اے منی دیم اِنت ہنرخ بول /سید عاصم محمود/دانش داغؔ
اے منی دیم اِنت ہنرخ بول /سید عاصم محمود/دانش داغؔ
من بندنءِ کنارہ ءَ اوشتا تگ اَتوں ءُ ہما دریائی مُر گاں چارگءَ اتوں کہ بار بار دریا ءِ تہا بُکّی ورگءَ اتنت ءُ وتی بانزلاں تر کنگءَ اِتنتءُ پدا وتی بانزلاں چنڈان ءُ ٹا پُرینان اِتنت۔ آہانی بانزلانی سرءِ ترمپ چو پُلانی سرءِ شب نمبءَ پِٹّگ ءَ اِتنت۔ من ہمیشانی ہمے لیبءَ چارگءَ اَتوں ءُ منی چم بگند ئے چریشا ں ابید دگہ ہچی چارگ لوٹگءَ نہ اِتنت۔ دریاءِ آ پءِ سر ءَ تالانیں تیلاں دریا ءِ آپ گیشتر ترپوناکءُ جُہل تر کتگ اَت، ہالنکہ اے وہداں کِرّ ءُ گْوراں ہچ لانچ نیست اَت۔ بندر گاہءِ سرءَ زنگی ایں رُژنءِ برانز بے تواری ءُ چو گَلّینتگ ایں رُژنءِ پیما گندگ بوہگ ءَ اتنت۔ بندنءِ سر ءِ ماڑی چٹءَ ویران اتنت۔ آہانی ویرانگیءِ ہال انچش اَت کہ مُشکاں اوں بگندئے آ ہانی تہا رَوَگ تُر سِتگ اَت۔ انچو گمان بوہگ ءَ اَت کہ بگندئے اے وہداں آ بندںءِ سرءَ درمُلکی لانچانی رَوَگ ءُ آہگ بند کنگ بوتگ اَت۔
نا گہا ں یک مُر گے ءَ بُڈی یے وارت ءُ کَپیر کنانءَ بال کُتءُ پدا ماں گْوات ءِ تہا چِرّی ئِے وارت ئِے ءُ پدا دریا ءِ تہا کپت ۔ آئیءَ یکرندے پدا آ پءِ تہا تاں گردنءَ بُڈّے وارتءُ پدا بانزلاناں ٹا پُرینان، کم کموکءَ سُرینان پدا بال کنگ ءِ تیاری ءَ اکنگ ءَاَت۔ من مارت کہ آئیا را گوں آپءَ سٹءُ کپ کنگ ءَ مزہ آیگ ءَ اَت۔ من وہدیکہ آ ئیارا ماں گْوات ءِ تہا اینگو آنگو بال کنگءَ دیست تہ انچو مارت کہ گشئے زاناں آ وتی مہہ کجءَ شہازگءَ اَت۔ بلئے من سر پداتوں کہ اے وہداں آئیارا وتی مہہ کجءَ چہ گیش وتی شکارءِ شہاز اِنت۔ پمشکہ آ تینزءُ تُندیں گْورم ءُ آپءِ ہچ پر واہءَ کنگ ءَ نہ اَت ءُ وتی بدنءَ ہمے گْورمانی دستءَ دیئگ ءَ اَت ءُ شکار ءِ شہازءَ اَت۔آئیءَ وتی سر داں ہما وہدءَ چہ آپءَ ڈن نہ کش اِ تگ اَت دانکہ آ دم تُوس نہ بوتگ اَت۔ بلئے آئیءِ سُنٹ چہ شکارءَ زَبہر اَت۔ اشیءَ چہ ابید اوں آ دلپروش نہ اَت۔ من دلءَ گْوشت کہ اپسوز انوں گندئے منی گْورا یک ڈبل روٹی ءِ ٹکُرے بو تیں گُڈا من اشی ءَرا اے وڑا زَرگ ءُ سر سر جنگءَ نہ اِشتگ اَت۔ من یکوئی ڈبل روٹی ءِ ٹکر آپءِ تہا دور داتگ اَت ءُ اے ہسابءَ ماں آپءِ سرءَ آئیءِ لیبءَ گوں من اوں گون بوتگ اَتوں ۔
بلئے اے وہداں منءَ ڈبل روٹی ءِ یک ٹکُرے اوں گون نہ اَت۔ من وت چہ شُدءَ بے وار اَتوں ءُ چو مُرگءِ پیما لاچار اتوں ۔ من وتی دست جیبانی تہا گُت کتاں ءُ وتی دلءِ واہشت ماں دلءَ داشت ءُ نشتوں ۔
ناگہاں کسے ءَ منی کُوپگءِ سرءَ زوراں گوں وتی دست ایر کُت۔ من چک تر اینت ءُ چارِت آ پولوسءِ سپاہیگے اَت۔ منءَ آ ئیءِ اے وت سر ءَ توکءُ تہاں دور کنگ وش نہ بوت۔ منی دلءَ گْوشت آئیءِ دستءَ آنگو بہ چَنڈاں ءُ یکبر ے پدا آ معصومیں مُرگاں بچا ریں ۔۔۔۔۔ تاں ہما وہداں بچاریں دانکہ آئیءِ سُنٹءَ ورگءِ ٹکُرے بہ بیت ایں ۔۔۔ بلئے نوں وَ منی جند ماں سپا ئیگءِ محکمیں دستاں چو شکار ئیگ ءَ پَس اِتگ اَت۔
“کامریڈ” آئیءَ منی کوپگ ءَ زور پِر دیانءَ گْوشت ۔۔۔۔۔
” جی سر” من گوں آجزیءَ پسّہ دات۔
” ادا سر ءُ مَر کار نہ کنت۔۔۔۔۔۔ دُرس کامریڈ اَنت” سپاہی ءِ آوازءِ تہا طنز ساپ زائر اَت۔
” گُڈا ، تو منءَ چیا گپتگ ءُ داشتگ ۔۔۔؟زاناں من جُرمے کتگ۔۔۔۔؟”
آئیءَ بچکندت ءُ گْوشت ۔۔۔۔۔” جرم” تو گمیگ گندگ بو ہگ ءَ ئے۔۔۔”
من آ ئیءِ گپ اِش کت تہ شریءِ سر ا کندت ۔
” اے وَ کندگی ہبرے نئے ” ۔۔۔۔۔ سپا ہی ءَ دیم چہ زہر ءَ سُہر تر اِت۔
من دلءَ گْوشت بگندئے آ انوں بور بوہگ ءَ اِنت۔ ءُ پمشکہ بگندئے زہر ءَ تر کگی اِنت ۔۔۔۔ مرچی بگندئے ماں بندنءَ آئیارا ہچ شکار دست نہ کپتگ۔۔۔ نے رنڈی یے، نے شرا بی یے ، ءُ نئیکہ دُزّے۔۔۔۔۔۔۔ بلئے آئیا وتی دومی دست اوں دیمءَ آرت ءُ منءَ گوں زوراں گپت ئِے۔۔۔۔آ وہداں منی ہال چو ہما مُرگءِ وڑا اَت کہ ماں دامءَ بہ پُس ایت ءُ پہ پِرّکی بجنت ایں ۔ من ماں سپائیگ ءِ گرپتءَ پَسّان ساپءُ سلّہ ایں فضا چارت، دریا وتی چمانی تہا جاہ دات،ءُ گوں وتی شکاریءِ ہمرا ہیءَ روان بوتوں ۔ من سرپد اتوں کہ پولوس ءِ گرپت ءِ تہا بوہگ ءِ بز انت چی انت ۔ نوں پہ دراْجیں مدتےءَ من ماں تہاریانی تہا چگل دیئگ بئیں ۔ءُ اے تہاریانی تہہءِ کپگ ماں دریاءِ تہا بُڈ گءَ چہ سک باز گیشتر گرْان ترا ِنت۔ زندانءِ ہیالءِ آیگ ءَ گوں من یکدم چہ ہیالاں جہہ سِر اِتوں ۔
من مُکّانءُ لپز زانءَ جُست کت۔۔۔۔۔۔۔۔” واجہ منی گناہ ءُ پسا د زاناں چی اِنت ۔۔۔؟”
” گناہ ءُ پساد۔۔۔۔۔۔۔۔ اے ملکءِ قانود اِنت کہ ہمک مردم ہر وہدءَ گل ءُ شادان بہ بیت ایں۔۔۔”
بلئے من وَ سک گَل اوں۔۔۔۔” من گوں زبر زبر ءَ گْوشت ۔۔۔
” بلکل غلط۔۔۔۔۔۔”
” بلئے من وَ اے مُلکءِ قانودءَ وَ سر پد نہ اوں”
” چیا۔۔۔۔ زاناں تو نہ اِش کتگ ۔۔۔؟اے قانودءِ جار سی ءُ شش کلاکءَ پیسر پِرینگ بوتگ۔ ءُ بیست ءُ چار کلاکءَ پد ہر جار قانود جوڑ بیت ایں ۔
“بلئے۔۔۔۔۔۔ بلئے من وَ اے جاورحالءِ باروا نوکی اِش کنگءَ اوں “
” اے جار وَ مُلکءِ تیوگیں روتاکاں چاپءُ شنگ بوتگ ۔۔۔۔ جاہ پہ جاہ گوں لاؤڑ اسپیکراں جار پرینگ بوتگ۔۔ اے سی ءُ ششیں کلا کاں تو کجا بوتگ ئے؟”
آ انگت منءَ گِرّان کنان ات ءُ گوں وت بران اَت۔ من چہ سارتیءَ بیکار ءَ ٹنٹِراتگ اِتوں ءُ گُژنءَ جتا بیوار کتگ اَت۔ جامگ چہ بازیں جا گہاں در تگ اِتنت۔ ریش اون رُستگ ءُ چو جنگلءَ اتنت۔ ماں جارءِ ہسابءَ ہر یکے ءَ را ساپءُ شُشتگیں گُد گْورا بہ بیت ءُ آ گوں کندگءُ بچکنداں گندگ بہ بیت ایں ۔
گڈا منی گناہ ہمیش اَت۔۔۔۔۔۔۔ وہدیکہ ما پولوس اسٹیشن ءِ دیمگءَ رَوَگءَ اِتاں تہ من مارت کہ گشئے رہگْوزاں وتی دیمانی سرءَ یک دگہ زوریں دیمے پِر کتگ اَت۔ مارا ہر کسءَ انچو کہ دیستگ اَت ، آ اوشتا تگ اَت۔ سپا ہیءَ آ ہیءِ گْوشاں گپے گْوشتگ ات تہ آ ئیءِ دیم درْپشتگ اَت۔ حالانکہ من مارت کہ ہمک کس پہ زور اے وڑ پر ماہگ بو ہگ ءَ اَت۔ ہر کسءَ وتی سر جمیں روچ ءِ دز گٹّیا ں پد زوتاں چہ زُوت وتی گِسءَ سر بوہگ لوٹِتگ اَت۔ مئے راہسراں گوزوکیں ہمک رہگوزءَ چہ ما بچگ ءُ رَوَگ لوٹتگ اَت۔ بگند ئے پمے واستءَ کہ سپائیگ ءِ تینزیں نگاہ آ ہا نی اصلیں دیماں پجّاہ میا ریت ایں۔۔۔۔من مارت کہ ہمک کس چہ پولوسءِ نگاہاں تچگ ءِکوشست ءَ کنگ ءَ ات۔ یک چوکےءِ سرا ما گوں یک پیر مردےءَ دوچار کپتیں ، گندگءَ آ چو اسکول ماسٹرے ءِ پیمءَ اَت۔ ما آ ئیءِ امینکدر نزیکءَ رستیں کہ آئیءَ بچت ءُ گْوست کت نہ کت۔ قانودءِ ہسابءَ آئیءَ عزتءَ سلام دات ءُ پدا سہہ برگءَ منی دیمءَ تُک جت ئِے ءُ گْوشت ئِے۔۔۔۔۔” غدار نہ ورئے”
آئیءَ گوں مرے کارءَ قانودءِ ہک سر جم کتگ اَت۔ بلئے ما رت کہ قانودءِ ہکءِ ادا کنگءَ گوں آئیءِ نُک ہُشک بو تگ اَت۔
من گوں آ ستونکاں تُکّانی پک کنگءِ کوششت کُت۔ کہ یکپا رگی منی پُشت ءَ لگتّے ءَ توار کت ءُ سپا ہیگ گُرّ دَیَگءَ بوت ۔۔۔۔۔۔
” دیمءَ برو۔۔۔”
من وتی سزا ءِاوّلی گام چست کت
اسکول ماسٹر تیزیں گاماں چست کنانءِ مئے چماں چہ اندر بوت۔نوں راہ چَٹ ساپ اَت چیا کہ ہمک راہگْوز چہ ما بچگ ءُ رَ وَگءَ سوبمند بوتگ اَت۔
ما روان روانءَ ہمودا سر بوتاں کہ ہمودا منءَ جُست ءُ پُرس کنگ بو ہگی اَت۔ ناگہاں ہمے وہداں تُو تروءَ توار کت ۔ اشیءِ بزانت ہمیش اَت کہ درا ہیں مزّور وتی کارءَ یلہ بدیاں ءُ وتی جانءَ بشوداں ءُ وتارا ساپءُ سَلّہ بکن اَنت ءُ گَلءُ شادمان گندگءَ بیا اَنت۔ قانودءِ متابکءَ فیکٹریءَ چہ ڈن رَؤکیں مزّوراناں شادمان گند گ بو ہگی اَت۔ بلئے اینچک اوں ناں مردم سر پد مہ بنت کہ آ پہ کارءَ چہ جانءِ چُٹّگ ءِ سوَبءَ گَل بو ہگ ءَ اتنت۔
اے منی وش بھتی اَت کہ تُو ترو ءَ دہ منٹءَ پیسر توار کتگ اَت ۔ءُ اے دہیں منٹ مزّوراں گوں وتی دست ءُ دیمانی شودگءُ ساپ کنگ ءَ گوں گْوازینتاں۔۔۔ اگاں ناں من کہ ہر مزّورءِ دیمءَ گْوستگ اَتوں تہ آ ئیءَ قانودءِ ہسابءَ منی دیمءَ سہ برگءَ تُک جنگی اَت۔
منءَ کہ ہما ماڑی ءَ بُر ت اِش ، آ ماڑی گوں سُہریں سنگاں بند گ بوتگ اَت۔ دو سپا ہیگ دروازگءِ دپا گاٹ دَیَگءَ اتنت۔ آیاں اوں قانود ءِ ہسابءَ توپنگءِ بِٹ منی بڈءِ سرءَ جت ۔ ہمے ماڈیءِ تہا یک شا ہیگا نیں ٹیبلے ایر اَت۔ منءَ کمرہءِ میانءَ اوشتا رینگ بوتگ اَت۔ ٹیبلءِ نزیکءَ یک مردکارے اوشتا رینگ بوتگ اَت۔ دگہ یکے بے تواریءِ گوں کوٹی ءِ تہا پُترت ءُ کُرسی ءِ سر ءَ نشت۔ آئیءَ سادہ ایں پوشاک گْورا اَت۔ وہدیکہ آ دگراں فوجی وردی گْورا اَت۔
نو ں منی جست ءُ پُرس بندات بوت۔
” تو چے کار کن ئے۔۔۔؟”
” من یک انچائیں کا مریڈے اوں”
” تئی ودی بوہگءِ رمس چی اِنت۔۔؟”
” یکم جنوری، 1901″
“تو ادا چے کنگءَ ئے۔۔۔؟”
” جی من یک زندانےءَ بندیگ بو تگوں “
منی پسّہ ءِ اِش کنگءَ گوں آ یکے دومیءَ چارگءَ بوتاں
” کجام زندانءَ۔۔۔؟”
” زندان نمبر 12، کوٹی نمبر 13، من زی یلہ دِیَگ بوتگوں۔۔”
” رہاہی نامگ کُج اِنت ۔۔۔۔؟”
من چہ جیبءَ رہا ہی نا مگ کش اِت ءُ آیانی دیمءَ ایر کُت ۔
” تئی گناہ چے بوتگ ۔۔۔۔؟”
” جی من آ روچی گَل بوتگوں “
آ دوئیناں پدا یکے دومیءَرا چارِت۔
” درائیں کسّہ ءَ بیا ر “
” آ روچی سر کارءِ یک مز نیں افسرےءَ وفات کتگ اَت۔ حکومتءَ جار پِرّینتگ اَت کہ درا ہیں مہلوکاناں پُرس ءَ ہوار بو ہگی اِنت ۔ منءَ گوں آ افسرءَ ہچ وڑیں دوستی یے نیست اَت۔ پمشکہ من یک کِر اَتوں ۔۔۔۔۔۔ یک سپا ہیگے ءَ من گپت ءُ اے بیان دا ت کہ من چہ زاری کنوکاں جتا یک کِر ءَ شادمانی درشا ن کنگءَ بو تگوں۔ پمشکہ منءَ سزا دِیَگ بوت۔
” چینکہ سال”
” پنچ سال”
وہدیکہ منی جُست ءُ پُرس ہلاس بوت تہ نا گہاں دو سپا ہیگ تہا پُترت ءُ منءَ مُشت ءُ لگتاں مان بندگ بوت ۔ زوتاں منءَ فیصلہ گوشدارینگ بوت۔
منءَ دہ سالءِ زندان دَیَگ بوتگ اَت۔۔۔۔۔۔۔۔جی اہو۔۔۔۔دہ سال۔۔۔۔۔۔ شادمانیں دیم پہ من پنچ سال زندانءِ سَوَب بوتگ اَت ءُ نوں منءَ منی مُلوریں دیمءَ دہ سالءِ زندان دیا ئینتگ اَت۔ من دلءَ گْوشت نوں کہ من رہا بہ بئیں ءُ زندانءَ چہ ڈن در بیا ئیں گڈا بلکیں منءَ دیم ءِ جند اوں پِر نہ بیت ایں ۔۔۔۔۔۔من چہ دیمءَ زِ بہر بہ ایں ۔۔۔۔۔ منءَ دیمءِ جند نہ بیت ایں ۔۔۔۔نے شادمانیں دیم ءُ نئیکہ ۔۔۔۔۔۔ مُلوریں دِیم۔۔۔۔۔۔
( 26 جون،2002) ۔۔۔۔۔ چہ سہ ماہی ادبییات اسلام آ بادءِ میان اُستمانی نمبر ءِ منتءَ )