سفر نامہ
اسحاق رحیم
یازدُھمی بَہر
بَگّ ءَ پہ درْابول ءَ زھیر بیتگ
مارا پہ دشت ءِ گورگیں کُلّ ءَ
چہ کپ کُپار ءِ بازار ءَ چیر کوھے… گوش اَنت کہ ھمے کوہ ءِ سرا کلاتے بیتگ کہ اشی ءَ پُلّ ءِ کلات گوش اَنت انّی بس ھمے کلات ءِ لھتیں رَبد بند ءُ نشان پَشت کَپتگ اَنت انچوش زانگ بیت کہ زمانگے ءَ ادا کلاتے بیتگ ایشیءِ راج دپترءِ باروا پکّائیں گپّ نیست البت گوش اَنت اے ھوتانی کلات بیتگ… یک برے لہتیں اطالوی آرکیالوجسٹاں ھم اَتکگ ءُ اے جاگہ چار اِتگ آھانی گوشگ ءِ پدا اے کَلات چہ ھزارانی سال کوھنیں آثاراں یکّے..
انچوش زانگ بیت اے کلات چہ ھوتاں باز پیسر اِنت بلے پدا ھوتانی زمانگ ءَ ھوتاں ھم اشی ءِ سرا ھاکمی یے دورے گوازینتگ..
بشیر بیدارءَ وتی یک شعرےءَ ہم پُلّ ءِ کلات ءِ نام گپتگ…
پُل کلاتءَ چہ ابید دیمترا گُرکانی سیچی ءِ نزیکّ ءَ “کاشیءِ جُمپ” ہم ہمے وڑیں جاگہ یے…
اصل ءَ سُتکگیں ڈورءَ بگر دانکہ سنگئی ءَ درا دشتءِ مزن کورءِ دوئیں دستاں کوہنیں آثارانی نشان ہر جاگہ دست کپ اَنت…
کوہنیں کبرستان، دمب ءُ ربد بند، کلنڈی جوڑ کنگءِ کارگاہ، زمین ءِ چیرا بار گپتگیں کلنڈی ءُ بے حسابیں قدیمی آثار نگور ءِ ءُ دشتءِ زمینءِ دلبندءَ کلّ اَنت…
2003 ءُ بگر دانکہ 2010 ءَ ھمے دمگاں زمین پٹّگءِ شوپچ ئے کپتگ ات مہلوکءَ بے حساب قیمتی ایں ءُ پُر ارزِشتیں چیز چہ زمینءِ چیرءَ کشّ اِتاں ءُ کوئٹہ ءُ کراچی ءِ مارکیٹاں چَلّءِ ریٹءَ بہا کُت اَنت…
چہ کہیرن ءِ روڈ ءِ سر ءِ بازار ءَ دیم ما بَلّ ءِ کراس ءَ سر بیتیں ادا بلوچی زبان ءِ نامداریں سازگر پہلوان بَشّام ءَ وتی زند ءِ گُڈّی روچ گوازینتگ اَنت چوناھا پہلوان بَشّام کروس تَنک ءِ مردم بیتگ بلے پدا لَڈّ اِتگ ءُ اتکگ بَلّ ءِ کِراس ءَ نِشتگ… بشّام وتی زمانگ ءَ وش الہانیں کلاسیک پہلوانے گوستگ آئی ءَ بازیں پہلواناں گوں یکجاہ دیواناں شعر ءُ زھیریگ الہان کُتگ بازیں بلوچی شَیرئے پہ دل یات بیتگ اَنت.. بشّام ءِ پِت مُراد ھم شَرّیں پہلوانے بیتگ…
بَلّ ءِ کراس ءَ آرمی ءِ مزنیں بُنجلے اَت یک راھے تچک ءَ دیم پہ مَچّات ءَ روگ اَت اے ھما راہ اِنت کہ تربت ءَ روت دومی راہ راستی نیمگ ءَ پہ بَلّ روت.. مَچّات ھم من ءَ چارگی اَت مَچـّات ھم چہ مکرّان ءِ مردم خیزیں میتگاں یکّے بلوچی ءِ نامداریں شاعر واجہ غلام حسین شوھاز ءِ بُنجاہ ءُ میتگ بیتگ بلوچستان ءِ نامداریں سیاسی سروک باقی بلوچ ءُ آئی ءِ برات ڈاکٹر مجید کہ پاکستان ءِ مستریں سرجناں یکے زانگ بیت ھم مَچّات ءَ ودی کُتگ اَنت بی ایس او ءِ گوستگیں چئیرمین نادرقدوس ، بلوچی ءِ شاعر ظفر اکبر ءُ نبشتہ کار غلام نگوری ھم مَچّاتی اَنت…چہ مَچّات ءَ دیم بلوچی ءِ مزن نامیں شاعر مراد ساحر ءِ میتگ شئے سیچی ھم ھما راہ ءِ سرا اِنت…. چُشیں مردم خیزیں زمینے ءِ ھاک باید مردم ءَ لَگت بہ داتیں بلے مارا بَلّ ءَ روگی اَت پدا مئے سُبارگ ھم گوْھرَگ ءَ پِر اَت مردم مئے ودار ءَ نشتگ اتاں..
ما چہ کِراس ءَ بَلّ ءَ رَوکیں راہ گِپت.. بَلّ چہ کِراس ءَ باز دیر نہ اِنت کَمّیں راہ ءَ اِنت.. چہ بَلّ ءَ پیسر آبادیں باگ ءُ ڈگارانی میان ءَ روڈ گوز ایت ھمے ندارگ ءِ وتی ھاسیں زیبائی یے… مزن شاھیں گورونڈیں کہیر گوں اسپُست ءُ گَلّہانی میزریں باگ ءَ بہشت ءِ چہرگ ءَ جَن اَنت..
کِساس دو بَج ءَ ما بَلّ ءِ بازار ءَ سَر اَتیں.. بَلّ اے وھد ءَ نگور ءِ مستریں بازار ءُ مرکز اِنت…
اسل ءَ گوہرگءَ بگر داں کانیگءَ دَرا ہمے علاقہ ءِ نام نگور اِنت
بلّ کہ ہمے علاقہ ءِ بُن جاہ انت بلّ ءَ پیسر شے زنگی اے علاقہ ءِ بُن جاہ بیتگ ءُ ” شے زنگی ” ءِ نامءَ زانگ بیتگ
بلے بلّ ہمے علاقہءِ ءُ دشتءِ میانی میتگانی کار وباری بُن جل بیتگ(1950ءَ پیسر بکّالانی لہتیں دکان بلَءُ بُنڈی ءَ بیتگ انت )
بَلّ ءَ 1970 ءَ پیسر گُد گواپیءِ کارگاہ ئے ہم بیتگ ءُ 1960 ءَ رند آسن کار ءُ سوناری دکان ہم ہمدا پچ کنگ بیتگ اَنت..
1970 ءَ چہ رند اے علاقہ ءِ بازیں مردمے پہ روزگار ءَ مزن ھور ءَ شُت اَنت.. ایشانی سببءَ اے علاقہ ءَ معاشی وش حالی آہستہ آہستہ گیش بیّان بیت…
چوناہا اد ءِ مردمانی وتی گیشتر کار ءُ روزگار ءِ ذریعہ وتی زمینانی سرا کار کنگ، مالداری ءُ ساربانی بیتگ..
اد ءِ زمین مکّران ءِ زرخیز تریں زمیناں گوں حساب بیت اد ءِ کوہ کَور گوں مزنیں ڈگار، بست ءُ کِیلگاں ھور گوارانی سالاں وتی واہنداں مشکول کن اَنت..
میرانی گورمءَ بگر داں گوہرگءَ بیا اندازہ سد کلومیٹر ءِ دراج ءُ 15 کیلومیتر پرْاھیں دمگ یک گیاب یے.. ھمے گیاب ءَ رُستگیں کہیر،گزّ ، کلیر، چِگرد ءُ پِیشّ ادءِ مال ءُ دلوتانی وراک اَنت.. سد کیلومیٹر کہیرانی مزنیں جنگل اے دمگ ءِ برْاہ اِنت…
1960 ءَ چہ رند بلّ اے علاقہءِ انتظامی ءُ کاروباری بن جاہ اِنت…1998 ءِ سیلابءَ چہ پیسر بلّ یک آبادیں ءُ پُر رونقیں بازارے بیتگ بارڈر ٹریڈ کہ اے علاقہ ءِ بازیں مردمانی لاپ ءُ روزگار بیتگ رندا اے کاروبار ءِ تہا لس مردم ہم ہوار بیت اَنت..
وردنی چیز،گوک ءُ اے دگہ دلوت، تیل ءُ الیکٹرانکس آئٹماں بگر داں فروٹس ءُ سبزیاں درا گوں ایران ءَ ادءِ ہندی ءُ در ہندی مردماں کار کتگ.. بلے چہ 1998 ءِ ھار ءَ پد مردماں کہ چِداں لَڈّ ءُ بار کُتگ گُڈا بَلّ ءِ کار ءُ بار ءِ سرا ھم مزنیں اثرے کپت…
(روان اِنت)