اُستاد سبا دشتیاریؔ ۔۔۔ بلوچی زُبان
*مجیب ولیؔ*
راجانی زندگیں مردُم مُدام پہ راج ءِ گھبودی ءُُ دیمروی ءَ جُھد کن اَنت۔ منی مُراد اد ءَ زندگیناں چہ ھما اَنت کہ آ راجی مردم اَنت۔ برے برے ھما مردُمانی بارہ ءَ مردم کہ جیڑ اِیت گُڑا ھمے مار اِیت کہ آ ربّال بیتگ اَنت۔ انّاں پریشتگ بیتگ اَنت۔۔۔۔ ناں ۔۔۔ ناں ۔۔۔۔ آ انسان بیتگ اَنت۔ پرچے کہ مستریں انسانیت ھما اِنت کہ آ پہ انسان ءَ بہ بیت۔ ھمے وڑیں مارشتاں گوں برے برے مردم سر چیر بیت۔ البت زندگیں مردُمانی کرد، زندگیں ربّالانی پگر ءُُ بنی آدم دْروشمیں پرشتگانی مارگ ، جیڑگ پرما اَنت۔ من ءَ یات اِنت کہ آ وھد ءَ من تربت ءَ دربرجاہ ءَ وانگ ءَ اِت آں گُڑا من ءَ یک لبزانکی سنگتے ءَ گْوشت کہ گُلرنگ ھوٹل ءَ مرچی گوں سباؔ ءَ گند ءُُ نندے ھست اگاں تو کائے گُڑا من ترا بر آں۔ من سبا دشتیاریؔ ونتگ اَت بلے نزّیک ءَ نہ دیستگ اَت۔ آ روچ ءَ من نزّیک ءَ دیست۔ ھما روچ ءَ آئی ءَ منی دل ءَ جاگہ کُتگ اَت۔ نزاناں آ کُجام سوب اِت اَنت کہ آئی ءِ اولی گند ءُُ نند ءَ من آئی ءِ منّوکے بوت آں۔ البت آئی ءَ زُبان ءِ بستار ءِ سر ءَ آ روچی باز گپ جت۔ آئی ءَ ’’سید ھاشمی سرشون کتابجاہ‘‘ ءِ بارہ ءَ گپ جت۔ بلے آ وھد ءَ منی لبزانکی سرپدی انچو نہ اَت کہ من آئی ءَ داں وتی ھلک ءَ ھمراہ بہ بہ آں۔ سبا اَت۔ کندیل آئی ءِ دست ءَ اَت لوگ ءَ لوگ ءَ رُژن ءِ بھر کنگ ءَ لانک بند اَت۔ آئی ءَ پہ وتی اے کار ءَ سرجمیں بلوچستان گول اِت۔ مرچی آئی ءِ جُھدانی برورد اِنت کہ ما دْرست اد ءَ یکجاہ ایں ءُُ زُبان ءِ بارہ ءَ جیڑگ ءَ ایں۔ زیکّیں روچ ءَ اگاں یکّے پٹّءُُ پول ءَ درآتکگ داں آئی ءَ نزانتگ کہ من کُج ءَ بروآں بلے سبا ؔ ءَ اے در پچ کُت۔
سبا دشتیاری ءِ ھزمت پہ ماتیں زُبان ءَ باز اَنت۔ آھانی بیان کنگ ءَ شپ روچ بہ اَنت بلے کسّہ ھلاس نہ بیت۔ ھما جاہ ءَ کہ تو سما کن ئے کہ کسّہ سرجم بیگ ءَ اِنت بلے پد ءَ سما بیت کہ ناں کسّہ نوکی بُندات اِنت۔ آ یک ایمّانداریں جُھدکارے اَت۔ پہ زُبان ءَ ، پہ راج ءَ ، پہ راجی زُبان ءَ، آئی ءِ مڈّیانی پھازگ ءَ مُدام جیڑگ ءَ اَت، کَنڈگ بُرّان اَت، راہ ءَ پچ کنان اَت۔ سبا ؔ یک سرجمیں انسانے اَت۔ ءُُ بلوچے اَت ھم۔ بلوچ ءِ زُبان ءُُ بلوچ ءِ جند ءِ گم مُدام آئی ءَ ڈنگ جنگ ءَ اِت اَنت۔ آ مُدام راہ شوھازگ ءَ اَت۔ انچو سما بوت کہ آئی ءَ پہ دل زانتگ اَت کہ من یک سپرے ءِ مساپر آں۔ آ مساپر اَت ، سپر آئی ءِ واب اِت اَنت۔ سباؔ ءِ وڑیں مردم راجانی تہ ءَ بلکیں کرناں پد ودی بہ بیت بلے بلوچ ءِ وڑیں نا زانتیں راجے تہ ءَ دو کرن ھم بہ گْوز اِیت سباؔ ودی نہ بیت۔ اے گپّ ءَ چہ منی مُراد نا اُمیتی نہ اِنت بلے راستی ھمیش اِنت کہ من وتی چاگرد ءَ گندگ ءَ آں، وتی زانتکار ءُُ وانتکاراں گندگ ءَ آں، ھمے مارگ ءَ آں کہ دنیگا سباؔ ءَ مزنیں پندے بُرّگی اَت۔ دنیگا باز کار پشکپتگ۔ دنیگا واباں مانا نہ بیتگ، دنیگا واب نیم توام اَنت۔ مرگ ءُُ زند انچو گْوش اَنت کہ دگہ زورآورے دست ءَ اَنت بلے من گْوش آں آ زورآور ءَ سباؔ ءِ چہ راج ءَ پُلَگ یک بلاھیں نا انساپے ءَ اَت۔ پہ وتیگاں وَ ابابیل ھم یزید کُت اَنت پہ مارا یک سبا ؔ یے ھم نہ اِشت۔ ھَیر کسّہ اد ءَ نہ کُٹّ اِیت۔ کسّہ روان کنت، کارست مٹ بیان بہ اَنت، ندارگ اوں مٹ بہ اَنت بلے کسّہ ھما اِنت۔
سبا ءِ بیران بیگ پہ بلوچ ءُُ زُبان ءَ اے جاوراں سکّیں مزنیں تاوانے۔ پرچے کہ سبا ؔ سیدؔ ءَ پد دومی مردم اَت کہ آئی ءَ گوں وتی راج ءُُ زُبان ء گوں جنونی مھر اَت۔ ھمے مھر ءِ آس اَت کہ سید ؔ ءُُ سبا ؔ دوئیں یکّیں راہ ءَ سپر کنان اِت اَنت۔ انگت سپر روگ ءَ اِنت۔ اُمیت ھمیش اِنت کہ اے کاروان سباؔ ءِ دیستگیں واباں مانا دنت ءُُ ھمائی ءِ سوجانی پد ءَ روان کنت داں منزل ءَ سر بہ بیت۔ سبا دشتیاری ءِ بارہ ءَ من گیشتر بس ھمے
گْوشاں کہ آ کندیلے اَت، رُژنے اَت پہ تھار شپیں راھاں۔ سبا نمیران اِنت۔
بلوچی زُبان
بلوچی زُبان یک کْوھنیں زُبانے۔ بلوچی ءِ کْوھنی بارہ ءَ سید ھاشمیؔ وتی کتاب ’’بلوچی زُبان و ادب کی تاریخ‘‘ ءِ تہ ءَ گْوش اِیت ’’کْوھنی ءَ اوستائی زُبان ءَ پد بلوچی ءُُ پھلوی ءِ لمبر کَیت۔بلّے تُری ’’اوستا‘‘ پاک کتاب پھلوی ءَ زُبان ءَ رجانک بیتگ ءُُ بلوچی ءَ نہ بیتگ۔ ما اے گْوشت کن ایں کہ بلوچی پھلوی ءِ ھمسرویں زُبانے۔ البت پھلوی گپ جنوک آ جاوراں شھری مردم بیتگ اَنت۔ ءُُ بلوچ کوہ نند ءُُ گیابان نند بیتگ اَنت۔دومی گپ ایش اِنت کہ پھلوی گپ جنوک وڑے ناں وڑے ءَ ھاکم بیتگ اَنت۔ ءُُ بلوچاں وتی دپتر ءِ تہ ءَ ھکومت جوڑ نہ کُتگ۔ ‘‘ ۔ سیدؔ ءِ اے گپّ ءَ چہ ما ھمے اندازہ ءَ جت کن ایں کہ بلوچی یک کْوھنیں زُبانے بلے بلوچی ءَ بادشاھت ھچبر نہ کُتگ۔ پمیشکا آ یک راجی زُبانے جوڑ کنگ ءَ سوبین نہ بوتگ۔ چوشیں یک کْوھنیں زُبانے ءِ پُشت ءَ کپگ اجکّھی گپّے۔ ھَیر گْوستگیں گپّانی سر ءَ نندگ ءُُ گْریوگ ءُُ پٹّینَگ وھدزوالی یے بلے من ءَ بژن مرچی بیت کہ مرچی ھم بلوچی زُبان پُشت ءَ کپتگ۔ دنیگا داں بلوچی ءِ گپ جنوکاں وت ءَ گیشّینت نہ کُتگ۔
زُبان راجانی مستریں چیدگ اِنت۔ دنیا ءِ میاں اُستمانی رھبند ھم ھمے گْوش اَنت کہ چُک وتی ماتی زُبان ءَ وانینگ ءُُ سر ءُُ سوج کنگ بہ بیت۔ پرچے کہ زُبان مات اِنت۔ ءُُ آ زانت کہ مات ءِ کرّ ءَ رس اِیت دنیا ءِ ھچ دربرجاھاں نہ رس اِیت۔
بلوچی زُبان ءِ جیڑہ سک باز اَنت۔ ھر یک نبشتہ کارے ءُُ زانتکارے وتی ھساب ءَ آئی ءَ چار اِیت۔ مئے وڑیں نودربر وتی ھساب ءَ۔ بلوچی ءِ دیم ءَ نہ روگ ءِ سَوَب وَ سک باز اَنت بلے من بس یک نیمگے گپّ جنگ لوٹ آں من ھمے سرپد بہ آں کہ بلوچی ءِ دیم ءَ نہ روگ ءِ مستریں سَوَب ھمیش اِنت۔ دگہ ھر سوبے ھست گوں ھمیشی ءَ بندوک اَنت۔ بیت کنت شُما تپاک مہ کن اِت ءُُ شُمئے تپاک کنگ الّمی ھم نہ اِنت۔ گْوست ءَ چہ بگر داں مرچی بلوچی ءِ دْروشم ءُُ تب چارگ نہ بیتگ اَنت۔ بلکیں بلوچی ءِ سر ءَ ھمنچو زوراکی کنگ بوتگ کہ مرچی مھلوک سربتگ کہ راہ کُجام اِنت! منی گالوار کُجام اِنت؟ منی توار کُجام اَنت؟
زُبان ءِ مستریں جیڑہ منی نزّ ءَ رھبند اِنت کہ دنیگا آئی ءِ سر ءَ الکاپ ءَ کار نہ بوتگ۔ البت گْوستگیں وھد ءَ سید ھاشمیؔ ءَ مزنیں جُھدے کُتگ ءُُ آ وتی ھمے جُھد ءَ سوبین ھم بوتگ۔ اگاں مرچی من اے چاریں دانک پہ رھبند اے تاک ءَ نبشتگ اَنت اے گُڑا سید ءِ جُھدانی برکت اِنت۔ بلے من کہ بلوچی ءِ آ دگہ کتاباں وان آں تاں ھمے سما بیت کہ ’’من نہ کُشتگ ھلار نہ اِنت‘‘ ءِ کسّہ ھلاس نہ اِنت۔ زُبان ھما وھد ءَ دیمروی کنت کہ آ وانگ ءُُ نبیسّگ بہ بیت۔ وانگ ءُُ نبیسّگ یک رھبندے رِد ءَ بیت بلے ما رھبند یلہ داتگ۔ بے رھبندی سرجنان ایں۔ ناں وت اِنچو وھد ءَ چیزّے دیم ءَ آؤرت کُتگ ءُُ ناں کہ رھشونانی رھبند ءِ سر ءَ ما وت ءَ داشتگ۔ مرچی داں بلوچی ءِ تب ءَ ما سرپد نہ ایں، دنیگا ما نزان ایں کہ بلوچی ءِ وتی آب چُنت اَنت؟ اے نیمگ ءَ وَ کس دلگوش نہ دنت نزان آں کُجام سوب اَنت۔ بلے وھدے کہ ما بلوچی ءَ وان ایں ھر تاک ءَ چست کن ایں ھر یکّے وتی ھساب ءَ نبیسّگ ءَ اِنت۔ ھر ادارھے نبشتگاں چار ایں جتا دْروشمے گند ایں۔ ما اے چیزّ ءَ پد ءَ وتی
چاگرد ءَ چار ایں کہ مئے وانگ ءُُ دربرگ ءِ اَوزار چے اَنت؟ مئے اوزار ھمے کتاب اَنت، مھتاک اَنت، سالتاک اَنت۔ ءُُ ایشانی شِنگ کنوک ادارہ اَنت۔ وھدے کہ اے بے رھبندی ءِ ارجان بہ اَنت گُڑا راج وانگ ءُُ نبیسّگ کُج ءَ چہ دربارت؟
ما کدی ھم اے نہ چار اِتگ کہ یک زُبانے ءِ تب چے ءَ گْوش اَنت؟ ءُُ اے چیزّ ءَ ما میاربار ھم نہ ایں پرچے کہ اے چیزّ ءَ زُبان زانت دیست کنت ۔ ما وت زُبان زانت نہ ایں ءُُ مئے نا زانتی مارا زُبان زانتانی گپّانی سر ءَ روگ ءَ نَیل اِیت۔ ما کدی ھم اے نہ چار اِتگ کہ ھر زُبان ءَ وت ءَ یک اسٹینڈرے بیت آئی ءِ وتی پجّارے بیت۔ بلے ما دگہ زُبانانی سینگارگ ءِ جُھد ءَ وتی زُبان انچوش کُتگ کہ بے تام اِنت۔ ما دگہ زُبانانی سر ءَ وھدے چمشانک دے ایں تاں ھمے گند ایں کہ آ زُباناں وتی پجّار داشتگ۔ آھاں وتی زُبان زانت بستار داتگ اَنت۔ آ وتی زُبان زانتانی شون داتگیں راہ ءَ شُتگ اَنت ۔ بلے ما ھچبر وتی زُبان زانتانی گپ بستار نہ داتگ اَنت۔ ما وَ اے چیزّ ءَ منّگ ءَ تیار نہ ایں کہ بلوچی یک وڑے نبیسّگ بہ بیت۔ اگاں گپ بہ جن ایں گُڑا گالوارانی گپ کَیت کہ بلوچی ءِ آ دگہ گالوار گُڑا چون بہ اَنت۔ من نوں ھَیران آں کہ اے گالوار بس بلوچی ءَ ھست اَنت؟ وھدے کہ دگہ زُباناں چار ایں گُڑا اود ءَ ھم گالوارانی مزنیں لڑے گندگ بیت بلے آھانی زُبان یک وڑے ءَ نبیسّگ بیگ ءَ اِنت۔ اود ءَ گالوارانی سر ءَ جنگ نہ اِنت۔ دْرست وتی گالوار ءَ گپ جن اَنت بلے نبیسّگ ءَ یک وڑے ءَ نبیسّ اَنت۔من دگہ گپّے ءَ بھمنتگاں کہ من ھر زانتکار ءَ جُست کن آں کہ واجہ بلوچی ءِ آب کُجام اَنت گُڑا من ءَ ھمے پسّو رس اِیت کہ ھمیش اَنت کہ سیدؔ ءَ گیشّینتگ اَنت۔ گُڑا من ھیران بہ آں کہ گُڑا آ بیست ءُُ پنچ اَنت بلوچی ءَ پرچا سی ءُُ شش نبیسّگ بیگ ءَ اِنت؟
من پد ءَ وتی ھما گپّ ءِ نیمگ ءَ کا آں کہ ما ھچبر بلوچی ءِ اے جیڑہ ءِ نیمگ ءَ دلگوش نہ کُتگ۔ مئے کرّ ءَ رھبند ءِ سر ءَ الکاپیں کار بس سید ھاشمیؔ ءَ کُتگ۔ چو باز ءَ نبشتانک نبشتگ۔ جْوانیں نبشتانک نبشتگ بلے کتابی دْروشم ءَ ابید سیدؔ ءَ مئے کرّ ءَ دگہ کس نیست کہ آئی ءِ درور ءَ بدے ایں۔ بلے ما سید ھاشمیؔ ءِ رھبند ءِ زیرگ ءِ ھمراھی ءَ آئی ءِ اے گپ دلگوش نداتگ اَنت۔ زُبان ءِ سر ءَ داں مرچی مستریں کار پد ھست اَنت آ سید ئیگ اَنت۔ آئی ءَ زُبان ءِ بارہ ءَ دو سے گپ جتگ کہ شھزانتی گپّ اَنت۔ ھما گپّانی سر ءَ ما وتی گیشیں گپّاں دیم ءَ بر ایں۔ پرچے کہ من ھمے سرپد بہ آں کہ اے جیڑہ زُبان ءِ مستریں جیڑہ اِنت۔ ھمے رھبند کہ ما زُرتگ ھمے رھبند ءِ سر ءَ سید ھاشمی ءِ گپّاں چار ایں۔ سید ھاشمی وتی کتاب ’’بلوچی ءِ سْیاھگ ءِ راست نبیسّگ‘‘ ءِ تاکدیم بیست ءُُ یکّ ءَ گْوش اِیت ’’اربی ءِ گالاں گوں اربی آباں ماں بلوچی ءَ کارمرد کنگ راست نہ بیت کہ گالوار اِش پھک رد بیت ءُُ اگاں ما اے رنگیں اربی ءُُ پارسی گالاں ایشانی بُندریں رنگ ءَ ماں بلوچی ءَ بہ نبیسّ ایں چہ دْرستان ءُُ پیسر انچوش کہ گْوشگ بوتگ گالوار اِش راست نہ بیت ءُُ دومی گپ ایش اِنت کہ گُڑا بلوچی زُبان بلوچی پشت نہ کپ اِیت‘‘۔ سیدؔ ءِ گُڈّی گپ اد ءَ دلگوش کنگ بہ بیت کہ ’’بلوچی زُبان گُڑا بلوچی پشت نہ کپ اِیت‘‘ ۔ ءُُ مرچی ما چار ایں گُڑا سید ؔ ءِ گپ راست گندگ کَیت کہ بلوچی بلوچی نہ اِنت بلکیں ھور ءُُ تور اِنت بزاں مکس اِنت۔ زُبان زانتی رد ءَ اگاں ما بچار ایں گُڑا اود ءَ ما ھمے گند ایں کہ ھما زُبانانی دیم ءَ روگ ءِ گپ بیگ ءَ اِنت اود ءَ مستریں چیزّ اسٹینڈر گْوشگ بیتگ۔ ماوتی زُبان ءِ سر ءَ انچوش زوراک بوتگیں کہ ھما چیز مئے دپ ءَ نیا اَنت ھم ما نبیسّگ ءَ ایں۔ ما زُبان ءِ اسٹینڈر ءِ نیمگ ءَ ھچ دلگوش دیگ ءَ نہ ایں۔ سید ھاشمیؔ ءَ کہ دلگوش داتگ ما آ کِمار نہ کُتگ۔ مرچی دنیا ءِ زُبان زانت مزنیں
جُھدے کنگ ءَ اَنت کہ آ وتی زُبان ءِ نبیسّگ ءُُ وانگ ءَ ارزان ءَ چہ ارزان تر بکن اَنت داں کہ آھانی زُبان آسان بہ بیت ھر کس ونت ءِے بہ کنت بلے ما وت ءَ ھما مُلّائی دَور ءَ داشتگ کہ گُڑا آھاں چون کن ایں؟ مئے زانتکار باید اِنت اے چیزّ ءَ بزان اَنت کہ ھما زُبان آسان بیت کہ آئی ءَ اسٹینڈرے بیت۔ اسٹینڈر ءِ واست ءَ تئی کرّ ءَ یک توارے واست ءَ یک آبے بیگ لوٹ اِیت۔ ءُُ ھر دری گالے کہ زیر ئے آ ترا وتی ماتیں گالوار ءَ نبیسّگی اِنت۔ اے کار ءَ ایوک ءَ تو نہ کن ئے دنیا ءِ بازیں زُباناں بچار کہ آھاں گال ءُُ نامگال کہ زُرتگ اَنت وتی گالوار ءُُ آباں گوں نبشتگ اَنت۔ اربی ءَ بچار ۔ آئی ءَ ابرانی ءِ ’’جوزف، اخنوس، ایڈم، ھیوے، ‘‘ وھدے کہ وتی زُبان ءَ آؤرت اَنت۔ ’’یوسف، ادریس، آدم، ھوا‘‘ کُت اَنت۔ آئی ءَ وتی آب ءُُ توار زُرتگ اَنت۔ ’’بلوچ‘‘ ءَ ’’بلوش‘‘ نبیسّ اِیت۔ ھمے وڑ ءَ پارسی ءَ بچار ’’جاپان‘‘ ءِ سرجمیں آب آئی ءِ کرّ ءَ ھست اَنت بلے انگت ’’ژاپُن‘‘ نبیسّ اِیت۔ ’’ٹیلیویژن‘‘ ءَ ’’تِلوزیون‘‘ نبیسّ اِیت۔ راستے کہ پارسی ءَ ھم دْرستیں توار گون اَنت بلے اے چیزّ ءَ ھم بچار ایں کہ آ چنچو پشومان اِنت۔ باید ایش اِنت کہ ما ھم اے نیمگ ءَ دلگوش بدے ایں ۔ وتی زُبان ءِ اے جیڑہ ءَ دلگوش بدے ایں۔ ھمے اسٹینڈر ءِ سر ءَ سید ھاشمی ’’بلوچی سْیاھگ ءِ راست نبیسّگ‘‘ ءِ تاکدیم بیست ءُُ پنچ ءَ نبیسّ اِیت ’’چہ اے گپّ ءَ من نزانتکار نہ آں کہ مرچیگیں انگریزی زُبان زانت گوں سکّیں مزنیں جُھدے ءَ گُلائیش اَنت کہ وتی زُبان ءَ انچوش بکن اَنت کہ آئی ءِ نبیسّگ ءُُ وانگ آسان بہ بیت۔ ءُُ آ گْوش اَنت چہ دْرستان ءُُ پیسر ’’آبانی‘‘ توار ءِ بارہ ءَ دلگوش کنگ لوٹ اِیت کہ ھر یک آبے تھنا یک توارے بہ دنت‘‘ ۔ نوں ما بچار ایں کہ انگریزی ءِ زُبان زانت ھما وھد ءَ چہ اے جُھد ءَ اَنت۔ آ گْوش اَنت کہ زُبان ھما آسان اِنت کہ یک توارے واست ءَ آئی ءِ کرّ ءَ یک آبے بہ بیت۔ ما بلوچی ءَ چار ایں مارا یک توارے واست ءَ چار چار آب گوں۔ یکّیں ’’ز‘‘ ءِ توار ءَ چار آب گون۔ ءُُ ایشانی راستیں گالوار ءَ اوں ما کشّ اِت نہ کن ایں ’’ذ،ز،ض،ظ،‘‘ ۔ اے وڑ ءَ گنتر ما مان گیشّیں کہ ما کُجامیءَ گوں یکّیں گال ءَ بہ نبیسّ ایں۔
اے وڑیں گپّانی ری ایکشن ءَ ھمے گپ بیت گُڑا آ دگہ گالواراں چون کن ئے۔ باید اِنت ما آ دگہ زُباناں چمشانک بدے ایں کہ آھاں گالوار ھست اگاں ناں گالوار بس مئے زُبان ءَ ھست؟ راجی زُبان ءِ لوٹ ایش اِنت کہ یک وڑے ءَ تو وتی زُبان ءَ بہ نبیسّ ئے ، بْوان ئے، گالوار آجو اَنت گپّ ءَ وتی گالوار ءَ بلے نبیسّگ ءُُ وانگ ءُُ کارگسی زُبان باید اِنت یکّے بہ بیت۔
باید ایش اِنت کہ اے نیمگ ءَ مئے ھما ادارہ دلگوش بدے اَنت۔ یک باوستے چست بکن اَنت، داں کہ راہ گیشّان بہ بیت۔ بلوچی مئے زُبان اِنت ، وتی زُبان ءِ شرّی ءُُ ھرابی ءِ پیسلہ ءَ ما وت بکن ایں دگر ءِ دست ءَ مدے ایں۔ مئے وانگ ءُُ نبیسّگ ءِ اوزار ھمے کتاب اَنت باید اِنت کتابانی شونکار ءُُ بلوچی ءِ ادارہ اے نیمگ ءَ دلگوش بدے اَنت۔ زُبان زانتانی گپّاں یک رندے پد ءَ بچار اَنت۔ یک جاھے مہ اوشت اَنت بلکیں روان بکن اَنت۔ آپ وتی راہ ءَ ھما وھد ءَ پچ کنت کہ ھار بہ کنت۔ منی نزّ ءَ بلوچی زُبان ءِ اے یک بلاھیں جیڑھے، اگاں انّوں اے جیڑہ ءِ نیمگ ءَ دلگوش دیگ نہ بوت گُڑا مئے زُبان نہ مان اِیت، وھدے کہ زُبان نہ مان اِیت ، راج نہ مان اِیت، راج کہ نہ مان اِیت زمین اوں نہ مان اِیت۔
منّتوار