ رواج گیپتگ اَت۔بلئے راستی ایش اِنت کہ ” ءُ ” ءِ توار ماں بلوچی ءَ چہ ”اُو” ءَ نزیک اِنت ءُ ” و ” ءِ چہ ” واؤ ” ءَ ۔شما کمے فارسی گالوار ءَ گیر بیار اِت ۔فارسی گْوش اَنت ”من وَ تو ” ءُ بلوچ گْوش اَنت ”من ءُ تو ”آ” ءُ ” ءِ توارءَ سبک کش اَنت ءُ بلوچ جُھل تر۔ ھمے پیم مروچاں ” است ” ءَ ھم انچوش گْوش اَنت کہ نبیسگ ءَ اَنت بلئے بلوچ ”ھست ” گْوش اَنت ۔”ھست” چہ” است” ءَ کوھن تر یں گالے ۔فارسی ءِ کوھنیں نبشتانکاں ھم” ھست ‘ ‘ نبیس اِتگ ۔ایشی ءِ زگری ءِ دگہ درورے ایش اِنت کہ ھمے ”ھست ” ءَ درکپتگیں گال ”ھستی ” ماں فارسی ءَ دنیگت ھم گوں ” ہ ” ءَ نبیسگ بیت کہ بزانتے موجود ءُ پدر ( ظاہر ) اِنت ءُ پہ مزن شانیں مردمءِ بزانت ءَ ھم کار مرد بیت ۔
*********

نومبر 2009

گرانیں لوزانی بزانت :

اپریچ :روانی ۔گیگ گْو م : نظم وضبط ‘ ترتیب ۔بنرھبند :گرائمر۔یک ءُ باز : واحد جمع ۔درونت :سبق۔ باوست : ہمت ۔گوانکو : گوانکو ماں گوادر ءَ یک جن گونگیں بلاھے ءِ نام اِنت گْوش اَنت کہ ایشی ءَ مردم توار پر جتگ ءُ گوں وت برتگ ءُ اَگول جوڑ کرتگ اَنت ۔تھگندیں دید : ھما چم کہ تہ ءَ گند اِیت ‘ شیاں زانشتی رنگ ءَ چاروکیں مردم ۔ لک نبیسی: مختصر نویسی ۔لکو /لَک ۔کُو: ماں زر ءَ ھما نشون کہ میدءِے یات کن اَنت دانکہ آبزان اَنت کہ آیانی ماھور کجام کندو ءَ آپ ءَ اَنت /چہ دور ءَ زانگی دیوکیں نشون ۔تھماروک : مردمءِ اندربزاںھیال ءِ ماروک /سرپد ءُ شیوار یں مردم۔سرانو : مسافر۔سساترانی :اظہار خیال ۔پہ سمینارءَ ھم کار مرد کنگ بیت ۔بارو : بدل زرتگیں ۔یک سنگے کہ ماھوراں بندگ بیت ھم بارو گْوشگ بزاں بڈ ءُ بار کنگ ھمے سنگ ءَ کنال ھم گْوش اَنت بلئے ادءَ منی مراد” بد ل زرتگیں”اِنت۔ گپ درانگازی : اظہا ر بیان’ طرز بیان ۔نامگال : اسم ۔نامبدل گال : اسم ضمیر۔سیاھگ : اِملا ۔گوناپ : قد وخال۔درجگ : کلاس ۔ تاکّاری /تاک ۔کاری : اھوالکاری ۔صحافت۔راھبندی زبان : اسٹینڈرڈ لینگوئج ۔مرگاپ : ھما ھور کہ چہ آئی ءِ پد کد ءِ مرگانی ورگ ءَ آ پ جم بہ بیت ۔بزاں کم گورتگیں ھور ۔ھما جاگہ کہ شھید واجہ ( شھید غلام محمد )’ شھید لالہ منیر ءُ شھید شیر محمد پاکستانی فوجءِ کمانڈواں ھوار جنگ ءَ پدشھید کرتگ اَنت۔تیر:مزنیں بنڈ ءُ دار کہ پہ لو گ ءِ بان ( چھت ) ءِ دارگ ءَ مان کنگ بنت ۔تلگ ۔تَ۔لگ : آپ ءِ کم جھلانک بوگ ۔
گیش ءُ گیوار :

1:۔اگہ نبشتانک مضمون ءَ گْوش اَنت گڑا نبشتانکک ءِ بزانت کسانیں مضمون اِنت بلئے ایشاں کہ ناگمان نبیس اِیت اگہ نبشتانک نہ گْوش اَنت گڑا نبشتانکک ءِ گالبند ھم رد اِنت ۔ 2:ھِش یک انچیں گالے کہ چر ایشی ءَ پد ”کنت ‘کنگ ‘ءُ کنائین ” ءِ گال ” کْونت ‘ کْونگ ‘ کْونائین” گوشگ بنت ۔باز گالواراں اے ”و” ءِ سر ءَ اوشت ( ْ )ءِ بدل ءَ پیشے ( ُ ) وانگ بیت بلئے منی ھیال ءَ ایشی ءَ سبکوانیں اوشتے ءَ گوں گْوشگ وشتر اِنت۔3:۔ اے گالبند دلگوش کرز اِیت کہ” نیمون” تبی نادراھی ( نفسیاتی بیماری ) ءَ گْوش اَنت ۔ دریا ورد پمشکا زوت ءُ سکا ( بلند ) گپ جنت کہ آئی ءِ توار چہ زر ءِ شور ءُ انجن ءِ توار ءَ برزتر بہ بیت ۔4:۔من لوزانک ءُ بلوچی زبان ءِ بازیں شے چہ واجہ ءَ در برتگ پمشکا من ءِے استاد گْوش آں۔5:۔ اے ردیانی سر ءَ من دگہ نبشتانکے ءَ گپ جتگ ۔6:۔دریگتے من گوادر ی مہ بوتین آں دانکہ گوں سید ءَ سیادی پھک ءَ لوزانکی بوت اِنت ۔ بلئے زاناں من گوادر ی گالوار ءَ نبیس آں یاکہ سید ءِ زبان مکرانی ءُ تیاب دپی بوتگ ؟ اگہ ”ھو ” گڑا نزانتکاری ءِ ” ھو” پرچہ کہ زبانءِ بن چہ گالاں نہ اِنت بنر ھبند ءَ اِنت ۔ سید ءِ کار مرد کرتگیں گال ھم چوش کہ ”کرتگ ‘ بوتگ’ گال ‘ بنت ‘ اَنت ءُ بازیں دگہ ” ما ں تیاب دپ ءُ مکران ءَ گوشگ نہ بنت ۔7:۔ ملنڈ بزانت مسکرا( مسخرا) /ادءَ چہ ادب ءَ مراد لوزانک ناں شر پ اِنت بزاں ھما مردم کہ چہ کچ ءَ گیش بلئے یوک دپ ءِ سر ءَ دگرانی ادب کنگ ءِ ٹھگی کنت ۔8:۔وا : پچ ‘ وازگ : دپ ءِ پچ کنگ ءُ ھبر کنگ ۔در:ڈک /دروازگ : اے ترکیب بلوچی ترکیب جوڑ کنگ ءِ راھبندءَ جوڑ کنگ بوتگ کہ اے راھبند ءَ میانجی ءِ ”ءِ ” دور دیگ بیت (ھلاس کنگ بیت ) بزاں چہ ”در ءِ وازگ ” ءَ در وازگ بزاں ھما ڈک کہ پچ کنگ بیت ۔9:۔ اے گال کمے اجکہ کنت کہ فارسی ءِ چوشیں زانشتی گال ھم بلوچی بوت کن اَنت۔ دربر گ : وانگ یا دربر ‘ بے وان ‘ ءُ ” استا ن ”ءِ بزانت ءَ شما زان اِت کہ” جاگہ ”اِنت ۔اے گال بندر ءَ ”در برستان ” بوتگ ۔اے ھم یک بھمانگی ھبرے کہ سید ھاشمی ءَ پہ” دربستان ”ھما نوکیں گال جوڑ کرتگ آ ئی ءِ اول گال ھم ”دربر ”اِنت کہ ھمے بزانت ءَ زورگ بوتگ ءُ دومی ”جاہ” کہ استان ءِ ھم بزانت اِنت۔10:۔فارسی ءَ نوک بلوچی بہ گْوش ھم رد نہ بئے کہ فارسی زانتکار چہ وتی مانجائی ءَ ایشی ءَ ”فارسی جدید ” منائینگ لوٹ اَنت ۔
گوں قاضی ریحان ءِ بلاگ ءِ منہ واری ءَ